BELGE YÖNETİMİ VE OFİS UYGULAMALARI

Sosyal güvenlik, kişileri muhtaçlık korkusundan kurtarır. Sistemin sağladığı gelir garantisi ile kişiler geleceğe daha güvenli bakabilir. Geleceğini daha güvenle planlayabilir. Uzun soluklu kararlar alabilir. Tehlikenin sonuçlarından birisi olarak ortaya çıkabilecek muhtaçlık korkusu ile endişeli bir hayata kendisini mahkum etmez. Toplum içinde daha emniyetli, daha korkusuz bir hayat sürme olanağını elde eder. Sosyal güvenlik, alınan bütün önlemlere rağmen ortaya çıkabilecek tehlikelerin sonuçlarından birisi olan muhtaçlık tehlikesinden kişiyi kurtarmayı konu alır. Sosyal güvenliğin amacı bu anlamda; kişileri muhtaçlığa düşmek korkusundan kurtarmak, gelir garantisi sağlayan bir sistemle kişileri emniyetli ve güvenli bir sosyal hayata kavuşturmaktır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Dünyada sosyal güvenliğin özellikle 18. yüzyıl ile birlikte sanayi devriminin ortaya çıkması ile geliştiğini söylemek mümkündür. Bu dönemde işçilerin sefalet ücretleri ile son derece olumsuz şartlarda çalışmak zorunda bırakılmaları, devletlerin iş hukuku alanında olduğu gibi sosyal güvenlik hukuku alanında da bazı koruyucu düzenlemeler yapmalarını zorunlu kılmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Farklı Sosyal Güvenlik Sistemlerini şu şekilde sıralamak mümkündür: • Bismarck Sistemi • Beveridge Sistemi • İskandinav Sistemi • Amerikan Sistemi • Yeni Zelanda Sistemi • Şili Sistemi. Doğru cevap E şıkkıdır.

19. yüzyılın ikinci yarısında Almanya’da büyük iktisadi ve sosyal sorunlar ortaya çıkmıştır. Bu arada gelişen radikal ideolojik akımlar, sanayileşmenin başlangıcında ortaya çıkan sosyal sorunlar Alman toplumunun sosyal yapısına zarar verecek boyutlara ulaşmıştır. Bu gelişmelerin Alman toplumunun yapısına zarar vermesini önlemek ve Alman toplumunun sosyal yapısını korumak amacı ile dönemin Başbakanı Bismarck’ın öncülüğünde ilk defa sosyal sigorta sistemi kurulmuştur. Bismarck sosyal sigorta sistemini dünyada ilk defa uygulamaya koyan kişidir. Doğru cevap D şıkkıdır.

1942 tarihli Beveridge planı ise İngiliz Hukukunda uygulanmıştır. Beveridge Modelinde sosyal güvenlik, ulusal dayanışma ilkesini yaşama geçirir. Finansmanı vergi gelirleriyle sağlanan sosyal güvenlikle, toplumun tüm bireylerine asgari düzeyde bir koruma ve ücretsiz sağlık hizmetleri sunulması amaçlanır. Toplumun vatandaşlarına bir nafaka borcu olduğu varsayılır ve kamu hizmeti niteliğinde ihtiyacı olanlara bu yardımın yapılması amaçlanır. Kişinin mesleki faaliyeti ve gelir düzeyi kapsama alınma açısından önem taşımaz. İngiltere ve bazı İskandinav ülkelerinde görülür. Buna göre, sosyal güvenlik sistemi tek elden yürütülmelidir. Ulusal sağlık hizmetleri kurulmalı ve sosyal güvenlik sadece çalışanlara değil, herkes için olmalıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Şili, sosyal güvenlik sistemini bireysel-özel fonlama esasına dayandıran ilk ülkedir. Doğru cevap B'dir.

Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK)
2006 yılı sonunda tüzel kişilik kazanıp üç kurumu
birleştirmeden önce, ülkemizde primli sosyal güvenlik rejimini yürütmekle görevli üç temel sosyal güvenlik kuruluşu bulunmaktaydı. Bunlar Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur’dur. Ayrıca, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların oluşturdukları birliklerde çalışan personel ise kurdukları kendi sandıkları ile sosyal güvenlik haklarını sağlamaktadırlar. Bunların dışında, 1999 yılında kurulan İşsizlik Sigortasını yürütmekle görevli “Türkiye İş Kurumu” (İş-Kur) da bir sosyal güvenlik kuruluşu olarak kabul edilir.Doğru cevap E'dir.

16 Mayıs 2006 tarihinde kabul edilen 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile, 20 Mayıs
2006 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu; SSK, Bağ-Kur ve TCES lağvedilerek yerlerine,
bu Kanun ile Kuruma görev ve yetki veren diğer kanunların hükümlerini uygulamak üzere; kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali açıdan özerk, bu Kanunda hüküm bulunmayan durumlarda özel
hukuk hükümlerine tabi (m. 1), sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay, erişilebilir,
aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütmek (m.
3) amacıyla SGK kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

OECD ülkelerinde, ulusal gelirden sosyal güvenlik harcamalarına ayrılan pay, günümüzde %25-30’lara, Avrupa Birliği ülkelerinde ortalama % 27,9’a ulaşmıştır. Doğru cevap C'dir.

SGK’nın sosyal sigorta ilişkisinden doğan hakları; (i) Sigortalının ve işverenin mevzuattan ve
sosyal sigorta ilişkisinden doğan yükümlülüklerine uygun davranmasını talep etmek, (ii) işverenin
mevzuata uygun davranıp davranmadığını denetlemek olmak üzere iki temel hakkı bulunmaktadır.Doğru cevap E'dir.

Sosyal güvenlik, dar ve geniş anlamda olmak üzere iki farklı açıdan da tanımlanabilmektedir. Dar anlamda sosyal güvenlik; tanımlanmış sosyal risklerin sonuçlarına karşı güvence sağlayan sosyal güvenlik anlayışını; geniş anlamda sosyal güvenlik ise sebebi ne olursa olsun muhtaçlık yaratan bütün sosyal risklere karşı koruma garantisini sağlayan sosyal güvenlik anlayışını ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Sosyal güvenlik hukukunda esas olarak Bismarck ve Beveridge yöntemleri üzerinde durulmaktadır. Tarihsel gelişim içerisinde Alman Başbakanı Bismarck tarafından oluşturulan sosyal sigorta mevzuatı, sosyal güvenlik alanında ilk ve önemli çaba olarak görülmektedir. Bismarck sosyal sigorta modelinin öncüsü olarak kabul edilir. Bu sistem, özel sigorta tekniğine dayanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

1942 tarihli Beveridge planı ise İngiliz Hukukunda uygulanmıştır. Beveridge Modelinde sosyal güvenlik, ulusal dayanışma ilkesini yaşama geçirir. Finansmanı vergi gelirleriyle sağlanan sosyal güvenlikle, toplumun tüm bireylerine asgari düzeyde bir koruma ve ücretsiz sağlık hizmetleri sunulması amaçlanır. Toplumun vatandaşlarına bir nafaka borcu olduğu varsayılır ve kamu hizmeti niteliğinde ihtiyacı olanlara bu yardımın yapılması amaçlanır. Kişinin mesleki faaliyeti ve gelir düzeyi kapsama alınma açısından önem taşımaz. İngiltere ve bazı İskandinav ülkelerinde görülür. Doğru cevap E'dir.

Beveridge planı İngiltere ve bazı İskandinav ülkelerinde görülür. Doğru cevap D'dir.

İskandinav sistemi ise İskandinav ülkelerinde egemen olan sosyal politika anlayışının ortaya çıkardığı bir sistemdir. Bu sistemin temel özelliği, herkesin iş sahibi yapılması ve yine herkesin devletçe asgari bir sosyal güvenliğe kavuşturulmasıdır. Kişiler çağdaş sosyal güvenlik teknikleri ile kendi sosyal güvenliklerini garanti altına alacaklar; kendi sosyal güvenliğini sağlayamayanların sosyal güvenlik ihtiyacı da devletçe karşılanacaktır. Doğru cevap E'dir.

Şili, sosyal güvenlik sistemini bireysel-özel fonlama esasına dayandıran ilk ülkedir. Şili 1983 yılı itibariyle sosyal güvenlik sistemini özelleştirmiştir. Bu sistemde kişilere sosyal güvenlik primlerini özel sigorta şirketlerinin veya bankaların kurdukları özel fon yönetimi kuruluşlarına ödeme zorunluluğu getirilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yeni Zelanda sistemi 1938 yılında kurulmuş bir sistemdir. Sistemin İngiliz sosyal güvenlik sisteminden etkilenen özellikleri olmasına rağmen; sistemin ayırt edici özelliği her vatandaşın devletten nafaka alacağının var olduğunu; bir başka ifadeyle devletin nafaka yükümlülüğünü kabul eden bir sistem olmasıdır. Sistem yoksulluğa düşen her vatandaşa sosyal güvenlik sağlamayı ve bunu vergi gelirleri ile finanse etmeyi kabul etmektedir. Sistemin belirli bir yaşın üzerindeki herkese sosyal güvenliği bir devlet garantisi olarak sağlamayı üstlenmesi ayırt edici özelliğidir. Doğru cevap C'dir.

1961 Anayasası ile, ilk kez sosyal güvenlik hakkı anayasal güvence altına alınmış; herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğu belirtilerek, gerekli teşkilatı kurma ve kurdurma görevi devlete verilmiştir (md. 48). 17 Temmuz 1964 tarihinde kabul edilen ve 1 Mart 1965 tarihinde yürürlüğe giren 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, ayrı kanunlarda düzenlenen sigorta kollarını bir arada düzenlemiştir. Doğru cevap C'dir.

Sosyal güvenlik sistemi bir kamu hizmeti olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle, sosyal güvenlik hizmeti kamu kurum ve kuruluşları eli ile insanlara ulaştırılmaktadır. Sosyal güvenlik, devlet için bir görev; kişiler için ise bir hak olarak düzenlenmiş ve Anayasa vatandaşlık kriterine değil Türkiye’de ikamet etme kriterine göre bu hakkı Türkiye’de yaşamakta olan herkese tanımıştır. Sosyal güvenlik sisteminin teşkilatlanması ve sosyal güvenlik hizmetinin sunulması kamu kurumu eli ile ve bir kamu hizmeti olarak gerçekleştirilmektedir. Kamu hizmetleri için sağlanmış bütün ayrıcalık ve bağışıklıklardan sosyal güvenlik sistemi de faydalanır. Doğru cevap A'dır.

Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) Türkiye’de sosyal güvenliği sağlayan kuruluştur. Doğru cevap A'dır.