BİLGİ EKONOMİSİ

Bilgi ekonomisine dönüşmüş olan ülkelerde eğitim harcamalarının GSYİH payı % 5’in üzerindedir.

Eğitim harcamalarının GSYİH payı % 8,75 ile Danimarka, şıklarda verilen ülkelere göre en yüksek orana sahiptir.

2011 itibariyle, Türkiye’de eğitim harcamalarının GSYİH payı % 4,07’ye ulaşmıştır.

Japonya, İsveç, Danimarka ve Finlandiya’da Ar-Ge harcamalarına GSYİH’dan ayrılan pay % 3’ün üzerindedir. İngiltere’de ise bu oran henüz %1.68’dir.

Türkiye’de Ar-Ge harcamalarının finansmanda özel sektörün payı %48.9 ile en yüksek finansal kaynaktır.

BİT harcamalarının GSYİH payının şıklarda verilen ülkelerde 2005 yılı itibariyle % 3,6-%7,9 aralığında değişmektedir. Bu ülkeler arasında Türkiye %7.9’luk oranla en yüksek paya sahip ülkedir.

Türkiye’de bilgi yoğun mesleklerde çalışanların toplam işgücü içindeki payı %19.7 yani yaklaşık %20’dir.

Bilgi ekonomisi endeksi değerlerini incelediğimizde, 2012 yılında, İsveç 9,43’lük değer ile birinci sırada

yer alırken, Finlandiya 9,33’lük değer ile ikinci sırada yer almıştır.

Bilgi endeksi verileri açısından incelediğimizde, İsveç (9,38) ilk sırada yer alırken; Finlandiya (9,22)

ve Hollanda (9,22) bu ülkeyi takip etmektedirler. Bilgi endeksi değeri bakımından en düşük sırada

Türkiye (4,81) yer almaktadır.

BİT sektöründe hem en yüksek ihracat rakamına sahip olan hem de ithalatının yaklaşık üç katı büyüklüğünde ihracata sahip olan tek ülke ABD’dir.

Bilgi ekonomilerinde bilgi üretiminin önceki ekonomik gelişme aşamalarına göre daha fazla önem kazanması, istihdam yapısının da değişmesine yol açmıştır. Bilgi üretim faaliyetleri olarak ele aldığımız eğitim ve Ar-Ge faaliyetleri başta olmak üzere; bilginin toplanması, üretilmesi ve dağıtılması ile ilgili tüm mesleklerde istihdam edilenler bilgi işgücü olarak adlandırılmakta ve bilgi sektöründeki istihdamı oluşturmaktadır.

19,7

% 40

Bilgi Teknolojileri Sektörü,

Geniş bant Altyapısı ve Sektörel Rekabet,

Nitelikli İnsan Kaynağı ve İstihdam,

Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Topluma Nüfuzu,

Bilgi Güvenliği ve Kullanıcı Güveni,

Bilgi ve İletişim Teknolojileri Destekli Yenilikçi Çözümler,

İnternet Girişimciliği ve e-Ticaret,

Kamu Hizmetlerinde Kullanıcı Odaklılık

Bilgi ekonomilerinde bilgi sektörünün toplam istihdam içindeki payının incelenmesi yanında, kadın ve erkek işgücünün bilgi sektöründeki paylarının da incelenmesi gerekmektedir kadın işgücünün eğitim düzeyinin yükselmesi ve bilgiye dayalı mesleklerin genellikle yerleşim bölgelerinde veya bu bölgelere yakın yerlerde bulunması gibi faktörler, hem kadınların çalışma hayatına daha fazla girmelerini hem de bilgi sektöründe daha fazla oranda istihdam edilmelerini sağlamıştır. Türkiye’de ve veri olan bazı ülkelerde, erkek ve kadın işgücünün bilgi sektöründeki istihdam payı, Katz (1986) tarafından bilgi sektörünün istihdam payı belirlenirken dikkate alınan; mesleki ve teknik elemanlar ve ilgili çalışanlar, idari personel ve üst düzey yöneticiler ile büro personeli olmak üzere üç meslek grubunun toplam istihdamdaki payı hesaplanarak belirlenmiştir (Bkz. Tablo 8.6). Tablo 8.6’daki veriler, Türkiye (% 31.4) ve Polonya (%51) dışındaki ülkelerde, istihdam edilen kadınların en az %55’inin bilgi sektöründe istihdam edildiğini gözler önüne sermektedir.

Bilgi teknolojileri üretiminin teknolojiyle birlikte gelişmesi

4,81

Ağa Hazırlık Endeksi ve Türkiye

2012-2016 döneminde, ağa hazırlık endeksi sıralamalarında ilk sıralar İsveç ve Finlandiya tarafından paylaşılmıştır. En güncel verinin olduğu 2016 yılında, OECD ülkeleri arasında en yüksek endeks değerine Finlandiya sahiptir. Ağa hazırlık endeksi sıralamalarında, OECD içinde yer alan AB ülkelerinin diğer OECD üyelerine göre daha üst sıralarda yer aldıkları gözlenmektedir.

2013 yılı dışında, ele aldığımız yıllarda ilk sırayı Güney Kore almıştır. Daha önceki endekslerde birinci ve ikinci sıralarda yer alan İsveç ve Finlandiya, bu kez daha sonraki sıralara yerleşmişlerdir. 2016 itibariyle, Güney Kore (birinci sıra), İzlanda (ikinci sıra), Danimarka (üçüncü sıra) ve İsviçre (dördüncü sıra) ilk başlarda yer alan ülkelerdir (Bkz. Tablo 8.9). Türkiye, BİT gelişim endeksi bakımından OECD içinde sondan bir önceki sıralarda yer almaktadır. OECD içinde en son sırada Meksika yer almaktadır. Dünya ülkeleri içinde Türkiye’nin sıralaması 70’dir.

BİT sektörünün bilgi ekonomisine dönüşüm sürecinde stratejik özellikler

I. Verimlilik artışı sağlaması,
II. İstihdam yaratma potansiyeli
III. Yüksek katma değere sahip olmasıdır.

ABD’nde %4, İsveç’te %5,43, Almanya’da % 3,54 olarak gerçekleşmiştir.

BİT, iletişim sektörü ve bilgi teknolojileri sektörlerinde istihdam sağlamaktadır. Bilgi teknolojileri sektöründeki donanım ve yazılım alt sektörleri, bilgi ekonomilerinde istihdamın en kalabalık olduğu alanlardır. BİT sektörünün başta belirttiğimiz istihdam yaratıcı etkisinin Türkiye’de ortaya çıkmadığını göstermektedir. 2010 yılında BIT sektörü istihdamının toplam istihdamdaki payı, ABD’nde %4, İsveç’te %5,43, Almanya’da % 3,54 olarak gerçekleşmiştir