BELGE YÖNETİMİ VE OFİS UYGULAMALARI

"İş sağlığı genel olarak çalışma hayatı ve sağlık arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilimdir". Bu tanım seçenekte yanlış olarak verilmiştir. Doğru cevap C'dir.

"Çalışanlara iş güvencesi sağlamak", iş sağlığı ve iş güvenliğinin, “Çalışanların Korunması” bölümündeki temel amaçlarından biri değildir. IV. amacın içinde olduğu seçenekler yanlıştır. Doğru cevap A'dır.

Yukarıdaki seçeneklerde verilen bilgiler sırasıyla "Çalışan", "Destek elemanı", "Çalışan temsilcisi", "İş Güvenliği Uzmanı" ve" İşyeri sağlık ve güvenlik birimi"ni ifade eder. Doğru cevap C'dir.

İş sağlığı ve iş gü-venliğinde köklü ve çağdaş nitelikteki gelişmeler Bernardino Ramazzini (1633-1714) ile İtalya’da başlamış, bilimsel nitelikteki iş hekimliği ortaya çıkmıştır. Doğru cevap A'dır.

Cumhuriyet döneminde iş kazası ve meslek has-talığı ile ilgili ilk ve en önemli düzenlemelerin 1926 tarihli Borçlar Kanunu ve 1930 tarihli Umumi Hıfzısıhha Kanunu olduğu görülmektedir. Doğru cevap C'dir.

I,II ve V seçenekleri, işverenin İş Kanununun 25. maddesi hükümleri gereğince, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesh edebileceği durumlardır. III ve IV seçenekleri ise işverenin gerekli olan iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda karşılacağı yaptırım cezalarını kapsamaktadır. Bu durum işverenin aleyhinedir. Doğru cevap C’dir.

İş güvenliği; çalışanların iş ve iş organizasyonundan kaynaklanacak risklere karşı korunmalarının sağlanmasıdır. Bu bağlamda iş güvenliği hukuki olarak incelendiğinde, işin meydana getirilmesi sırasında karşılaşılan risklerin azaltılması veya ortadan kaldırılması için işverenin hukuka dayalı olan bu yükümlülükleri yerine getirmesi olarak ifade edilebilir

6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dahil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanmak zorundadır. Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu kanun hükümleri uygulanmaz:
a. Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri. b. Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.

İş sağlığı ve iş güvenliğinin üç temel amacı bulunmaktadır. Bunlar;
1. Çalışanların korunması
• Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı
oluşturmak,
• Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı
korumak,
• Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını
sağlamak ve geliştirmek,
2. İşletmenin korunması
• Kaza veya istenmeyen olayları önceden
tespit edip gerekli önlemleri alarak, oluşabilecek direk ve dolaylı zarar ve ödemeleri önlemek,
3. Üretimin korunması
• Üretimin devamlılığını sağlamak,
• Verimi artırmaktır.

İş sağlığı ve güvenliği, kaza ve hastalık şeklinde ortaya çıkan tehlikelerden çalışanları korumak, zarar verici etkileri en aza indirmek, mümkünse ortadan kaldırmak, fiziksel, ruhsal yönden tam iyilik halini
hedefleyip yaşam kalitesini yüksek tutarak çalışanların mutlu olmalarını sağlar

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Temel Kavramları

İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi

Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı

İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,

Çocuk çalışan: Ondört yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış çalışanı,

Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi,

İşverenlere getirilen yükümlülüklerin çoğu mevzuatın yayımı tarihinde başlarken, bazılarının uygulamaya geçişi için ara periyot konulmuştur.
• Yönetmeliklerde çalışanların sağlığı ve güvenliği temel ilke olarak kabul edilmiş, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin sürekli iyileştirilmesi amaçlanmıştır.
• Yönetmeliklerin neredeyse tamamında işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılarak tehlikelerin belirlenmesi ve bunlara ilişkin
alınacak önlemler yer almaktadır.
• Çalışanların işyerindeki risklerle ilgili bilgilendirilmeleri, eğitilmeleri ve önlemlerle ilgili olarak görüşlerinin alınması hemen tüm yönetmeliklerin ortak hükümleridir.
• Yapılan işin niteliğine bağlı olarak özelliği olan işyerleri için ayrı yönetmelikler çıkarılmış, risklerin azaltılması için farklı önlemler öngörülmüştür

Risk Değerlendirmesi Yapma Yükümlülüğü

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile işverene iş sağlığı ve güvenliği bakımından risk değerlendirmesi yapma veya yaptırma yükümlülüğü getirilmiştir. Buna göre işveren, çalışanların işle ilgili olarak sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır

a. İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde
kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek

b. Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.
c. İşyrerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek.
ç. Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.
d. Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı: İşverenin gerekli olan iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda (örneğin bir
kaynak işçisine işini yapması sırasında koruyucu gözlük vermemesi durumunda) işçinin iş görme borcunu yerine getirmesi olanaksız hale gelebilir. Bu durumda işçi gerekli önlemler alınıncaya kadar çalışmayı reddedebilir ve Borçlar Kanunu’nun 325. maddesine dayanarak çalışma yapmaksızın ücretini talep edebilir. Ancak işçinin çalışmaktan kaçınma
hakkını kullanabilmesi için, iş sağlığı ve güvenliği açısından sağlığını bozacak veya vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil ve hayati bir tehlike ile karşı karşıya kalmış olması gerekmektedir.

Hukuki ve Cezai Sorumluluk: İşverenin hukuki sorumluluğu, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almayan ve denetim görevini yerine getirmeyen
işverenin, bundan dolayı zarara uğrayan işçiye veya hak sahiplerine karşı tazminat sorumluluğu anlamına gelmektedir.  İş kazası veya meslek
hastalığına maruz kalarak hayatını kaybeden işçinin geçimini sağladığı kişiler (destekten yoksun kalanlar) işverenden “destekten yoksun kalma tazminatı” adı altında bir tazminat talep edebilirler.

İş sağlığı ve iş güvenliğinin üç temel amacı bulunmaktadır. Bunlar; 1. Çalışanların korunması • Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak, • Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak, • Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek, 2. İşletmenin korunması • Kaza veya istenmeyen olayları önceden tespit edip gerekli önlemleri alarak, oluşabilecek direk ve dolaylı zarar ve ödemeleri önlemek, 3. Üretimin korunması • Üretimin devamlılığını sağlamak, • Verimi artırmaktır.