BELGE YÖNETİMİ VE OFİS UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 11

Personel Planlama ve İşe Almadan Sorumlu Müdür'ün Aldığı Karar Türleri:

Kurumun gelecekteki personel ihtiyacı hakkında kestirimde bulunur ve ihtiyacın nasıl karşılanacağının yollarını arar.

İş pozisyonlarının nasıl doldurulacağına karar verir. (örneğin, personel alımı veya terfi yoluyla)

Başarı ve gözlem ölçütlerini belirler.

Bütünleşik Bilgi Sistemi: Bütünleşik bilgi sistemi altyapısıyla bilgi sistemleri veritabanından ihtiyaçları olan verileri çekebilmektedirler. Bütünleşik bilgi sisteminin sağladığı bu olanak aynı zamanda Kurumsal Kaynak Planlaması sistemlerinin de alt yapısını oluşturmuştur.

Yukarıdaki seçeneklerde verilen bilgiler sırasıyla "Çalışan", "Destek elemanı", "Çalışan temsilcisi", "İş Güvenliği Uzmanı" ve" İşyeri sağlık ve güvenlik birimi"ni ifade eder. Doğru cevap C'dir.

Bilgi güvenliği, gizlilik, bütünlük ve kullanılabilirlik olarak adlandırılan 3 temel unsuru gerçekleştirmeyi hedefler.

Basılı Belge Esaslı Sistemler Bilgi teknolojilerinin yeni gelişmeye başladığı dönemlerde insan kaynakları yönetimi ve bilgi sistemleri çok fazla entegre durumda değildi. Belirli veriler İngilizce “mainframe” olarak adlandırılan bir ana bilgisayar ortamında saklanabilmekle ve çok temel düzeyde raporlama yapmak mümkün olabilmekteydi. Örneğin bir yöneticinin çalışanlarla ilgili bilgi talep ettiği durumda, herhangi bir personelin insan kaynakları bölümüne gitmesi ve bu bilgisayardan temel düzeyde bir rapor alarak yöneticiye iletmesi söz konusuydu. Sonuç olarak teslim edilen raporun basılı bir belge olması söz konusudur ve bilgisayar tek başına bu belgenin iletilmesini sağlayamamaktadır. Bu durumda, bilgi güvenliği açısından ortaya çıkabilecek çekinceler çok fazla değildir. Ana bilgisayarın olduğu bölüme erişebilen ve elde edilen raporu ileten personelin yetkili kişiler olması bu anlamda büyük oranda yeterli olacaktır.

Veritabanı, birbirleriyle ilişkili bilgilerin belirli bir düzene göre depolandığı alandır. Veritabanı yönetim sistemleri de veritabanlarını oluşturmak ve içerisindeki verileri işlemek için tasarlanmış yazılımlardır. Veritabanı yönetim sistemleri teknolojisinin gelişimi ile birlikte bilgiler daha bütünleşik halde saklanmaya başlanmıştır. Bilgi sistemleri açısından insan kaynakları bölümleri ile kurumlardaki diğer bölümler entegre olabilir duruma gelmiştir. Bu durumda, veritabanı yönetim sistemlerinden faydalanılarak farklı bölümlere ait bilgilerin bir araya getirildiği karmaşık raporların elde edilmesi mümkün olabilmektedir.

Gizlilik kavramını mahremiyet (privacy) ile özdeşleştirmemiz mümkündür. Gizlilikle ilgili kavramlar temel olarak önemli bilgilerin yanlış kişilerin eline geçmesini engellemek amacını güder. Bilgiye erişim, ilgili konudaki yetkili kişiler ile sınırlı tutulmalıdır. Gizlilik kavramı açısından gerekli şartların sağlandığı çeşitli örnekler verebiliriz. İnternet bankacılığı kullanımı sırasında hesap numaralarının gizliliğinin korunması ve yetkisiz kişilerin eline geçmemesi bu konuda bir örnek olabilir. Bu amaca yönelik olarak veri şifreme (data encryption) gibi tekniklerden faydalanılabilmektedir. Bunun haricinde biyometrik kimlik doğrulama gibi teknikler gizliliğin korunması amacıyla kullanılabilmektedir. Biyometrik kimlik doğrulama, temel olarak kişilerin kimliklerinin çeşitli fiziksel özellikleri vasıtasıyla tespit edilmesidir. Bazı dizüstü bilgisayarlarda parmak izi tanıma sistemleri vasıtasıyla oturum açılabilmesi biyometrik kimlik doğrulamaya bir örnek olarak verilebilir.

Bütünlük kavramı, bilgilerin eksiksiz, tutarlı ve doğru olması anlamını taşımaktadır.

Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşlarında temelde 4 adet gizlilik seviyeleri ön görülmektedir. Bu gizlilik seviyeleri “Çok Gizli”, ”Gizli”, ”Özel” ve ”Hizmete Özel” olarak adlandırılmaktadır. Bu gizlilik seviyelerinin amaçları ile ilgili tanımlar kanunlarla belirtilebilmekte ve belgelere atanan gizlilik seviyelerine göre erişim yetkileri tanımlanabilmektedir

işe alınma süreçlerinde aday personel için bilgi ve belge güvenliğine yönelik olarak aşağıdaki koşulların sağlanmasına dikkat edilebilir.

• Kurumun bilgi güvenliği ile ilgili politikaları doğrultusunda yeni işe alınacak personelin üzerine düşen sorumluluklar belgelenmiş olmalıdır.

• Yeni işe alınacak personelin belgelenmiş olan bu sorumlulukları algıladığından emin olunmalıdır.

• Yeni işe alınacak olan personelin, gizlilik ve açığa çıkarmama anlaşmalarını imzalaması işe alınma şartının bir parçası olarak istenmelidir.

• Gizlilik ve açığa çıkarmama anlaşmaları, işe alınan personelin ve kuruluşun bilgi güvenliği sorumluluklarını kapsıyor olmalıdır.

Kara Şapkalı Bilgisayar Korsanları (Black Hat Hacker): Bu gruptaki bilgisayar korsanları bilgi sistemlerine yetkisiz giriş yaparak sistemlerin işleyişine ve içerdiği bilgilere zarar vermek amacını güderler.

Yazılımlar bilişim suçları kapsamında değildir. Bilişim suçları kapsamına giren yazılımlar Kötü amaçlı yazılımlar veya Casus yazılımlar olarak adlandırılmaktadır.

Kurumlar, bilgi sistemlerinin güvenliğini sağlamak adına teknik anlamda çeşitli önlemler alabilir. Bu önlemleri kimlik yönetimi ve doğrulama, ağ güvenliği, bilgisayarların güvenliği başlıkları altında ele alınır.

Çevremizde doğal olan ve insan yapısı olan birçok sistemin var olduğu görülmektedir. Sindirim sistemi, dolaşım sistemi, güneş sistemi gibi doğal sistemlerin yanı sıra sağlık sistemi, eğitim sistemi, hukuk sistemi, işletme sistemi gibi insan yapısı sistemler de bulunmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Sistemler, belirli bir amacı yerine getirmek için faaliyet göstermektedir. Dolayısıyla akla gelebilecek tüm sistemlerin en az bir amacının bulunuyor olması gerekmektedir. Diğer bir deyişle, sistem için “amaç” olan unsur bir çıktı olacağından, amacın olmaması aslında çıktının olmamasını; bu durum da sistemin temel özelliklerinden birisi olan girdi-süreçleme-çıktı akışına sahip olmadığı anlamına gelmektedir. Doğru cevap B’dir.

Sistem olarak adlandırılan her yapının bir sınırı bulunmaktadır. Sistemin sınırını, sistemi oluşturan elemanların yetki ve sorumlulukları ile sistemde yapılan faaliyetlerin başlangıç ve bitiş noktaları oluşturmaktadır. Örneğin, solunum sisteminin başlangıç ve bitiş noktaları ile solunum sisteminde görev alan organların rolleri sistemin sınırlarını belirlemektedir. Doğru cevap D’dir.

Bu durum sistemler hiyerarşisi olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Bütünleşik bilgi sisteminde veriler sisteme yalnız bir kez girilir. Doğru cevap A’dır.

“Temel Yönetim Bilgi Sistemleri Piramidi” şemasına göre bilgi teknolojileri alt yapısında; donanım, yazılım, veritabanı ve ağlar yer almaktadır. Doğru cevap C’dir.

Alt Yönetim Bilgi Sistemleri’nin ögeleri; İzleme, Karar alma, Organize ve Yürütme’dir. Kontrol seçeneği Orta Yönetim Bilgi Sistemleri’nin bir ögesidir. Doğru cevap C’dir.