BİLGİ EKONOMİSİ

Bilgi ekonomisine dönüşen ülkelerde en önemli faaliyetlerden biri eğitimdir. Eğitim faaliyetinin bilgi ekonomisinde önem kazanmasının temel nedeni, bilgi ve teknoloji üretebilecek iş gücünün yetiştirilmesinde önemli bir katkı sağlamasıdır.

Bilgi ekonomilerinde Ar-Ge harcamalarının payı kadar Ar-Ge harcamalarının yapısı da dikkatle incelenmesi gereken önemli bir konudur. Ar-Ge harcamalarının yapısı ile anlatılmak istenen, harcamaların finansmanında ve fonların kullanılmasında hangi kurumların pay sahibi olduğudur. Ar-Ge harcamaları; kamu sektörü, özel sektör, üniversiteler ve kâr-dışı kurumlar tarafından finanse edilmekte ve yine bu kurumlar tarafından kullanılmaktadır.

Bilgi üretim faaliyetleri olarak ele aldığımız eğitim ve Ar-Ge faaliyetleri başta olmak üzere; bilginin toplanması, üretilmesi ve dağıtılması ile ilgili tüm mesleklerde istihdam edilenler bilgi işgücü olarak adlandırılmakta ve bilgi sektöründeki istihdamı oluşturmaktadır.

Bilgi ekonomisi ve bilgi endeksini oluşturan; ekonomik ve kurumsal rejim endeksi, eğitim endeksi, yenilik endeksi ile enformasyon ve iletişim teknolojisi endekslerini oluşturan göstergeler bakımından sağlanacak ilerlemeler, Türkiye’nin daha yüksek bilgi ekonomisi ve bilgi endekslerine ulaşmasını sağlayacaktır.

Bilgi sektörünün istihdam payının düşük olduğu ülkelerde kadın işgücünün önemli bir bölümü tarım sektöründedir. Kadınların tarımdaki istihdam oranları Çin’de %68.9, Türkiye’de %31.9 ve Brezilya’da %13.7’dir.

Bilgi ekonomilerinde bilgi sektöründeki pek çok işin fiziksel bir güç gerektirmemesi, sektördeki bazı mesleklerde esnek çalışma saatleri, kadın işgücünün eğitim düzeyinin yükselmesi ve bilgiye dayalı mesleklerin genellikle yerleşim bölgelerinde veya bu bölgelere yakın yerlerde bulunması gibi faktörler, hem kadınların çalışma hayatına daha fazla girmelerini hem de bilgi sektöründe daha fazla oranda istihdam edilmelerini sağlamıştır.

Türkiye’nin ağa hazırlık endeksinde alt sıralarda bulunmasının iki nedeni vardır. Bunlardan birincisi, bazı değişkenler için verilere ulaşılamaması veya güncel olmayan verilerin kullanılmasıdır. İkincisi ise, bazı değişkenler için verilerin görüş anketi ile toplanmasıdır.

Türkiye’de ve veri olan bazı ülkelerde, erkek ve kadın işgücünün bilgi sektöründeki istihdam payı, Katz (1986) tarafından bilgi sektörünün istihdam payı belirlenirken dikkate alınan; mesleki ve teknik elemanlar ve ilgili çalışanlar, idari personel ve üst düzey yöneticiler ile büro personeli olmak üzere üç meslek grubunun toplam istihdamdaki payı hesaplanarak belirlenmiştir.

BİT sektörü, bazı özelliklerinden dolayı bilgi ekonomisine dönüşüm sürecinde stratejik bir sektördür. Sektörün sahip olduğu bu özellikler; verimlilik artışı sağlaması, istihdam yaratma potansiyeli ve yüksek katma değere sahip olmasıdır.

BİT, iletişim sektörü ve bilgi teknolojileri sektörlerinde istihdam sağlamaktadır. Bilgi teknolojileri sektöründeki donanım ve yazılım alt sektörleri, bilgi ekonomilerinde istihdamın en kalabalık olduğu alanlardır.

Özel sektör

Bell

%5'in altındadır.

Ar-Ge harcamalarının finansmanında üniversitelerin payı diğer ülkelerden daha yüksektir.

Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı

%40'lar civarı

Güney Kore

Bilgi işgücü

İletişim teknolojileri bilgi teknolojilerinden daha büyük bir pazara sahiptir

3