BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR II

Doğru cevap A dır. ''Rasyonel olan gerçektir, gerçek olan rasyoneldir” fikrini Hegel savunuyordu .

Doğru cevap B dir. Hapishanenin Doğuşu adlı eserin yazarı Foucault'tır.

Doğru cevap C dir. Habermas’a göre 18. yüzyılda Aydınlanma filozofları tarafından formüle edilen modernite projesi, nesnel bilim, evrensel ahlak ve hukuk ve kendi iç mantığına göre özerk sanatın geliştirilmesi çabalarına dayanıyordu.

Doğru cevap D dir. Habermas, “Modernite, Bitmemiş Bir Proje” başlıklı  konuşmasında, estetik modernitenin ruh ve disiplininin kendini Baudelaire’in çalışmalarında bulduğunu, daha sonra da ve sürrealistlerle zirveye çıktığını söyler.

Doğru cevap E dir. Sıralanan hepsi Tarihçi Mark Poster'e göre, modernist düşüncenin insanlığa mutluluk getireceği fikrinin 20. Yüzyılın ikinci yarısında sorgulanmaya başlanmasının nedenleridir.

Doğru cevap B dir. Simülasyonlar adlı eseri Baudrillard yazmıştır.

Doğru cevap C dir. “Düşünüyorum öyleyse varım” sözü Descartes'a aittir.

Doğru cevap D dir. Zamansız Düşünceler adlı eser Nietzsche’e aittir.

Doğru cevap E dir. Büyük Anlatı (“Grand Récit”) kavramını Lyotard öne sürmüştür.

Doğru cevap A dır. Calinescu (1985), (bugünkü anlamına yakınlığı açısından )“postmodernizm” terimini türetenin Toynbee olduğunu söyler.

Modernizm 20. Yüzyılda Batıda sanat hakkında öne sürülen fikirlerle aşağı yukarı aynı sınırlara sahiptir. (Bu fikirlerin ilk izlerine 19. Yüzyılda da rastlanır.) Modernizm, görsel sanatlarda, müzikte, edebiyatta ve tiyatroda, sanatın nasıl yapılması, tüketilmesi ve ne anlama gelmesi gerektiğiyle ilgili Viktorya dönemi ölçülerini reddeden bir harekettir. 1910lardan 1930lara kadar süren “yüksek modernizm” döneminde, modernizmin önde gelen isimleri, şiir ve edebiyatın ne olabileceğini ve ne yapabileceğini kökten değiştirerek yeniden tanımlar. Woolf, Joyce, Eliot, Pound, Stevens, Proust, Mallarme, Kafka ve Rilke gibi isimler yirminci yüzyıl modernizminin kurucusu olurlar.

Edebiyat açısından modernizmin belli başlı özellikleri şunlardır:

• Yazıda (ve görsel sanatlarda) izlenim ve öznelliğe vurgu; algılananın ne olduğundan çok “görme”nin (ya da okumanın ya da algılamanın kendisinin) nasıl gerçekleştiğine vurgu. Buna bilinç-akışı tarzındaki yazı örnek verilebilir.

• Her şeyi bilen üçüncü tekil şahıs anlatıcıların, sabit bakış açılarının ve kesin ahlâkî konumların sağladığı görünüşte nesnellikten uzaklaşma

• Edebî türler arasında bulanıklaşan ayrımlar, şiirin daha belgesel (T.S. Eliot ve EE Cummings’deki gibi) ve düzyazının daha şiirsel olması (Woolf ve Joyce’da olduğu gibi.)

• Parçalanmış biçimlere, kesintili anlatılara, farklı malzemelerin rastgele görünümlü kolajlarına vurgu.

• Sanat eserinin üretimine yönelik bir öz-bilinç (kendini bilme, kendini yansıtma) eğiliminin oluşması. Böylece her bir sanat eseri bir üretim olarak, yapılan ve çeşitli şekillerde tüketilen bir şey olarak kendi durumuna dikkat çeker.

• Minimalist tasarımların, spontanlığın ve yaratımdaki keşfin karmaşık biçim estetiğine tercih edilmesi,

• Sanat eseri üretmede kullanılan materyallerin seçiminde olsun, sanat eserini sergileme, dağıtma ve tüketmede olsun, yüksek ve alt kültür, ya da kitle kültürü gibi ayrımların reddedilmesi.

Habermas, “Modernite, Bitmemiş Bir Proje” başlıklı (daha sonradan yayımlanan) konuşmasında, estetik modernitenin ruh ve disiplininin kendini Baudelaire’in çalışmalarında bulduğunu, daha sonra dada ve sürrealistlerle zirveye çıktığını söyler.

Jameson'a aittir.

Tarihçi Mark Poster, modernist düşüncenin insanlığa mutluluk getireceği düşüncesinin 20. Yüzyılın ikinci yarısında sorgulanmaya başlandığını söyler (akt. Doltaş, 2003). Bunun üç ana nedeni vardır:

1. Sömürgelerin bağımsızlığını kazanmaya başlamasıyla birlikte burada yaşayanlar Batı merkezli hümanist düşünceyi sorgulamaya başladı. Bu düşünce insanların değil belli toplumların ve grupların çıkarlarına hizmet ediyordu.

2. Feminist hareketin güç kazanması: Kadın hareketi Batı toplumlarının yapısının ve ilkelerinin, kadın erkek eşitliğine ve herkesin mutluluğuna değil ataerkil sisteme ve özelde beyaz ve orta sınıf erkeğin çıkar ve mutluluğuna hizmet ettiğini göstermişlerdi.

3. Elektronik iletişim sistemlerinin ve teknolojilerinin icadı ve yaygınlaşması sonucu bilgi edinme, aktarma yöntemlerinin ve sosyal yapının değişmesi.

Baudrillard Simülasyonlar adlı eserinde modernite dönemini, “sanayi üretiminin ön plana çıktığı burjuva sınıfı dönemi” olarak tanımladıktan sonra, bu dönemde daha sonra teknoloji devrimiyle birlikte yeniden üretimin (kopyalama, reproduction) toplumun düzenlenme ilkesi olarak üretimin yerini aldığını söyler.

"Zamansız Düşünceler" adlı eser Nietzsche’ye aittir.

Foucault, yaşamı boyunca aklın dışladıklarıyla ilgilenir: delilik, raslantı, kesiklilik/devamsızlık. Edebiyat metinlerinin “başkalığın” konuşmasına olanak tanıdığına inanır. Aynı zamanda bu grupların söylemlerini kullanarak iktidarın dayattığı/dayattığı bilgi ve ideolojilerin yapıbozuma uğratılabileceğini düşünür.

Büyük Anlatı (“Grand Récit”) Lyotard’ın öne sürdüğü bir kavramdır. Büyük anlatılar, bilginin kurumsal ve ideolojik biçimleridir ve modernizmin araçlarıdır. Büyük anlatıların bittiği, inanılırlığını yitirdiği noktada postmodernizm başlar. Bir başka deyişle, modernizmin gelişme, akılcılık ve bilimsel nesnellik iddialarının bittiği noktada post-modernizm başlamıştır. Lyotard’a göre, modernite bilgiyi büyük anlatı senaryolarına ya da büyük anlatılara (grandsrécits)(örneğin Fransız Devrimi’nin aydınlanma ve özgürleşme büyük hikâyesine) dönüştürerek meşrulaştırmıştır. Günümüzde kimse bu tip felsefî “büyük anlatı”lara inanmamaktadır ve postmodernite bilgiye ancak küçük, yerel, paradoksal, mantıkötesi (paralogic) anlatılara meşruiyet sağlar. Lyotard yıkılan büyük anlatıların yerine küçük anlatıları önerir.

Doğru cevap Belirsizlik ilkesi olmalıdır. 

Belirsizlik: Bu kavram, bilgiyi ve toplumu etkileyen her türlü belirsizlik, kopukluk, yer değiştirmeyi içerir. Heisenberg’in belirsizlik ilkesini, Gödel’in eksiklik teoremini, Kuhn’un paradigmalarını ve Feyerabend’in bilimsel dadaizmini düşünebiliriz. Belirsizlikler eylemlerimize, fikirlerimize ve yorumlamalarımıza nüfuz eder; dünyamızı oluşturur. Hassan’ın bu maddesi, postmodern düşüncenin ve edebiyatın en ayırıcı özelliklerindendir. Postmodern bir dünyada insan ne kendinden ve üretimlerinden, ne de kendisi dışındaki dünyadan emin değildir.