BİLGİ TOPLUMU VE E-DEVLET - Deneme Sınavı - 5

Siber güvenlik alanında ise Ulusal Siber Güvenlik Strateji ve Eylem Planları (2013-2014; 2015-2016 ve 2016-2019) kabul edilerek
uygulamaya geçirilmiştir. 2013-2014 Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve Eylem Planı’ndaki 37. maddede bir “Siber Güvenlik
Kanunu”nun çıkarılması, 39. maddede ise bir “Siber Suçla Mücadele Stratejisi Eylem Planı” oluşturulması öngörülmüştür. Bu
çerçevede yine 2013 yılında “Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi” (USOM) kurulmuştur. Aynı yıl çıkarılan bir tebliğ ile de
kamu kurumlarında ve özel sektör kuruluşlarında kurumsal ve sektörel “siber olaylara müdahale ekipleri”nin (SOME) kurulması
istenmiştir.

“Terörle Mücadele Kanunu Kapsamına Giren Suçların Faillerinin Yakalanmasına Yardımcı Olanlara Verilecek Ödül Hakkında Yönetmelik” (Resmi Gazete (2019)) başlıklı ve 29461 sayılı bu yönetmelik 31 Ağustos 2015 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

E-Devlet kapılarında sunulan bilgi ve hizmetler sınıflandırılmak istenirse, "temel, gelişmiş ve çok gelişmiş" seviyedeki özellikler/hizmetler şeklinde bir sınıflandırma yapılabilir. Çok gelişmiş seviyedeki hizmetlere örnek olarak; etik olmayan davranışları şikâyet edebilme, yeni açık veri setleri önerebilme, gelişmiş arama özellikleri (Örneğin; cümle tamamlama, geçmiş aramalardan hareketle yeni arama hakkında tahmin veya önerilerde bulunma, vb.), gerçek zamanlı ve/veya gruba özel (Örneğin, engellilere özel, vb.) gelişmiş yardım masası hizmetleri verilebilir. Doğru cevap B'dir.

Ulusal düzeyde kurulan e-Devlet kapılarına ek olarak, bölgesel ve yerel ölçekteki kapılar ile tematik/sektörel e-Devlet kapıları da mevcuttur. Örneğin, Bangladeş'in Bütünleşik Sağlık Verisi Kapısı, sağlık teması/sektörü düzeyinde, çeşitli kurum ve kaynaklardan derlenen sağlık verilerinin bütünleştirilmesinin ve sağlık sorunlarını çözmek amacıyla etkili bir şekilde kullanımının iyi bir örneğini oluşturmaktadır. Doğru cevap E'dir.

2019 yılı itibariyle E-Devlet Kapısı'nın kurulması ve yönetilmesi görevi Cumhurbaşkanlığı adına Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB), sistemin geliştirilmesi ve işletilmesi ise TÜRKSAT tarafından yapılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Kullanıcıların (Gerçek ve tüzel kişiler) E-Devlet Kapısı'na kimlik doğrulama yoluyla giriş yapabilmeleri için, birden fazla yol bulunmaktadır: İlk olarak, 15 yaşını doldurmuş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları şahsen başvurarak, Türkiye içinde PTT merkez müdürlüklerinden veya yetkili şubelerinden şifre alıp sisteme giriş yapılabilir. İkinci kimlik doğrulama yolu, sisteme elektronik veya mobil imza kullanarak giriş yapmaktır. Üçüncü olarak, yeni T.C. kimlik kartı, kimlik doğrulama için kullanılabilir. Son olarak, 2015 yılından beri İnternet bankacılığı sistemleri üzerinden E-Devlet Kapısı'na giriş yapmak da mümkündür. Doğru cevap A'dır.

Yapılan çalışmalarda ilk olarak, şifre kullanımı ve özellikle şifre ücretleri ile ilgili şikâyetler dile getirilmiştir. İkinci olarak, kullanılabilirlik açısından E-Devlet Kapısı ara yüzünün daha kullanıcı-odaklı (Örneğin, çocuk, yabancı, engelli, yaşlı kullanıcı, vb.) tasarlanması/güncellenmesi ile ilgili talepler ortaya konulmuştur. Üçüncü olarak, daha fazla kamu kurumu ve hizmetin E-Devlet Kapısı'na eklenmesi talep edilmiştir. Son olarak, vatandaşlar bir takım yeni e-hizmet önerilerinde de bulunmuşlardır. Doğru cevap B'dir.

Birçok e-Devlet uygulamasında olduğu gibi, E-Devlet Kapısı uygulamasında da farklı kişi ve grupların teknolojiye erişimde ve teknolojiden fayda sağlamada yaşadıkları eşitsizlikler, yani "sayısal bölünme" (digital divide) olgusu önemli bir sorundur. Sayısal bölünme sorununu azaltacak kamu politikalarına başarılı bir örnek, E-Devlet Kapısı'nda dezavantajlı gruplara yönelik hizmetler sunulması amacıyla bir "Engelsiz Çağrı Merkezi" kurulmasıdır. İşitme veya konuşma engeli bulunan vatandaşlar, bu merkezdeki işaret dili bilen uzmanlarla (vatandaş temsilcileriyle) canlı bağlantı kurarak e-Devlet Kapısı ile ilgili tüm sorularını sorabilir; yaşadıkları sorunlar konusunda destek alabilir. Doğru cevap C'dir.

E-Devlet Kapısı'nın mevcut hâlinde vatandaşların bu mecradan bilgi ve hizmet sunan kamu kurum ve kuruluşlarına istek, öneri ve şikayetlerini iletebilecekleri iki adet kanal bulunmaktadır. Bu e-katılım kanallarından ilki, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi'dir (CİMER). Vatandaşlar, CİMER'e başvuruda bulunarak kamu kurumlarından bilgi talep edebilir; öneri, ihbar ve şikayetlerde bulunabilir. E-Devlet Kapısı'nda bulunan ikinci e-katılımcılık kanalı ise TBMM e-Dilekçe Hizmeti'dir. Bu yolla Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne elektronik ortamda dilekçe gönderilebilir. Doğru cevap A'dır.

Türkiye'deki yetişkin nüfusun üçte ikisi (%68) 2019 yılı itibariyle E-Devlet Kapısı'nın kayıtlı kullanıcısıdır. Bu platformda kimliği doğrulanmış 40 milyondan fazla tekil kullanıcı bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

E-Devlet kapılarının; ulus devletler, eyaletler, bölgeler ve yerel yönetimler tarafından tasarlanıp kullanıma sunulması, bu konunun "arz boyutu"nu anlatmaktadır. Arz boyutunun tamamlayıcısı veya dengeleyicisi olarak, bu kapıların vatandaşlar tarafından ne ölçüde kullanıldığı, hangi hizmetlerin sunulmasının istendiği ve sunulan hizmetlerden memnuniyet düzeylerinin hangi faktörlerce belirlendiği konuları da aynı konunun "talep boyutu"nu oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.

E-Devlet kapıları, e-Devlet uygulamaları yoluyla sunulan bilgi ve hizmetlerin farklı kullanıcı kategorilerine (vatandaşlar, kamu kurumları, özel şirketler, vb.) ortak ve tek bir noktadan hızlı ve güvenli bir şekilde sunulduğu platformlardır. Bu olumlu özellikleri nedeniyle e-Devlet kapıları, Birleşmiş Milletlerin sürdürülebilir kalkın- ma hedeflerinden on altıncısı olan ve "hesap verebilirlik, etkililik, kapsayıcılık, açıklık ve güvenilirlik" şeklinde ifade edilen hedefin gerçekleştirilmesine de yardımcı olabilir. Doğru cevap C'dir.

E-Devlet alanında yaşanan teknolojik sorunlardan birincisi, altyapıdaki eksikliklerdir. Küresel e-Devlet sıralama ve kıyaslama çalışmalarında Türkiye’nin sıralamasını belirleyen faktörler içerisinde altyapıya ilişkin bulgulara bakıldığında bu konuda gelişme sağlanması gerektiği anlaşılmaktadır.

E-Devlet alanında yaşanan teknolojik sorunlardan birincisi, altyapıdaki eksikliklerdir. Küresel e-Devlet sıralama ve kıyaslama çalışmalarında Türkiye’nin sıralamasını belirleyen faktörler içerisinde altyapıya ilişkin bulgulara bakıldığında bu konuda gelişme sağlanması gerektiği anlaşılmaktadır. 

Gerek merkezî idare gerekse de yerel yönetimler düzeyinde yürütülen e-Devlet faaliyetlerinde yaşanan en önemli sorunlardan biri, uzman ve deneyimli bilişim personeli istihdam etmek ve elde tutmak alanındadır. 

E-Devlet faaliyetlerinin temel finansman kaynağı, gerek dünyada gerekse Türkiye’de çoğunlukla vergi gelirleridir. Bununla birlikte bu faaliyetlerde vergiler yoluyla kamu finansmanı dışında farklı finansman modellerinin de kullanılabileceği fikri, e-Devlet literatüründe detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

E-Devlet alanında yaşanan teknolojik sorunlardan birincisi, altyapıdaki eksikliklerdir. Küresel e-Devlet sıralama ve kıyaslama çalışmalarında Türkiye’nin sıralamasını belirleyen faktörler içerisinde altyapıya ilişkin bulgulara bakıldığında bu konuda gelişme sağlanması gerektiği anlaşılmaktadır. 

Gerek merkezî idare gerekse de yerel yönetimler düzeyinde yürütülen e-Devlet faaliyetlerinde yaşanan en önemli sorunlardan biri, uzman ve deneyimli bilişim personeli istihdam etmek ve elde tutmak alanındadır. 

E-Devlet uygulamaları bağlamında anılabilecek en önemli siyasi sorun alanı, siyasi sahiplenme ve destek eksikliğidir. Bu sorun merkezi yönetim düzeyinde olduğu kadar yerel yönetimler düzeyinde de geçerlidir.

E-Devlet alanında yaşanan teknolojik sorunlardan birincisi, altyapıdaki eksikliklerdir. Küresel e-Devlet sıralama ve kıyaslama çalışmalarında Türkiye’nin sıralamasını belirleyen faktörler içerisinde altyapıya ilişkin bulgulara bakıldığında bu konuda gelişme sağlanması gerektiği anlaşılmaktadır. 

Türkiye’de e-Devlet faaliyetlerini düzenleyen mevzuat, daha önce de vurgulandığı gibi, temel bir “çatı” kanun bünyesinde değil, farklı yasa ve yönetmeliklerde dağınık bir şekilde bulunmaktadır.

E-Devlet uygulamaları bağlamında anılabilecek en önemli siyasi sorun alanı, siyasi sahiplenme ve destek eksikliğidir. Bu sorun merkezi yönetim düzeyinde olduğu kadar yerel yönetimler düzeyinde de geçerlidir.

E-Devlet uygulamaları bağlamında anılabilecek en önemli siyasi sorun alanı, siyasi sahiplenme ve destek eksikliğidir. Bu sorun merkezi yönetim düzeyinde olduğu kadar yerel yönetimler düzeyinde de geçerlidir.

Gerek merkezî idare gerekse de yerel yönetimler düzeyinde yürütülen e-Devlet faaliyetlerinde yaşanan en önemli sorunlardan biri, uzman ve deneyimli bilişim personeli istihdam etmek ve elde tutmak alanındadır. Dolayısıyla insan kaynakları perspektifinden ele alındığında, e-Devlet konusunda yetişmiş uzman personelin nasıl istihdam edileceği, nasıl yetiştirileceği ve nasıl kaybedilmeyeceği/ elde tutulacağı meseleleri acil ve detaylı bir şekilde ele alınmalıdır.

Türkiye’de e-Devlet faaliyetlerini düzenleyen mevzuat, daha önce de vurgulandığı gibi, temel bir “çatı” kanun bünyesinde değil, farklı yasa ve yönetmeliklerde dağınık bir şekilde bulunmaktadır. Bazı ülkelerse e-Devlet faaliyetlerine ilişkin temel bir yasa çıkartmıştır.

Büyük veri, veri üretim kaynaklarının artması ve çeşitlenmesi sonucunda uygarlık tarihinde görülmemiş miktarlara ulaşan, karmaşık, birçok veri türünü (yazı, rakam, görüntü, ses, vb.) içeren ve ancak gelişmiş bilgisayarlar/yazılımlar vasıtasıyla hakkıyla analiz edilebilen veriler için kullanılan genel isimdir.