BİLGİ TOPLUMU VE E-DEVLET

Giyilebilir Teknolojiler: Kolluk Kuvvetlerinde Vücut Kameraları Kullanımı: Kolluk kuvvetlerinin üniformaları üzerine taşınabilir kameraların takılması, son yıllarda yaygınlaşan bir uygulamadır. Örnekte verilen saat de buna benzer giyilebilir bir teknolojidir. Doğru cevap D’ dir.

Veri-Temelli Önleyici Güvenlik Politikaları ve Hizmetleri: Bilgi ve iletişim teknolojilerinin güvenlik politikalarının tasarlanması, uygulanması ve uygulamaların değerlendirilmesi için kullanımı, sadece mevcut sorunların veri-temelli politikalar uygulanarak çözülmesini sağlamamıştır. Bu tür veri analizlerinin sorunları ortaya çıkmadan öngörebildiği bir noktaya da gelindiğinden dolayı, gelecekte ortaya çıkması kuvvetle muhtemel sorunları da çözebilecek “önleyici/önetkin” (proaktif ) güvenlik politikalarının ve hizmetlerinin uygulanabilmesi mümkün hâle gelmiştir. Hatta bazı durumlarda bir güvenlik sorununun hiç ortaya çıkmaması veya azaltılması amaçlı politikalar bile uygulanabilir. Örneğin; ABD’nin Washington eyaletindeki Tacoma kentinde polis, geçmişteki suç vakalarını temel alarak yaptığı veri analizleriyle, gelecekte olması muhtemel hırsızlıkların yerini ve zamanını öngörmeye ve bu vakaları henüz gerçekleşmeden önlemeye çalışmaktadır. Bir yıllık uygulamanın sonuçları, hırsızlık vakalarının bir önceki yıla göre % 22 oranında azaldığını göstermiştir. Doğru cevap C’ dir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda 15. ve 16. yüzyıllarda Batılı ülkeleri gezerek, gerek askerî gerekse sivil alandaki en son bilimsel ve teknolojik gelişmeleri öğrenerek Bab-ı Âli’ye rapor vermekten sorumlu bir bilim insanı ve kâşif grubu bulunmaktaydı. “Taife’i Efrenciyan” adı verilen bu grubun üyelerinin raporları yardımıyla, Avrupa ülkelerindeki en yeni bilimsel ve teknolojik gelişmeler Osmanlı İmparatorluğu’nun yürüttüğü askerî ve sivil faaliyetlere uyarlanıyordu. Doğru cevap C’dir.

Farklı acil durum hizmetleri için farklı acil çağrı numaraları yerine tüm bu hizmetlerin tek bir numara (112) altında toplanmasını amaçlayan Acil Çağrı Merkezleri Projesi başlatılmıştır. Farklı ülkelerde farklı ortak acil çağrı numaraları kullanılmaktadır. Örneğin ABD’de kullanılan ortak acil çağrı numarası “911”dir. Türkiye’de ise tüm acil çağrı numaralarını bünyesinde toplayan tek numara olarak 112’nin seçilmesinin nedeni, bu numaranın Türkiye’nin üyesi olmayı hedeflediği Avrupa Birliği’nin ortak acil çağrı numarası olmasıdır. Tüm acil çağrı numaralarının tek numarada birleştirilmesi süreci, 2019 yılı itibarıyla henüz devam etmektedir. Doğru cevap A’dır.

Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi’nin örgütsel yapılanmasını ortaya koyan 10 Temmuz 2018 tarihli ve 1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde Cumhurbaşkanı adına iç ve dış güvenlik ile terörle mücadele konusunda eş güdümün sağlanması için gerekli çalışmaları yapmak görevi Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına verilmiştir. Bu amaçla İdari İşler Başkanlığı bünyesinde Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Doğru cevap B’dir.

Güvenlik politikalarının belirlenmesi ve uygulamaların izlenmesinde tam yetkili yeni bir kurum olarak 2010 yılında İçişleri Bakanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı, 2011 yılında Başbakanlığa bağlanmıştır. Kurum, 8 Temmuz 2018 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılarak, her türlü hak ve yükümlülükleri İçişleri Bakanlığına devredilmiştir. Doğru cevap D’dir.

Yine İçişleri Bakanlığı tarafından sunulan ve bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak güvenlik politikalarını destekleme amacı taşıyan diğer bazı hizmetler ise şunlardır: Vatandaşlar ALO 140 çağrı merkezini arayarak “Duyarlı Komşu”, “Duyarlı İşçi”, “Şüpheli Araç” ve “Şüpheli Sırt Çantası” gibi başlıklar altında, şüpheli buldukları durumları ihbar edebilmektedirler. Bu tür hizmetlerin videolar yoluyla tanıtıldığı web sitesinin ekran görüntüsü aşağıda sunulmuştur. Doğru cevap C’dir.

Bu kısımda, 2019 yılı Mayıs ayı itibarıyla “http://www.turkiye.gov.tr” adresindeki E-Devlet Kapısı bünyesinde sunulan bilgi ve hizmetlerden “Güvenlik” başlığı altındakiler incelenmiştir. Bu bağlamda dört farklı kamu kurum veya kuruluşu (Emniyet Genel Müdürlüğü, Millî Savunma Bakanlığı, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı) güvenlik konusunda bilgi ve hizmet vermektedir. Doğru cevap B’dir.

Türkiye’de güvenlik kamerası sistemlerinin kullanımı 2000’li yılların başlarında yaygınlaşmaya başlamıştır. 2001’de Diyarbakır’da MOBESE pilot uygulaması gerçekleştirilmiş; 2005’te ise İstanbul genelinde yaygınlaştırma çalışmalarına girişilmiştir. 2017 yılı sonu itibarıyla tüm il ve ilçe merkezlerinde kameralı güvenlik sistemlerinin kurulumu ve modernizasyonu süreçleri tamamlanmıştır. Doğru cevap A’dır.

Türkiye’de Jandarma Teşkilatının kullandığı akıllı gözlük sistemi olan TAKBUL, gözlük yardımıyla incelenen ehliyet ve kimlik kartı gibi belgelerde veya araç plakalarında bir suç unsuru varsa kırmızı ışıkla kullanıcı kolluk personelini uyarmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Güvenlik politikalarında teknoloji kullanımı alanında diğer bir önemli bir gelişme ise, Çin Halk Cumhuriyeti’nde Sosyal Kredi Sistemi’dir (Social Credit System). Her şey 14 Haziran 2014 günü Çin Devlet Konseyi’nin “Sosyal Kredi Sistemi Kurulmasının Ana Hatlarını Belirlemek İçin Bir Plan Taslağı” başlıklı bir belge yayımlamasıyla başlamıştır. Bu belgenin temel amacı, 1,3 milyar nüfuslu ülkede 2020 yılına kadar her Çin vatandaşı için bir “ulusal güven puanı” (national trust score) hesaplayacak bir sistemin ülke çapında kurulmasıdır. Doğru cevap E’dir.

Nesnelerin interneti, dünya üzerindeki her tür nesnenin üzerlerindeki sensörler yardımıyla birbirleriyle veri paylaşabilmesi ve bu verilere dayalı olarak eşgüdümlü kararlar alınabilmesine olanak vermesidir. Canlı ve cansız varlıklar üzerine yerleştirilecek sensörler yardımıyla veri paylaşımını ve eşgüdümlü uygulamaları mümkün kılan “Nesnelerin İnterneti” uygulamaları, güvenlik sektöründe de geniş bir kullanım alanına sahiptir. Doğru cevap D’dir.

Türk Polis Teşkilatı’nda bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının gelişimini üç aşamada değerlendirmiştir: Bu aşamalardan ilki, 1981 yılında Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Merkezi’nin kurulmasıdır.

Türk Polis Teşkilatı’nda bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının gelişimini üç aşamada değerlendirmiştir: İkinci aşamada 1989 yılından itibaren bir “Polis Bilgisayar Ağ”ı kurulmaya başlanmıştır.

Türk Polis Teşkilatı’nda bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının gelişimini üç aşamada değerlendirmiştir: Üçüncü aşama ise 1996 yılında
başlayan idari ve teknik yeniden yapılanma süreci ve 2000 yılında uygulamaya geçirilen POLNET projesi dönemidir.

Vatandaşların güvenlik alanındaki hizmetlerden ne ölçüde memnun olduğunu ölçmek için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından her yıl yapılan “Yaşam Memnuniyeti Araştırması” bünyesinde bazı ölçme ve değerlendirmeler yapılmaktadır.
2018 yılında asayiş hizmetlerinden memnuniyet oranı %75,2 olmuştur.

Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde 2011 yılında bir siber suçlarla mücadele birimi kurulmuştur.

Onuncu Kalkınma Planı hazırlıkları yapılırken kişisel verilerin korunması ile ilgili yasal bir düzenlemenin henüz kanunlaşmamış olması
ciddi bir eksiklik olarak görülmüştür. Bu eksiklik, 2016 yılında 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle giderilmiştir. Söz konusu kanunla, Kişisel Verileri Koruma Kurumu ve Kişisel Verileri Koruma Kurulu adında birbirini tamamlayan iki kurumsal yapı kurulmuştur (https://www.kvkk.gov.tr).

Elektronik ticaret alanında var olduğu vurgulanan yasal düzenleme eksikliği 2014 yılında yasalaşan 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile giderilmiştir.

Çocukların internet ortamında karşılaştıkları siber zorbalık, nefret suçları ve zararlı alışkanlıkların özendirilmesi gibi zararlı ve/veya uygunsuz içeriklere karşı bilinçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekilmiştir. Tam da bu konuları düzenleyen 5651 sayılı “İnternet
Ortamında İşlenen Belirli Suçlarla Mücadeleyi Amaçlayan ve İçerik, Yer, Erişim Ve Toplu Kullanım Sağlayıcılarının Yükümlülüklerini Düzenleyen Kanun”, 2007 yılında yasalaşmış; 2014 yılında da önemli ölçüde değiştirilmiştir.