BİLGİ EKONOMİSİ

Ekonomik kalkınmanın ana göstergelerinden biri haline gelen bilgi ekonomisi ile ekonomik yapıda başlayan dönüşüm, politika yapıcıları yeni görevlere yönlendirmektedir. Dönüşüm için planlamaya ve organizasyona yönelik bu hareket yeterli değildir. Bilgi ekonomisinin yarattığı rüzgâr, aynı zamanda ekonomik aktörleri bu yolda yapılması gerekli değişikliğe doğru itekler. Günümüz dünyasına bakıldığında bilgi ekonomileri tarafından yaratılan yöntem, teknoloji ve davranışların toplumsal yaşamın her parçasına yayıldığı izlenmektedir. Ülkeler, tüm sektörlerin, süreçlerin ve aktörlerin elektronik ortama aktarılmasını sağlamak için büyük çaba göstermektedir. E-Devlet, e-belediye, e-seçim, e-vatandaş, e-ticaret, e-ticaret, e-ofis, e-eğitim ve e-yönetişim gibi pek çok bilgi tabanlı uygulama ortaya çıkmaktadır. Bu yeni uygulamalar siyasetin, ekonominin, yönetimin ve kültürün ana belirleyicileri haline gelmektedir.

Hizmet sunumu geliştikçe e-Devlet uygulamalarının, devlete erişimi sınırlı olan topluluklara hizmet ve bilgi sağlamaya izin verdiği söylenebilir. Ancak dijital bölünme bu erişimin önünde hala bir engel teşkil etmektedir. Bir hatırlatma olarak, dijital bölünme; internete erişimi olan kişilerle olmayan kişilerin arasındaki boşluğu tanımlar. Bu konu büyük oranda dünya çapında tartışılmaktadır. Çünkü günümüzde herhangi bir bilgisayar becerisi ya da internet erişimi olmaksızın sistemle baş etmek çok zor hatta bazen imkânsızdır. Bu nedenle, bireylerin internete erişimi olmadığı veya interneti kullanmaları için gerekli becerilere sahip olmadığı sürece; bilgisayar okur-yazarları ile okur-yazar olmayan arasındaki dijital uçurum kadar etkin ve etkili hizmet sunulabilir.

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, dijital bölünme kavramı en fazla bilgi toplumu ve e-devlet konusuyla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Güvenlik kavramları devletler için yeni değildir. Aslında antik çağlardan beri pek çok devlet ajanı, güvenlik konusunda hassas bilgileri güvence altına almaya çalışmıştır. Onları kötüye kullanma, değiştirme, imha etme, açıklama, yetkisiz erişime karşı korumaya çalışmaktadırlar. Güvenlik konularının yanı sıra, kullanıcıların güvenliği ve bilgi sorunları gizlidirler. Bunlar, e-Devlet’ in benimsenmesi ve büyümesinde temel kritik engeller olarak tanımlanmaktadır. Bu engellerin üstesinden gelmek için, e-Devlette güvenlik, şu beş kritere uygun olarak değerlendirilir:
1. Gizlilik /Erişilebilirlik
2. Dürüstlük
3. Hesap Verebilirlik / Reddetme
4. Doğrulama
5. Güven

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, katılımcılık e-Devlette mevcut temel güvenlik kriterlerinden birisini temsil etmediğinden bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

E-Devlet kapsamında bir projeyi yönetmek; planlama, organizasyon, tahmin etme, kaynak yönetimi ve dağıtma, müzakere etme, ilerlemeleri izleme, sonuçları ölçme ve en önemlisi iletişim kurma sanatıdır. Bir projeyi yönetmek; zaman, maliyet, kapsam, risk ve kaliteyi kullanma becerisini de içerir. Tüm bu beceriler projeye rehberlik etmek ve belirli hedeflere ulaşmak için mutlaka gereklidir. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir e-Devlet projesi kapsamında sorumlu üst düzey bir yöneticinin, ilgili proje kapsamında zaman, maliyet, kapsam, risk ve kaliteyi konularına proje yönetimi sürecinde duyarlı olması, e-Devlet projelerinin yönetim sürecinde gerekli olan becerilerden en fazla proje yönetimi becerileriyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Bilgi, değerli bir kaynaktır. Dolayısıyla içeriği, kalitesi, biçimi, iletimi, depolanması, erişilebilirliği, güvenliği, kullanılabilirliği ve korunması, değerine oldukça katkıda bulunur. Birçok faktör göz önünde bulundurulduğunda, bilgileri yönetmek birçok farklı iş türünü gerektiren bir beceridir. Örneğin, BİT uzmanları, bilgileri organize etmek ve temsil etmek için çeşitli formatlar, veri tabanları ve dosyalardan yararlanırlar. Bunun yanında bütünlük ve kullanılabilirliği  sağlamak için güvenlik ara birimlerini de kullanırlar. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir projede, proje sorumlusunun çeşitli formatlar, veri tabanları ve dosyalardan yararlanarak projeyi başarıyla tamamlaması, e-Devlet projelerinin yönetim sürecinde gerekli olan aşağıdaki becerilerden en fazla bilgi yönetimi becerileriyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Bir e-Devlet projesi boyunca iletişim, süreklilik arz eden bir gerekliliktir. Gerçekten de süreç boyunca gelişmeler, hedefler, sonuçlar ve konular hakkında toplantı ve sunumlar düzenlenmelidir. Örneğin, destek ve finansman sağlamak için yasal veya idari liderlerle toplantılar organize edilmelidir. Günümüzde e-posta listeleri, bültenler gibi iletişim için birçok farklı araç bulunmaktadır. Önemli olguları açık ve basit bir şekilde iletmek için bilgileri özetlemek ve kategorilere ayırmak önemlidir. Fakat basitleştirilmemeli veya yanlış sonuçlara yol açmamalıdır. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir yöneticinin ilgili proje kapsamında destek ve finansman sağlamak için üst düzey yöneticilerle toplantılar organize etmesi, e-Devlet projelerinin yönetim sürecinde gerekli olan aşağıdaki becerilerden en fazla iletişim becerileriyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Günümüzde e-Devlet geliştirmek toplumlarımız için önemli bir konudur. e-Devlet projeleri, yalnızca İnternet’te hali hazırda bağlı olmayan vatandaşları değil; henüz çevrimiçi olmayan tüm vatandaşları da çekmelidir. Devletlerin entegre servis ağı projeleri geliştirmeleri gerekir. Bu projeleri başarılı bir şekilde uygulamak için; proje yönetimi becerileri, analitik ve teknik beceriler, bilgi ve bilgi yönetimi becerileri ve iletişim ve sunum becerileri gibi çeşitli becerilere ihtiyaç vardır. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, proje yönetimi becerileri,e-Devlet projelerinin yönetim sürecinde gerekli olan becerilerden birisini temsil ettiğinden bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

e-Devletler özellikle de gelişmiş ülkelerdeki e-Devletler başarılı olabilmek için başlıca hedefler belirlemiştir. Ancak bu süreçte bazı engeller ortaya çıkabilmektedir. Bu engeller yedi ana kategoride incelenmektedir: 

Liderlik Başarısızlığı, Mali Engeller, Dijital Bölünmeler ve Seçimler, Zayıf koordinasyon, İşyeri ve örgütsel esneklik, Güvensizlik ve Zayıf teknik tasarımdır.

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, durağanlık e-Devlet engelleri kategorisinde yer alan başlıklardan birisini temsil etmediğinden bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

e-Devletin ana engellerin bazılarına ilişkin yasal boyutlar şu başlıklarda açıklanmaktadır:

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, idare hukuku e-Devlet engellerinin hukuki temellerinden birisini temsil ettiğinden bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

E-Devlet ilerlemesini engelleyen bazı engellerin üstesinden gelebilecek olası ve somut çözümler mevcuttur. İnternetin ve ilgili elektronik bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı son on yılda giderek büyümüştür. E-Devlet kaynakları birçok farklı organizasyon, grup ve kişi tarafından birçok farklı şekilde kullanılır. Fakat ne yazık ki dünya çapında toplumun önemli bir kısmı hala internete erişememiştir. Dijital bölünmelerin üstesinden gelmek için bir çözüm önerisi olarak, kullanıcıları belirli gruplara bölmek ve böylece onları farklı şekilde düşünmek önerilebilinir. Öte yandan topluma e-hizmetleri kullanma imkânı da sağlanmalıdır. Bir başka deyişle, çevrimiçi hizmetlerin kalitesi ve kullanılabilirliğinin arttırılması gerekir.

Bu açıklamalar ışığında yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, çevrimiçi hizmetlerin kalitesi ve kullanılabilirliğinin arttırılması, E-Devletin önündeki  engellerin çözüm kategorilerinden en fazla dijital çözümlerle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

E-Devletin gelişim, uygulama ve bakım maliyetleri temel finansal engelleyicidir. Dahası, somut ve uzun vadeli faydasını hesaplamak çok daha zordur. Dolayısıyla e-Devlet açık ve kısa vadeli maliyetlere odaklanmaktadır. Fakat bu durum maalesef e-Devlet ilerlemesinin kapsamını engellemektedir. Bu nedenle hem faydaları hem de maliyetleri anlamak ve bunları hesaplamak önemlidir. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, E-devlet projelerinin önündeki uygulama ve bakım maliyetlerinin çözümüne katkı sağlama, E-Devletin önündeki  engellerin çözüm kategorilerinden en fazla Finansal engelleyicilerin çözümüyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Günümüzde e-Devlet terimi kamu yönetimindeki yenilikler ve modernleşme
çabaları için yapılan çeşitli çalışmalar ve teşebbüsler için genel bir terim olarak kullanılmaktadır.

Bilgi Yönetiminin vazgeçilmez unsuru olarak kabul edilen bilgi paylaşımı ise örgüt kültürü ile yakından ilgilidir. Kamu kurumlarında uzun yıllardan bu yana uygulanmakta olan geleneksel yönetim anlayışı ve bunun doğal sonucu olan biçimsel iletişim uygulamaları, bilgi paylaşımının önündeki en büyük engeldir.

e-Yönetişim, bilgi teknolojilerinin etkisi altında ahlâkî, hesap ve cevap verebilir bir yönetim tarzı öngören, şeffaflığı ve yönetsel becerileri artırmayı hedefleyen bir yönetişim anlayışının idarî fonksiyonlara uygulanmasıdır.

Herhangi bir proje geliştirmede olduğu gibi, süreçlerin her aşamasında gerçekleri analiz etmek ve yorumlamak önemlidir. Analitik beceriler, problemleri görselleştirme, ifade etme, çözme, karar alma ve yapma becerisini ima eder.

Başarıyla e-Devlet projeleri geliştirmek için bir bilgi yönetimi yaklaşımı oluşturulmalıdır. Bu kavram, metodolojik, yapısal ve fiili unsurları içerir:
Veri modelleme, yapay zekâ vb. gibi. Bilginin iyi idare edilmesi halinde, devletler bundan kazanç elde edecektir. Bu nedenle, yapıların ve süreçlerin doğru bir şekilde belgelendirilmesi esastır.

Sunumu gerçekleştiren kişinin konuya ilişkin kendisinin de hâkim olduğu bilgiyi, bu bilgi karmaşık bile olsa, ilgi çekici ve açık biçimde özetleyerek veya kategorize ederek karşısındaki kitleye faydalı olacak şekilde sunabilmesi gerekir. Aksi takdirde sunum başarısız olacaktır.

Bunlar, e-Devlet’ in benimsenmesi ve büyümesinde temel kritik engeller olarak tanımlanmaktadır. Bu engellerin üstesinden gelmek için, e-Devlette güvenlik, şu beş kritere uygun olarak değerlendirilir:
1. Gizlilik /Erişilebilirlik
2. Dürüstlük
3. Hesap Verebilirlik / Reddetme
4. Doğrulama
5. Güven

e-Devlet güvenliği ile ilgili kişiler iki gruba ayrılır: iç organizasyon ve dış kamuoyu. İlk grup, BİT altyapısı ve bilgi, sistem ve yönetmelikleri, denetimleri, yasama organları, organizasyonel politikaları, eğitimi vb. birleştiren yumuşak yönetim faktörlerini korumak için gerekli uygulamaları bütünleştiren katı teknolojik faktörlerle uygulanan gerçek güvenliğini temsil eder. Her ikisi de ortak güvenlik ilkelerine uygun olarak değerlendirilen bir altyapı sağlamaya çalışır.

Liderlik Başarısızlığı: e-Devlette yavaş ve/ veya düzensiz ilerleme, gelişmelerin başlatılması, uygulanması, tanıtımı ve devam etmekte olan herhangi bir aşamada liderlik yetersizliğinden kaynaklanabilir.

Zayıf teknik tasarım: Bilgi ve haberleşme (BİT) sistemleri ya da e-Devlet hizmetleri için kullanımı zor arayüzler arasındaki uyuşmazlıklardan kaynaklanan birlikte çalışabilirlik tıkanıklıkları, başka türlü değerli görünen e-Devlet hizmetlerine ciddi şekilde operasyonel engel teşkil edebilecek pratik kusurlara örnek olabilir.