BİLGİ EKONOMİSİ

Bilişim teknolojilerindeki gelişmelere bağlı olarak internet ağları, küresel ölçekte ağ örgütlenmesi oluşturdu. Küresel düzeydeki ağlarla bilginin dolaşması için herhangi bir engel yoktur. Bilgi açık sistem içinde üretilir ve kapalı yapıları yıkarak çevreye yayılır. Küreselleşme bir yönüyle, bilişim teknolojisinin yönlendirdiği bir süreçtir. Ancak aynı küreselleşme, teknolojik süreci de yönlendirip yönetir. Müşteriler, ağlardaki işleyişin varlığını hissetmeden taleplerinin karşılandığını görür. Yazılım programları sayesinde, belli bir mekândan bağımsız olarak ağlar üzerinde gerçekleşir. Küresel arenada belli potansiyellere dayalı olarak her yerde yeni pazarlar oluşturmak ve buna her yerden katılmak mümkün oluyor. Bu nedenle küresel yapılanma ve örgütlenmeler uluslar üstü, uluslar arası veya uluslar ötesi olma özelliğine bağlı yapılanmalar şeklinde kendini gösterir. 

Bu açıklamalar ışığında bilgi ekonomisinin küresel bir ekonomi olması gerçeğinden hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, küresel bir ekonomik yapı özelliği gösterme bilgi ekonomisinin 12 temel özelliğinden birisini yansıttığı için bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Bilgi toplumunda, temel üretim faktörü bilgi olurken; bilgiye dayalı üretim ilişkilerinin şekillendirdiği ekonomi, “bilgi ekonomisi”dir. Bilgi, öğrenenlerin akıllarından doğan deneyimler, değerler, birleştirilmiş enformasyonlar, uzmanlaşmış içerikler ve köklü sezgilerin akışkan bileşimlerinin hayata geçirilmiş biçimidir. Bu şekliyle bilgi, bireysel ve ortak akıl tarafından oluşturulup paylaşılırken; deneyim, başarı, başarısızlıklardan ve öğrenimle zaman içinde kazanılır; sadece veri tabanlarından edinilmez. Bilgiyi hayata geçirilmiş enformasyon olarak görmek, bilgi ve enformasyon farkını ortaya koyar. Başka bir ifadeyle söylemek istersek bilgi, değer yaratmak üzere organize ve sistematize olmuş enformasyondur. 

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, değer yaratmak üzere organize ve sistematize olmuş enformasyon bilgi kavramıyla açıklandığından bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Bilgi ekonomisi, başkalarıyla iletişim ağlarında bütünleşmeye dayalı bir ekonomidir. Dijital ağlar ve web siteleri üzerinden bilgi paylaşılabilir; geçici ortaklık ve işbirliği yapılabilir ve tekrar bozulabilir. Tek başına yapılamayan işler, ağlar üzerinden kurulan işbirliği ile gerçekleştirilebilir. Bu amaçlar, insanlar şirketler ve kurumlar, bu iletişim ağlarından yararlanarak farklı alanlarda işbirliği modelleri geliştirip ağda buluşabilirler. Kuruluş ve kurumların kendi içlerinde, birbiri arasında ve dıştaki birimler ve müşterilerle karşılıklı ilişki kurulabilir. Karşılıklı ilişki ve bağımlılıklar yoluyla ihtiyaç duyulan bilgi, bu tür sosyal ağlar üzerinden sağlanabilir ve ortak amaçlar doğrultusunda işbirliği yapılabilir. Multimedya kaynakları, ağ bütünleşmesi ve iletişim için gerekli olanakları sağlar. Ağ yapılanmasına, büyük küçük tüm birimlerin katılma şansının olması; hatta küçük birimlerin hızlı davranmalarını sağlayan esnek yapıları onlara büyük avantajlar getirir.

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, web siteleri üzerinden bilginin paylaşılabilir olması, bilgi ekonomisinin yukarıdaki özelliklerinden en fazla ağ'da yapılanma özelliğiyle ilişkili olması sebebiyle bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Her toplumsal ve ekonomik yapılanma kendi organizasyon ve işleyiş süreçlerine bağlı olarak yeni sorunlarla karşılaşır. Nasıl ki sanayi toplumunun kapitalizmi, özellikle başlangıçta ve emeğin ve genelde doğal kaynakların sömürüsüne ve bu yönüyle emperyalist örgütlenme ve Pazar savaşlarına yol açmışsa, bilgi toplumu ve bilgi ekonomisinin de kendine özgü sorunları gündeme geliyor. Zira uygarlığın ulaştığı her toplumsal ve ekonomik sistemin kendine özgü bu sorunları değişime eşlik eder. Bilgi gücünün dengesiz kullanımı, bilgiye erişim, kişisel yetenek ve imkânların sorumsuz kullanımı ile değişim ve yeniliklerden doğan yeni risklerin yarattığı güvenlik sorunları bilgi ekonomisine eşlik ediyor. Bilgi ekonomisinin yarattığı hızlı değişim ve bilgi üretimine dayalı olarak üretilen yeni teknolojiler işgücü tasarrufuna yönelirken, geleneksel işgücünün işsiz kalmasına yol açması, yani teknolojik işsizlik, bilgi ekonomisinin en önemli sorunudur. Aynı zamanda bilgi ekonomisi uzman işgücüne ihtiyaç duyarken, entelektüel sermayenin yetiştirilmesi bir başka sorun oluyor. Diğer yandan ekonomide yaşanan köklü teknolojik dönüşümler sadece işgücü açısından değil, sektörler arası yapısal uyum sorunlarını da gündeme taşır. 

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, geleneksel işgücünün işsiz kalması, bilgi ekonomisinin yukarıdaki özelliklerinden en fazla bilgi ekonomisinin yeni sorunlar yaratabilme özelliğiyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Bilgi insanla ilgili olduğu için, yine onlar tarafından yaratılır. Doğal olarak kurum, bilgi yaratmanın ortam ve koşullarını uygun duruma getirebilir. Örneğin günümüzde bilişim teknolojileri ile donatılmış ekip örgütlenmeleri ve bilgi üretimini desteklenmesi için olumlu ortam ile birlikte, (Ba: (Japonların tanımladığı pozitif sinerjik kültürel ortam) yaratabilir. İşte örtük ve açık bilgi, bu ortam içinde birbiriyle karşılıklı etkileşim ilişkisinde birbirine dönüşerek “bilgi sarmalı” oluşturur. 

Örtük Bilgiden Örtük Bilgiye Geçiş (ÖB → ÖB): Sosyalleşme: Bir kimsenin örtük bilgisini bir başkasıyla paylaşarak, yani sosyalleşme ile gerçekleşir. Örneğin çıraklar, ustalarının örtük bilgi ve becerilerini taklit ve uygulama ile öğrenir. Bu bakımdan yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, Örtük bilgiden örtük bilgiye geçiş süreci en fazla sosyalleşme ile ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Açık Bilgiden Açık Bilgiye Geçiş (AB → AB): Birleştirme: Bir kimse açık bilgisinin ayrı ayrı parçalarını yeni bir bütünde birleştirerek daha genel açık bilgiye ulaşır. Kurumun farklı alanlarında araştırma yapan bir insanın hazırladığı rapor bu türdendir. Var olan kurum bilgisi ve enformasyon sistematik olarak ortaya konur. Kurum bilgisi artmaz. Bu durum var olan açık bilginin yeni bir açık bilgide birleşmesidir. 

bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, açık bilgiden açık bilgiye geçiş süreci birleştirme kavramıyla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Değer yaratan bilgin oluşumu bir süreçtir. Bilgi, neyin, niçinin, nasılın ve kimin bilgisini açığa çıkarma süreçleri ve sentezleri içinde açık ve örtük bilgiye ulaşılır. Örtük bilgi kodlanamadığı için, başkalarına aktarılamayan, ancak yakın ilişkide görerek, yaşayarak; usta-çırak ilişkisinde kazanılma şansı olan bilgidir. Bu özelliği ile bu bilgi türü, gizil (implicit) ya da bilende yurtlanık olan ve onun hüneri olan organize bilgidir. Açık Bilgiden Örtük Bilgiye Geçiş (AB → ÖB): İçselleşme: Yeni açık bilgi, kurum veya ekip içinde paylaşıldıkça, bu bilgi başkaları tarafından da içselleştirmeye, bu yolla kendi örtük bilgisini oluşturmaya, genişletmeye ve yaymaya yönelik olarak yeniden bağlantı kurar. 

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, açık bilgiden örtük bilgiye geçiş süreci yukarıdaki kavramlardan içselleşme ile ilgili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Bilgi üretimi, meta üretimine benzememektedir. Bu nedenle geleneksel ve mekanik yöntemler işe yaramaz. Bu yüzden bilgi üretim ve sürekliliği sanıldığından daha çok kısıtları olan ve daha karmaşık bir süreçtir. Zira temelinde, bir birinden farklı değer, düşünce, bakış açısı, alışkanlıklar, ruh hali, algı sistemleri ve becerileri olan insanlar vardır. Ayrıca insan merkezli kısıtların ötesinde, organizasyonel ve kurumsal kısıtlar bulunur. Bilgi yönetiminin organizasyonel kısıtları şu başlıklarda özetlenebilir: Kabul edilebilir bir dil kullanma zorunluluğu, kuruluşta daha önce yaşanmış durumlar, yürürlükteki prosedürler, şirket paradigması.

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, teknoloji yönetimi politikaları bilgi yönetiminin organizasyonel kısıtlarından birisi olmadığı için bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Bilginin güç olması onun ortak ve saklı tutulmasına yol açar. Kurum kendi örtük bilgisini kurum içinde saklı tutar. Firma içindeki ise, kurum içi güçlü ilişkiler, bilginin hızlı yayılmasına hizmet eder. Bu noktada firma sektör içinde kendini konumlandırıp kendine biçtiği rolde önem kazanır. Özenli bir ortam yaratarak bilgi üretiminin
desteklenmesi için ekipte ve kurumda;
• güven yaratmaya,
• aktif empatinin artırılmasına,
• karşılıklı yardım davranışının içselleştirilip
yerleşmesine,
• yargılamada ölçülü davranmaya,
• cesaretlendirme ve teşvik etmeye,
• üst yönetimin özenli ve akıllı bir yol göstericiliğine
ihtiyaç gösterir.

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bilgi vizyonunun gözden geçirilmesi özenli bir ortam yaratarak bilgi üretiminin desteklenmesi için bir kurumda gereksinim duyulan kriterlerden birisi olmadığından bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

Bilgi toplumunun ve ekonomisinin temel üretim faktörü bilgidir. Bilgiye dayalı üretim ilişkilerinin şekillendirdiği ekonomiye de, bilgi ekonomisi denir. Bilgi, öğrenenlerin akıllarından doğan deneyimler, değerler, birleştirilmiş enformasyonlar, uzmanlaşmış içerikler ve köklü sezgilerin akışkan bileşimlerinin hayata geçirilmiş biçimidir. Bilgi ekonomisinin 12 temel özelliği şu başlıklarda özetlenebilir:

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bilgi ekonomisinin yenilikçi bir ekonomi olması bilgi ekonomisinin özelliklerinden birisini temsil ettiğinden bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Bilgi, değer yaratmak üzere organize ve sistematize olmuş enformasyondur.

Örtük bilgi kodlanamadığı için, başkalarına aktarılamayan, ancak yakın ilişkide
görerek, yaşayarak; usta-çırak ilişkisinde kazanılma şansı olan bilgidir.

Ne İçin Bilgi (Know-What): Olgular hakkındaki tüm temel bilgilerdir. Bilgi türleri
arasında, enformasyon olarak kabul edilen bilgiler, bu tür bilgilerdir.

Nasılın Bilgisi (Know-How): Bazı şeylerin yapılabilirliğine imkân veren ve var olan
bilgi birikimidir. Bir iş adamının, bir uzman çalışanın veya bir uzman  pazarlamacının sahip olduğu bilgiler bu tür bilgilerdir

Örtük ve açık bilgi, bu ortam içinde birbiriyle karşılıklı etkileşim ilişkisinde birbirine dönüşerek “bilgi sarmalı” oluşturur. Bu süreçte Örtük Bilgiden Örtük Bilgiye Geçiş (ÖB → ÖB): Sosyalleşme: Bir kimsenin örtük bilgisini bir başkasıyla paylaşarak, yani sosyalleşme ile gerçekleşir. Örneğin çıraklar, ustalarının örtük bilgi ve becerilerini taklit ve uygulama ile öğrenir.

Örtük Bilgiden Açık Bilgiye Geçiş (ÖB → AB): Dışsallaşma: Örtük bilgiye sahip usta veya uzmanların bu gizlerinin temellerini diğer ekip üyelerine açıklayarak veya buna dayalı açıklanabilir yöntemler geliştirerek örtük bilgiyi açık bilgiye dönüştürür. Bu durum örtük bilginin dışsallaşmasıdır.

Açık bilginin, yöntem ve alette somutlaşarak birikmiş biçimi teknolojidir.

Bir şirketin yürürlükteki vizyon, misyon, strateji, temel değerleri ve kurum kültürü kurumun mevcut paradigmasını oluşturur.

Öğrenen organizasyonlar oluşturmak, bilgi ekonomisinin stratejik öncelikleri arasında yer almaz

Finansal sistem ve sermaye piyasası güçlendirilmesi, Bilgi Ekonomisinin Stratejik Önceliklerinden Bilgi Ekonomisi için Uygun Ortam ve Yapılanma Yaratmak konusuyla ilgilidir.