BELGE YÖNETİMİ VE OFİS UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 15

İş ilanı: İş ilanları doldurulmak istenen bir pozisyonla ilgili bilgiyi hedef kitleye duyurma aracıdır. İş ilanları basılı, işitsel, görsel ya da sanal ortamlarda verilebilir. Bu nedenle iş ilanlarını yayınlamak için küçük el ilanları, broşürler, duvar panoları, yerel ya da ulusal gazeteler, mesleki dergiler, radyo, televizyon, internet gibi çeşitli araçlar kullanılabilir. İş ilanları pek çok şekilde ve boyutta olabilir. Bu nedenle çeşitli türde iş ilanından söz etmek mümkündür. Buna karşılık etkili bir iş ilanının nasıl tasarlanacağına ilişkin belli reçete sunmak zordur. Ancak iş için doğru adayları çekmeyi sağlama potansiyeli bulunan ilanların bazı ortak özellikleri bulunur. Bu özellikleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür: İlgi çekici başlık, kısa bir giriş, görev ve sorumluluklar, gerekleri tanımlama, teşvik edici unsurlar, işin konumu, şirket bilgisi, başvuruyu yönlendirme, adayları başvurmaya teşvik etme.

Bu ise, özellikle devlet eliyle kurulan yeni sosyal koruma araçlarına ihtiyaç duyulmasına neden olmuştur. Türkiye açısından da benzer gelişme görülmektedir.

İstihdam edilen herkesin işletmenin amaçları doğrultusunda faaliyet göstermesi ve işletmenin başarısına katkıda bulunması istenir. Bu nedenle çalışanların performansları sürekli izlenir, değerlendirilir ve gerekli önlemler alınır. Bu süreç işverenler tarafından informal olarak sürekli bir biçimde yapılır. Ancak kurumsal yapılarda performans değerleme için formal, bilimsel ve sistematik bir performans değerleme sistemi kurulur. Bu sistem en başta dikkatle tasarlanır. Hangi personelin performansı değerlenecek, kimler değerleyecek, değerlemede hangi kriterler ve standartlar kullanılacak, değerleme ne zaman ve nasıl yapılacak, değerleme sonuçlarının olumlu ya da olumsuz olma durumunda neler yapılacak vb. pek çok ayrıntı planlanır ve sistem bu plana uygun biçimde yürütülür. Bu aşamada insan kaynakları bölümüne çok iş düşmektedir. İnsan kaynakları yöneticilerinin ve uzmanlarının sistemin planlanmasından uygulanmasına, yasal koruma sağlayacak şekilde kayıtların tutulmasından korunmasına ve değerleme sonucundaki eylemlere ilişkin pek çok görev ve sorumluluğu bulunmaktadır. Ön hazırlık, izleme, değerlendirme, sicil raporları, sınav değerleme sonuçları, müşteri raporları ve müşteri memnuniyeti ve hedeflere ulaşma düzeyi değerlendirme sürecinin aşamalarındandır.

Günümüzdeki anlamda sosyal güvenlik sistemi, 19. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleşmiştir. Özellikle Almanya’da Bismarck döneminde, hastalık sigortasından başlamak üzere bazı sigorta kollarının uygulamaya konulması, bunu diğer ülkelerin izlemesine yol açmıştır.

Aylık Muhtasar Beyanname (çalışanların ücretlerinden kesilen gelir vergilerine ilişkin bilgiyi içerir ve vergi dairesine verilmek üzere hazırlanır).

Özellikle Almanya’da Bismarck döneminde, hastalık sigortasından başlamak üzere bazı sigorta kollarının uygulamaya konulması,
bunu diğer ülkelerin izlemesine yol açmıştır (Uşan, 2009: 33-34).

Bordro İcmal Raporu (toplam personel maliyetini takip etmek amacıyla işverenin yaptığı toplam ödemeleri tek sayfa halinde topluca gösteren),

İngiltere 1897’de iş kazası ve meslek hastalığı, 1908’de malullük, yaşlılık ve ölüm, 1911’de hastalık ve analık sigortalarını kurmuştur.

Bunların dışında, 1999 yılında kurulan İşsizlik Sigortasını yürütmekle görevli “Türkiye İş Kurumu” (İş-Kur) da bir sosyal güvenlik kuruluşu olarak sayılmalıdır.

Kıdem, “bir görevde rütbece eskilik” ve “bir görevde geçirilen süre” şeklinde tanımlanabilir.

Fonun kurulması, bireysel olabileceği gibi toplu da olabilir. Bireysel kapitalizasyon yönteminde, her sigortalı adına, sigortalının kendisinin ve
işverenin ödediği primler, sigortalının Kurumdaki kişisel hesabına geçilir.

Re’sen emeklilik: İlgililerin isteklerine bakılmaksızın kurumlarınca yapılan zorunlu emeklilik işlemidir. 30 fiili hizmet yılını dolduran iştirakçiler kurumlarınca isteklerine bakılmaksızın, görülen ihtiyaç üzerine emekliye sevk edilebilir.

Karma finansman şekli, sosyal güvenlik yükünün devlet, sigortalılar ve gerektiğinde sigortalıları çalıştıranlar (işverenler) üzerinde bırakıldığı bir sistemdir.

Sigortalı olarak çalışmaya başladığını bildirmek işçi niteliğindeki sigortalılar bakımından getirilen bir yükümlülüktür. 4/a kapsamında çalışan sigortalı “ çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç bir ay içinde, sigortalı olarak çalışmaya başladıklarını Kuruma bildirirler.

Bu ilişkiden vazgeçilemez, bu ilişkiden doğan yükümlülükler sözleşme ile devredilemez ve değiştirilemez.

Formlar pek çok amaçla verinin toplanmasını, kaydedilmesini, gruplandırılmasını, yararlanılmasını, iletilmesini ya da yayınlanmasını sağlayan önemli araçlardır. Formlar kayıt işini basitleştirir ve standardize eder.

Resmi olmayan yazılar: Örgütün imajını oluşturan önemli unsurlardan biridir. Teşekkür, teselli, taziye, şikayet vb. mektupların her biri önemsiz gibi görünseler de, kişilerin işletmeye bakışlarını olumlu yönde etkileyerek ileriye yönelik iş potansiyeli yaratabilirler. Duyurular, ilanlar, memorandumlar, kısa notlar, davetiyeler ve tebrikler resmi olmayan yazılar arasında yer alır.

Kötü niyet tazminatı: İşverenler tarafından iş sözleşmesi bazen kötü niyetli bir şekilde feshedilmektedir. İş Kanunu’nun gerekçesinde kötü niyetli feshe, işçinin işvereni hakkında şikayette bulunması, işvereni aleyhine dava açması ya da işvereni aleyhine şahitlik yapması örnekleri verilmiştir. Örneğin, işçinin sendikaya üye olması ve işçinin bu nedenle uğradığı haksızlıktan dolayı, ilgili makama şikayette bulunması; sigortasız çalıştırılan işçinin işverenini Sigorta İl Müdürlüğü’ne şikayet etmesi; hafta tatillerinde zorla çalıştırılan işçinin işverenini Çalışma Bölge Müdürlüğü’ne şikayet etmesi; çevreye atık malzeme döken işverenini işçisinin Çevre Müdürlüğü’ne şikayet etmesi nedeniyle işten çıkarılması kötü niyetli fesih sayılır. Kötü niyet tazminatı sözleşme feshinin kötüye kullanıldığı durumlarda söz konusu olur (m. 17). Eğer işçi iş güvencesi kapsamı dışında ise hem ihbar tazminatını hem de ihbar tazminatının üç katı tutarında kötü niyet tazminatını talep edebilir. Çünkü kötü niyet tazminatı ihbar tazminatından ayrı bir tazminattır.

Sosyal güvenlik, kişileri muhtaçlık korkusundan kurtarır. Sistemin sağladığı gelir garantisi ile kişiler geleceğe daha güvenli bakabilir. Geleceğini daha güvenle planlayabilir. Uzun soluklu kararlar alabilir. Tehlikenin sonuçlarından birisi olarak ortaya çıkabilecek muhtaçlık korkusu ile endişeli bir hayata kendisini mahkum etmez. Toplum içinde daha emniyetli, daha korkusuz bir hayat sürme olanağını elde eder. Sosyal güvenlik, alınan bütün önlemlere rağmen ortaya çıkabilecek tehlikelerin sonuçlarından birisi olan muhtaçlık tehlikesinden kişiyi kurtarmayı konu alır. Sosyal güvenliğin amacı bu anlamda; kişileri muhtaçlığa düşmek korkusundan kurtarmak, gelir garantisi sağlayan bir sistemle kişileri emniyetli ve güvenli bir sosyal hayata kavuşturmaktır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Dünyada sosyal güvenliğin özellikle 18. yüzyıl ile birlikte sanayi devriminin ortaya çıkması ile geliştiğini söylemek mümkündür. Bu dönemde işçilerin sefalet ücretleri ile son derece olumsuz şartlarda çalışmak zorunda bırakılmaları, devletlerin iş hukuku alanında olduğu gibi sosyal güvenlik hukuku alanında da bazı koruyucu düzenlemeler yapmalarını zorunlu kılmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.