BİLGİ TOPLUMU VE E-DEVLET

E-Parlamento konusunda 2012 yılında
Türkiye’de yapılan bir çalışmada (Sobacı, 2012b),
2000 yılında dünyadaki parlamentoların %57’sinin, 2009 yılında ise %97’sinin resmî bir web sitesine sahip olduğu aktarılmıştır. Diğer bir deyişle,
2000’li yılların ilk on yılı sona erdiğinde, resmî bir
kurumsal web sitesi vasıtasıyla bilgi ve hizmet sunmak parlamentolar için küresel bir hizmet sunma
standardı hâline gelmiş gibi görünmektedir.

parlamentoların denetim/gözetim işlevi
çerçevesinde, Brezilya Temsilciler Meclisi’ndeki
“E-Demokrasi” uygulaması (http://www.edemocracia.leg.br/) yardımıyla, parlamentoda görüşülen
yasa tasarıları hakkında vatandaşların görüş bildirmeleri mümkün hâle getirilmiştir. Vatandaşlar sadece parlamentoda görüşülen yasa tasarılarına geri
bildirim ve katkı vermekle sınırlandırılmamıştır.
Ayrıca doğrudan yasalaşabilecek yeni bazı fikirleri
de Temsilciler Meclisine önerebilmektedirler.

Fransa Parlamentosu tarafından kullanılan “Parlamento ve Vatandaş” (Parlement & Citoyens) uygulaması, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan SmartGov tarafından tasarlanmış ve geliştirilmiştir. Bu uygulama yardımıyla milletvekillerinin yürüttüğü yasa yapma sürecine vatandaşların da katkı vermesi mümkün
olmaktadır. Sistem şu şekilde işlemektedir: Bir parlamenter, somut bir toplumsal sorunu ve bu sorunun
olası çözümlerini özetleyen bir video ve metin açıklamasını yayınlar. Bu içerikten hareketle vatandaşlar da
sorun hakkındaki analizlerini sisteme yüklerler. Takiben yine vatandaşlar, sisteme yüklenen fikir ve önerilere oy verebilirler. Sonuçlar Parlamento ve Vatandaş uygulaması tarafından analiz edilir ve sınıflandırılır.
Ortaya çıkan sonuçlara göre parlamenter, mecliste bir yasa teklifi yapar. Aşağıdaki web görüntüsünde
“Parlamento ve Vatandaş” uygulamasının web sitesi incelenebilir.

Türkiye’nin de içinde bulunduğu Litvanya
ve Portekiz gibi ülkelerdeki Meclis İhtisas
Komisyonları hakkında ayrıntılı bilgiler sunulan uygulamalar

TBMM Web Sitesi’ndeki içerikler TBMM'nin işlevleri ile birlikte şu şekildedir;

Kanun Koyma/Yasama İşlevi ile İlgili İçerik

TBMM Web Sitesi’ndeki Temsil/Katılım İşlevi ile İlgili İçerik

TBMM Web Sitesi’nde Sunulan Gözetim/Denetim İşlevi ile İlgili İçerik

TBMM Web Sitesi’nde Bulunan Diğer İçerik Çeşitleri

E-Parlamento uygulamalarının temsil/katılım ve denetim/gözetim işlevleri açısından en orijinal ve ilgi çekici örneklerinden biri de Şili’deki “sanal senatör” (http://www.senadorvirtual.cl) uygulamasıdır. Şili Senatosu’nda 2012’de uygulanmaya başlanan bu sistemde, milletvekillerine/ senatörlere ek olarak, parlamentoda verilen/verilecek kararlar hakkında oy kullanmak isteyen Şili vatandaşları da kendilerini sanal senatör olarak kaydettirebilmektedirler. Şili vatandaşları isterlerse parlamentolarındaki “sanal senatörlük” sistemine kayıt olup sanal senatör unvanını alarak yasa teklifleri ve tasarıları hakkında oy kullanabilmekte ve/veya görüş ile geri bildirim verebilmektedirler.

e-Parlamento uygulama ve değerlendirme süreçlerinin vatandaşlar, STK’lar, medya, uluslararası kuruluşlar ve
özel sektör gibi paydaşlarının bu konunun önemi ve içeriği hakkındaki bilgi ve farkındalığını artırıcı faaliyetlerin yürütülmesi, sistemin başarısı ve sürdürülebilirliği açılarından kritik önem taşımaktadır.

Kurumsal düzeydeki e-Parlamento faaliyetleri,
başlıca üç başlık altında değerlendirilebilir. Aynı zamanda e-Parlamento uygulamalarının parlamento faaliyetlerine katma değer sağladıkları işlevler de olan bu kategoriler, (i) yasama sürecine katılım, (ii) iletişim ve temsil; ve (iii) denetim ve gözetimdir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Elektronik parlamento (e-Parlamento) kavramı, en basit şekliyle “yasama organlarında/ meclislerde/ parlamentolarda bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanımı” olarak tanımlanabilir.

E-Parlamento uygulamalarının ortaya çıkması ve yayılmasında vatandaş talebinden ziyade bu tip bir hizmetin parlamentolar tarafından arzı daha etkili olmuştur.

Verilenlerden tamamı e-Parlamento sisteminin işlevleri arasındadır.

Temel e-Devlet elektronik etkileşim kategorilerinin; devletten vatandaşa, devletten özel sektöre ve devletten devlete etkileşimi içermektedir. Aynı üç adet temel iletişim ve etkileşim kategorisi genel olarak e-Parlamento faaliyetleri için de geçerlidir.