BİLGİ EKONOMİSİ

Ekonomik Rekabet

Konjonktürel gelişmelere uyum fonksiyonu

Toplumsal

Tam rekabet gelecekte gerçekleşecek optimal durumu ifade eder.

Devlet politikaları ile fırsat ve şanslar

Yeniliklere karşı motivasyon artışı söz konusudur.

Kâr maksimizasyonu

Eşikte Rekabet

Somut deneyim

Otomotiv

Ekonomik rekabet, piyasalarda ekonomik amaç ve çıkarlarını gerçekleştirmek isteyen ekonomik birimler arasında, zaman içinde ortaya çıkan bir yarış ve karşıtlık şeklindeki ilişki sürecidir. Bilgi teknolojileriyle birlikte rekabetin rotası, ulusal sınırlar içinde konuyu ele almaktan çok küresel düzlemdeki rekabet konularına yönelmiştir. İletişim, enformasyon ve bilgi akışı; yerel, bölgesel, ulusal ve küresel boyutlarda ticaret, üretim, tüketim ve her türlü ekonomik faaliyetlerin yeni piyasa ve rekabet şansı yaratmasına ve yapılanmasına yol açtı. Bilgi çağında rekabetin, dinamik ve en etkin kaynağı bilgi ve yenilik üretimine odaklanmaktan geçmektedir. Bilgi teknolojilerinin piyasa yapılarını küreselleştirdiği bir ortamda, bu piyasalarda var olmak yenilikçiliğe ve yenilikçilik için uygun çevresel koşulların yaratılmasına bağlıdır. Bu bağlamda yukarıdaki açıklamalar incelendiğinde,  bilgi toplumunda bir şirketin küresel rekabet ortamında hedeflerine ulaşabilmesi konusu en fazla bilgi ekonomisinde rekabet başlığıyla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Rekabet, bir piyasa ekonomisinin merkezi unsurudur. Piyasalar her devirde, ilkel iki insanın elma ile armudu değiş tokuş yaptığında bile var olageldi. Buna karşın rekabet ise, piyasa ilişkisini karşılıklı etkileşim sistemine dönüştüren unsurdur. Bu yüzden piyasa sistemi için, piyasalar zorunlu koşul olmakla birlikte, onları sisteme dönüştüren unsur olarak rekabet yeterli koşuldur. Ekonomik rekabet, piyasalarda ekonomik amaç ve çıkarlarını gerçekleştirmek isteyen ekonomik birimler arasında, zaman içinde ortaya çıkan bir yarış ve karşıtlık şeklindeki ilişki sürecidir. Rekabet içindeki ekonomik birimler kendisi için en iyi olan ekonomik sonucu gerçekleştirme yarışındadır. Rekabetin sürükleyici unsuru, tarafların bireysel ekonomik çıkar, yarar ve avantajlarıdır. Rekabet yarışı içinde taraflar, piyasa paylarını, satış, kazanç ve avantajlarını koruma, arttırma ve geliştirme uğraşındadır. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, piyasalarda ekonomik amaç ve çıkarlarını gerçekleştirmek isteyen ekonomik birimler arasında, zaman içinde ortaya çıkan bir yarış ve karşıtlık şeklindeki ilişki süreci yukarıdaki seçeneklerden ekonomik rekabet kavramıyla açıklandığından bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Özellikle Walras ve Marshall ile model kurmaya dönüşen Neo-Klasik fiyat teorisi, klasik ekonominin yeni bir versiyonudur. Klasiklerin serbest rekabet görüşü, Neo-Klasiklerde “tam rekabet” modeline dönüştü. “İdeal bir durum” olarak varsayılan tam rekabetin oluşum koşulları Neo-Klasikler tarafından araştırma konusu yapıldı. Tam rekabet, aşırı karların olmadığı, maliyetin bir unsuru olarak normal karın var olduğu, statik bir denge durumu olarak tanımlandı. Ayrıca eksik ve aksak rekabet, tam rekabetin belli varsayımlarının geçersiz olduğu durum olarak ortaya kondu. Bunlar da statik denge analizleridir. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, Léon Walras Neo-klasik teoride rekabet anlayışının savunan ekonomistlerden birisini temsil ettiğinden bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Modern rekabet anlayışında John Maurice Clark, tam rekabeti, var olmayan, geçmişte gerçekleşmemiş, gelecekte de gerçekleşmeyecek olan ideal bir durum olarak gördü. Piyasada belli aksaklıklarla oluşan rekabeti önce işleyebilir rekabet (workable competition) olarak gördü. Ancak,belli bir aksaklığı olan piyasalarda rekabetten adım adım uzaklaştıkça, piyasa sonuçlarını iyileştiği ve rekabet etkinliğinin arttığı görüldü. Örneğin, mal çeşitlenmesi oligopol piyasasında, aksaklığa karşı yeni bir aksaklık olarak, daha keskin bir rekabet yarışı yaratıyor. Clark daha ileri çalışmalarında, tam rekabetin ideal durum olduğu tezini terk ederek, etkin rekabet (effective competition) kavramına yöneldi. Bu açıklamalar kapsamında yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, John Maurice Clark modern rekabet anlayışını savunan ekonomistlerden birisi olduğundan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Rekabet konusu bilimsel analizlerde farklı açılardan ve farklı biçimlerde incelenmiştir. Klasik teoride rekabet anlayışı başta Adam Smith olmak üzere klasik iktisatçılar tarafından  rekabeti, bireysel özgürlüğü ana amaç gösteren serbest rekabet olarak ele almışlardır. Klasik ekonomik görüş Merkantilizm’deki devletin (hükümdarın) birey üzerindeki mutlak egemenliğinin aksine, bireyi öne çıkardı. Kendi kendine işleyen bu sistemde devletin temel görevi, özgürlük olarak, ekonomik birimlerin davranış serbestisini korumaktır. bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, Adam smith klasik teoride rekabet anlayışını savunan ekonomistlerden birisi olduğundan bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Bölge düzeyinde konu ele alındığında, kümeler dahi kentsel yapılanmadan bağımsız değillerdir. Bu nedenle konunun kentlerle de ilintilendirilmesi gerekir. Bu bağlamda şu noktalar özellikle önem kazanır:
• Bölgenin heterojen yapılanışı, kentlerin zaman boyutu içindeki tarihsel gelişme düzey
ve potansiyelleri,
• İçerik olarak bu tarihsel birikime bağlı olarak kentlerdeki ekonomik aktivitelerin,
kültürel dokuların ve sosyal yapıların birbiriyle karşılıklı ilişki yoğunluğu,
• Kentler arası ağ etkileşiminin içeriğiyle birlikte ulaştığı düzey (insan, sermaye, mal hizmet, bilgi, haberleşme - iletişim ilişkisi ve
kültürel bütünlük, davranışsal özellikler),
• Kentlerde, Ar-Ge birim, teknoloji ve eğitim kurumlarının ve teknoparkların ulaştığı
etkinlik düzeyi ile bunun sağladığı kentsel
imaj, rekabet ve cazibe avantajı,
• Kentin kendi altyapısının (doğal, maddi,
personel, kurumsal, teknolojik) birlikte varlığı ve karşılıklı etkileşim paradigması içinde
birbiriyle sürekli karşılıklı etkileşimin yarattığı kentsel gelişme dinamiği. Bu nedenle;
kentsel sistem, kentsel yapı ile bu sistem ve
yapılanışın içeriğine göre kentsel süreçler
olarak toplumsal süreçlerin şekillenişi.
• Karşılıklı etkileşimin yarattığı sinerjik ortamın bir “mükemmeliyet ortamı” ve iklimi
yaratması.

Bütün bu özellikler kentsel gelişme ve rekabet avantajları yaratmada, kentin diğer kent, bölge ve ülke karşısında ve küresel ilişkilerinde avantajlı konumda olmasını sağlar.

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bölgenin homojen yapısı, kentsel gelişme ve rekabet avantajları yaratmada, kentin diğer kent, bölge ve ülke karşısında ve küresel ilişkilerinde avantajlı konumda olmasını sağlayan etmenlerden birisi olmadığından bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Yenilik ve yenilikçilik bir boşlukta oluşmaz. Yenilikçilik kültürü için; sosyal, ekonomik, politik ve teknolojik koşul ve ortamın yaratılması gerekir.  Yenilik yaratma sürecinin adımları şu başlıklarda özetlenebilir:

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, geçmişte neyin var olduğunu bilme yenilik yaratma sürecinin adımlarından birisi olmadığından bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Rekabet avantajları yaklaşımı, teknolojik değişim ve yenilikten kaynaklanan verimlilik artışıyla, aynı zamanda ekonomik gelişme ve refah artışını da beraberinde getirir. Bir ekonomideki verimliliğin ulaştığı düzey ve verimliliğin artış hızı, ülke endüstrilerindeki rekabet sürecinin bir fonksiyonudur. Bu nedenle, rekabet avantajlarının yaratılması, rekabet yarışı içinde, rekabetçi pozisyonun geliştirilerek daha üst düzeylere aktarılmasıyla sağlanır. Mevcut rekabet avantajı sürekli olarak üst düzeylere aktarılır. Bunun gerçekleşmesi, var olan endüstrinin rekabet yeteneğini geliştirerek, yeni ve daha verimli endüstrilere geçişle sağlanır. Endüstrileşme ve rekabetin daha üst düzeylere taşınabilmesi, ihracat ve ithalatı zorunlu kılar. İhracatla birlikte, dış yatırımlar devreye girerken ve rekabet avantajı elde eden ülkeler eski teknolojileri ihraç ederken, ülke içinde daha verimli teknolojilere geçerler. İhracat yeteneği olmayan ülkenin verimlilik düzeyi geriler. Her ülke ekonomisi çok sayıdaki rekabetçi gelişme aşamasından geçebilir. Her ülkenin içinde bulunduğu rekabetçi gelişme aşaması, onun küresel düzeydeki rekabetçi konumunu yansıtır.

Porter (1990;564 vd), rekabetçi gelişme aşamaları olarak 4 dönemi birbirinden ayırır:
• Faktör güdümlü (faktörlere dayalı) gelişme aşaması,
• Yatırım güdümlü (yatırımlara dayalı) gelişme aşaması,
• Yenilik güdümlü (yeniliğe dayalı) gelişme aşaması,
• Refah güdümlü (refaha dayalı) gelişme aşaması

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, faktör güdümlü gelişme aşaması Porter'ın rekabetçi gelişme aşamalarından birisini temsil ettiğinden bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Rekabet stratejisi, firmaların ulaşmaya çalıştığı sonuçlarla, bu sonuçlara ulaşmak için kullandığı araçların, yeni politikaların kombinasyonudur. Bunun için firmada bir durum analizi yapılarak kendi rekabet hedeflerini belirledikten sonra, şirket içi faktörler olarak, kendi güçlü ve zayıf yönleri ile kilit konumdaki uygulayıcılarının bu strateji için uygunluğunu ortaya koyar. Şirket dışı faktörler olarak ise, sektördeki ekonomik ve teknik fırsat ve tehditler ile toplumsal beklentileri birlikte değerlendirir. Porter’a göre (2000:5) bir sektörde firmanın
rekabet gücü 5 temel unsura bağlıdır:

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, tedarikçilerin pazarlık gücü bir firmanın bir sektörde rekabet gücünü belirleyen etmenlerden birisi olduğundan bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Brown-Eisenhard’a (2000:303-308) göre eşikte rekabet stratejisinin on ilkesi şunlardır:
• Avantaj geçicidir, bu nedenle stratejilerde geçicidir.
• Strateji pazara tek ve basit bir yaklaşım değil, gevşek bağlantılı farklılaşan, beliren ve karmaşık bir süreçtir.
• Eşikte rekabetin amacı yeniden yaratmaktır.
• Örgüt geçmiş ve gelecek tuzaklarına düşmeden bugünü yaşamalıdır.
• Geçmişin başarıları ve sağlanan rekabet üstünlükleri geleceğe uzatılmalıdır. Deneyim geçmişe takılıp kalmayı değil, geçmişi uzatarak eşikte kalmaya devam eder.
• Eşikte rekabet geleceğe uzanır; daha geniş bir zaman ufku yönetilir.
• Eşikte rekabet gündeme gelen olaylar kadar, geçen zamanı da dikkate alarak değişimi zamana ayarlar.
• Eşikte rekabet stratejisinin liderleri, stratejiyi sürekli büyütürler. Mevcut işlerden başlarken geçmiş kapsanır ve gelecekteki fırsatlarla bağ kurularak, bundan sonra zamana ayarlı bir değişimi yönetirler.
• Eşikte rekabet stratejisi iş birimi düzeyinde götürülür. Bu sayede stratejide hesap verilebilirlik vardır. Nereye ve nasıl varılacağı sorularına net yanıt verilir.
• Eşikte rekabet, işleri parçalayıp piyasalara göre yeniden denkleştirirken, aynı zamanda bütünü yönetirler

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, eşikte rekabetin geleceğe uzanması  Brown-Eisenhard’a göre  eşikte rekabet stratejisinin on ilkesinden birisini temsil ettiğinden bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.