BİLGİ TOPLUMU VE E-DEVLET

Devletlerin iç işleyişlerinde ve hizmet sunumunda çeşitli teknolojilerden yararlanmalarının genel adı: elektronik devlettir.

Devletlerin teknoloji kullanımındaki temel amacı, gerek kendi iç işleyişlerini daha verimli hâle getirmek gerekse de başta vatandaşlar olmak üzere hizmet ettikleri özel sektör şirketleri, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası kuruluşlar gibi kamu yönetimi sisteminin bütün aktörlerine/paydaşlarına daha iyi hizmet verebilmektir. Vatandaşlar da gerek merkezî yönetim (Bakanlıklar ve taşra teşkilatı) gerekse de yerel yönetimlerden (Özellikle belediyelerden) hizmet alırken, zaman harcayarak ve mekân değiştirerek kurumun binasına gitmek yerine, daha hızlı, ucuz, kolay ve vatandaş-odaklı hizmet alabilmek için elektronik kanalları giderek daha fazla tercih etmektedir.

Türkiye örneği incelendiğinde, hane halklarının internet ve bilgisayara erişimi itibarıyla 2018 yılı verilerine göre, ülke nüfusunun yaklaşık %60 ile %80 arasında bir oranının bilgisayar ve internete erişebilir hâle geldiği görülmektedir.

e-Devletin idari veya kamu hizmeti sunma boyutu, bilgi ve iletişim teknolojilerinin idarede kullanılması yoluyla kamusal bilgi ve hizmetlerin her zaman/sürekli (mesai saatleri ile sınırlı olmaksızın), daha hızlı, etkin, kolay ve vatandaş-odaklı olarak sunulabilmesidir. Ancak E seçeneğindeki "Büyükşehirlerde internet olan bölgelerde hizmetlerin elektronik yolla yapılması diğer bölgelerde kişilerin kurumlara giderek hizmet alması" ifadesi dezavantaj da barındırmaktadır.

E-devlette mesai saatleri gözetilmemektedir.

E-Devlet ile e-Ticaret ve e-Demokrasi kavramları arasındaki etkileşime ve bu etkileşim sonucunda ortaya çıkan kesişimden oluşmuştur.

İnternet, bilindiği üzere, Amerika Birleşik Devletleri tarafından Soğuk Savaş döneminde askerî amaçlarla geliştirilmiş bir teknolojidir.

Kamu kurumlarının resmi bir web sitesi kurarak bilgi sunmaya başladığı “kataloglama basamağı”dır.

Eskiden sadece yüz yüze hizmet sunumunu kendi binaları içinde yapan kamu kurum ve kuruluşları, teknolojik gelişmeler karşısında birden fazla hizmet sunum kanalını içeren (Yüz yüze, web sitesi, mobil uygulama, sosyal medya sayfası/hesabı ve telefon/çağrı merkezi) gibi kanalları ağır bir iş yükü altına itmiştir. Doğru yanıt D seçeneğindeki Mektupla verilen hizmettir.

Kamu yönetimi disiplininde, “kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması”, “kamu yönetimi reformu” ya da “idari reform” olarak adlandırılan olgu, idari sistemlerin her çağın değişen şartlarına ayak uydurabilmesi için yapılması gereken değişikliklerin neler olması gerektiğini, hangi kaynaklardan besleneceğini/ transfer edileceğini ve nasıl uygulanırsa başarılı sonuçlar alınacağını inceleyen bir çalışma alanıdır.

Elektronik devlet (electronic government), ya da kamuoyunda daha fazla bilinen ve yaygın kabul görmüş olan kısa adıyla e-Devlet (e-government), genel olarak kamu yönetimi sisteminin daha iyi idare edilmesinde teknolojinin kullanılması olarak tanımlanabilir. Diğer bir deyişle, kamu kurum ve kuruluşlarının bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımı yoluyla bilgi ve hizmet sunmasıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Türkiye’de yayımlanan ilk kitaplardan birini kaleme alan Devlet Planlama Teşkilatı uzmanı Murat İnce e-Devlet olgusunu şu şekilde tanımlamıştır (İnce, 2001: 21): … Elektronik devlet”; temel olarak kamunun hizmet verdiği alanlarda bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılması yoluyla daha şeffaf, vatandaşa daha yakın, daha ucuz ve daha iyi çalışan bir idari yapı olarak tanımlanabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Elektronik devlet kavramının Türkçedeki alternatif karşılıkları olarak uzmanlarca önerilen ama çeşitli nedenlerle kamuoyunda ve akademik camiada daha az kabul gören “dijital devlet” (digital government) ve “elektronik yönetişim” (electronic governance veya e-governance) gibi farklı adlandırmalar da mevcuttur. Doğru cevap B seçeneğidir.

E-Devlet kavramının biri idari, biri de siyasi olmak üzere iki temel boyutu olduğu söylenebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

İlk hizmet standardı sabit kalmamış; kurumsal bir web sitesi vasıtasıyla bilgi ve hizmet sunma şeklindeki kamu hizmeti sunum standardı, internete bağlanabilen tablet bilgisayarların ve akıllı cep telefonlarının yaygınlaşmasıyla ve internet bağlantı ücretlerinin nispeten düşmesiyle yetersiz kalmaya başlamıştır. Bu dönemde ortaya çıkan yeni (ikinci aşama/dalga) hizmet standardı, kurumsal web sitesi sahibi olmanın yanı sıra en azından bazı bilgi ve hizmetlerin cep telefonu ve tablet gibi taşınabilir araçlar kullanımı vasıtası ile mobil platformlar üzerinden sunulması olmuştur. Böylece e-Devlet olgusunun alternatifi değil tamamlayıcısı olacak şekilde “mobil devlet” (m-Devlet) veya kullanım yeri belediye ise “mobil belediye” (m-Belediye) şeklinde adlandırılan yeni bir elektronik hizmet standardı ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

E-Devlet ile e-Ticaret ve e-Demokrasi kavramları arasındaki etkileşime ve bu etkileşim sonucunda ortaya çıkan kesişim kümelerine daha somut örnekler vermek gerekirse, bir belediyenin resmî web sitesinde ihale ilanlarını ve sonuçlarını duyurması elektronik ticaret alanıyla kesişen bir faaliyettir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Üç ana tür e-Devlet etkileşiminden söz edilebilir. Bunlar; “devletten devlete” (İngilizcesi “government to government”, kısaltması “G2G”), “devletten vatandaşa” (İngilizcesi “government to citizen”, kısaltması “G2C”) ve “devletten özel sektöre/iş âlemine” (İngilizcesi “government to business”, kısaltması “G2B”) şeklinde adlandırılan e-Devlet etkileşim kategorileridir. Doğru cevap A seçeneğidir.

TBD’nin açılımı Türkiye Bilişim Derneğidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yakınsama (Convergence) kavramı, teknoloji alanındaki iki önemli ve bağlantılı gelişmeye verilen ortak bir isimdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sayısal bölünme (digital divide) kavramı, teknolojiye erişimde ve bir kere teknolojiye eriştikten sonra da ondan elde edilen faydalar konusunda yaşanan eşitsizlikleri anlatır. Doğru cevap C seçeneğidir.