BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR II

Zeitgeist terimi Almanca zamanın ruhu anlamına gelmektedir. Doğru cevap C’dir.

Postmodernizm yeni bir kuram ya da sistemli bir yapı sunmaz, daha çok modernizmin norm, değer ve yöntemlerini sorgular ve bunların dışına çıkmaya çalışır. Postmodernizmi anlayabilmek için içinden çıktığı modernizmi anlamak gerekir. Doğru cevap E’dir.

Michel Foucault (1926-1984), dünyayı bütün yönleriyle açıklama iddiasında olan her türlü evrensel kuramsallaştırmaya karşıdır. Doğru cevap A’dır.

Lyotard, ilk olarak 1979’da yayımlanan Postmodern Durum adlı eserinde değişen toplumla birlikte bilginin niteliğinin ve konumunun da değiştiğini savunur. Ona göre, bilgiyi kullanan ve üretenlerin ürettikleri ve kullandıkları bilgiyle olan ilişkileri, bir malı üreten ve tüketenlerin o malla ilişkisine benzemektedir. Doğru cevap D’dir.

Postmodernizmi edebiyat ve sanatla ilgili bir terim olarak ilk kez kullanan kişi, Ame- rikalı eleştirmen Ihab Hassan’dır. Doğru cevap B’dir.

Üstkurmaca anlatının kurmacalığını vurgulayan teknikler bütünüdür. Daha çok roman türünde görülmektedir. Doğru cevap A’dır.

Kelime anlamı olarak “(bir şeyi) kutsal olmaktan/kanun olmaktan çıkarma” anlamına gelen dekanonizasyon terimi, artık sorgulanmaz bir şekilde kabul edilen doğruların ve bunları telkin eden kurumların inanılırlıklarını kaybetmiş olmalarını ifade etmektedir. Doğru cevap D’dir.

Friedrich Nietzsche(1844-1900), postmodernizmin filozof temsilcilerinden Alman şair ve düşünürdür. Bazı eserleri: Böyle Buyurdu Zerdüşt, Ahlakın Soykütüğü Üzerine, Tragedyanın Doğuşu. Doğru cevap C’dir.

Postmodernizmin müzisyen temsilcilerinden John Cage (1912-1992), Amerikalı besteci, filozof ve yazardır. Seslerin kurallı bir şekilde örgütlenmesine karşı olan sanatçı modern müziğin kural koyucu yapısına meydan okumaktadır. Doğru cevap E’dir.

Postmodernizmin yönetmen temsilcilerinden Quentin Tarantino (1963-...), Amerikalı film yönetmeni, oyuncu ve iki Oscar ödüllü senaristti. Bazı filmleri: Ucuz Roman, Kill Bill, Günah Şehri, Zincirsiz, Rezervuar Köpekleri. Doğru cevap B’dir.

1910lardan 1930lara kadar süren “yüksek modernizm” döneminde, modernizmin önde gelen isimleri, şiir ve edebiyatın ne olabileceğini ve ne yapabileceğini kökten değiştirerek yeniden tanımlar.

Modernizmin sanatsal ürünleri başka hiçbir şeyin değil salt kendilerinin göstergeleri olarak düşünülür. Modernizmde mutlak bir orijinallik arzusu vardır.

Modernist düşünce özne-nesne, sanatsal olan–sanatsal olmayan, gerçek taklit/kopya gibi karşıtlıklar kurar ve bunları evrensel kategoriler olarak sunarken postmodernist düşünce bu ayrımları reddeder. Bu da postmodernizmin çoğulcu ve özgürlükçü yapısını açıklayan niteliklerdendir.

Postmodern edebiyatta,
• Çoğulculuk esastır: Sanat eseri de tıpkı dünyanın ve öznenin kendisi gibi geçici,
süreksiz, bulanık, muğlak, çoğulcu, belirsiz, parçalanmış, kaotik ve eklektiktir.
Modernizmin temeli olan nesnel bilgi ve onu edinen akıl sahibi insanı merkezine
alan dünya görüşü yıkılmıştır. Nesnel bilgi yoktur. Onu algılayan stabil, özerk, evrensel bir insan da yoktur. Bilgi ve özne karşılıklı etkileşim halindedirler, öyleyse gerçek de değişken, geçici, süreksiz ve çoğuldur. Postmodern edebiyatta eserin yapısı bunları yansıtır

Postmodernizm felsefenin üzerine oturduğu “büyük anlatılar”ı reddeder ve
gerçeğin kurgu olduğunu iddia eder.

Postmodernizm felsefenin üzerine oturduğu “büyük anlatılar”ı reddeder ve
gerçeğin kurgu olduğunu iddia eder.

Postmodernizmi edebiyat ve sanatla ilgili bir terim olarak ilk kez kullanan kişi, Amerikalı eleştirmen Ihab Hassan’dır.

Melezleme (Hibridizasyon): Melezleme veya türlerin dönüşmüş kopyaları, parodi, komik taklit, pastiş. Klişe ve intihal, parodi ve pastiş, pop ve kitsch yeniden sunumu zenginleştirir. Bu görüşte, bir şeyin imgesi veya kopyası, modelin kendisi
kadar meşru ve geçerlidir, hatta onu daha da güçlendirebilir. Bu, süreklilik ve süreksizliğin, yüksek ve alçak kültürün, taklit etmek için değil, geçmişi günümüzde genişletmek için karıştığı farklı bir gelenek oluşturur.

Postmodern edebiyatta;

Anlam tasarlanamaz: Anlam yazarın kontrolünde değildir, çünkü dil konuşanın
kontrolünde değildir. Dil ile anlam arasında doğrudan ve nesnel bir ilişki yoktur.
Lucy’nin belirttiği gibi dilbilimsel anlam, dili kullanan herhangi birinin niyetleri
tarafından kontrol edilemeyeceği gibi, hiçbir türden anlam da akılcılıkla kontrol
edilemez.

Postmodern edebiyat çoğulcudur, eserlerde de türler arası geçişlilik vardır, gerçekliğin yitirilişinin bir yansıması olarak kurmaca, kurmaca olduğunu yansıtır. Bütünlüklü ve tutarlı olmaya çalışmaz, parodi, pastiş, kolaj, montaj, metinlerarasılık belli başlı teknikleridir.

Taklit ettiği bir gerçek yoktur, taklit ve gerçek aynı şeye dönüşmüştür, gerçek artık gerçekdışıdır, her şey kopyadır. Bu yönü ile "Biriciklik" postmodern düşünceyi kapsamaz.

Üstkurmaca anlatının kurmacalığını vurgulayan teknikler bütünüdür. Daha çok
romanda görülür. Okura anlatının kurmaca olduğunu sürekli hatırlatan, yani bir
gerçeği simüle etmeye çalışmayan (çünkü artık bildiğimiz gibi öyle bir gerçeğe
inanmayan) bir eser vardır karşımızda.
Birkaç farklı yolla yapılır:
1. Romanın yazılış öyküsünün romanlaştırılması: Öykünün okur eşliğinde ve onun
gözü önünde yazılması.
2. Anlatıcının kurmaca olduğunun bilincinde olması: Bu yöntemde anlatıcı kendisinin kurmaca bir karakter olduğunun farkındadır.
3. Roman içinde roman, kurmaca içerisinde kurmaca: Bu yöntemle yazar romanın içerisinde birden fazla kurmacaya yer verir. Asıl öykünün içinde başka öyküler anlatılır

4. Romandaki bir karakterin roman/öykü yazması.
5. Olayların düz ve ilerlemeci bir çizgide gelişmemesi, eş zamanlı çoğul anlatımlı ya da
geriye dönüşlerle anlatılması. Bazı durumlarda yazarın bunu yaparken okurla konuşması ya da olayların gelişme biçimi ya da olasılıkları hakkında yorumlar yapması

John Cage (1912-1992): Amerikalı besteci, filozof ve yazar. Seslerin kurallı bir şekilde örgütlenmesine karşı olan sanatçı modern müziğin kural koyucu yapısına meydan okur. Herhangi bir sesin müzik meydana getirebileceği düşüncesinden hareketle 1952 yılında bestelediği üç bölümden oluşan 4’33 isimli müzik yapıtı çevreden alınan seslerle oluşturulmuştur. Bazı eserleri: 4’33, 0’00, Six Melodies