BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR II

Varolusçulukta insanın dünyaya bırakılmıslığından ve uyumsuzluğundan doğan anlamsızlıkla eş anlamlı olarak kullanılan terim "saçma"dır.

Martin Heigedder, varoluşçuluğun önemli kaynaklarından biri olan kitabı "Varlık ve Zaman" da, "insan" ya da "insan varlığı" demek yerine, varlığın dünyada oluşunu temsil eden "Dasein" kavramını kullanmıştır.Dasein, diğer varlıklardan farklı olarak kendi var oluşunu konu edinen insan varlığına işaret eder.

Sartre'a göre "insan ancak kendi yaptığı gibi olacaktır. Buna göre insan doğası yoktur, zira onu tasarlayan bir tanrı yoktur. Herhangi bir insanın hayatı projesidir" der. Ona göre Tanrı'nın insan üzerinden elini çekmesiyle insan, varoluşunun bütün yük ve sorumluluğunu yüklenmiştir.

Friedrich Nietsche, Hristiyan ahlakına, insanın bütün özgürlüklerinden fedakarlık etmesi anlamına geldiği için karşı çıkar. İnsan ancak özgür olarak kendisi olabilir, kendi ahlakını kurabilir ve irade sergileyebilir. Püriten köklerine karşı bir tepki olarak ateizmi benimser ve "Tanrı öldü" sonucuna varır.

"Dünyaya düşmüşlük" kavramını kullanan Martin Heidegger'dir. Desein'in varlığın olanaklılıklarını ve sınırlarını anlayabilme çabası, onu, kendi varlığının dünya içindeki konumlanışı problemiyle yüzyüze bırakır. Bu noktada Martin Heidegger "dünyaya düşmüşlük" kavramını kullanır.

Saçma, varoluşçulukta insanın dünyaya bırakılmışlığından ve uyumsuzluğundan doğan anlamsızlıkla eş anlamlı olarak kullanılmıştır. İnsanın dünyada olması nedensiz ve anlamsız olmasaydı ne özgürlük problemine, ne sorumluluğa, ne kaygıya gerek olurdu. Saçma bütün bunların nedeni değil sonucudur.

Albert Camus, "Saçmanın Uslaması" denemesinde, yalnızca tek bir felsefi problam olduğunu, bunun da intihar olduğunu söyler. Ona göre yaşamın yaşamaya değer olup olmadığının sorgulanması, felsefenin temelindeki sorunun yanıtlanmasına karşılık gelir. Cevaplanması en acil soru yaşamın anlamıdır.

Simon de Beauvoir, feminist düşünce ile varoluşçuluğu birleştirir. "İki Cins" adlı kitabında, " varoluşçuluğun belirsiz ve saçma bir dünya karşısında varoluşun anlamını çözmeye çalışan öznesinin eril bir özne, erkeğin varoluşunun da norm olduğunu yazar.

Milan Kundera, Varoluşçuluk akımının çağdaş yazarlarından biridir. "Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği" adlı romanıyla ün kazanmıştır. Sovyet işgal, sırasında Prag'da geçen romanında, varoluşa ait pek çok sorunu ele alır. Sovyet işgaline karşı çıkıp mücadele etmek ve bedel ödemek ile baskıyı sesizce kabullanip suçluluk duygusu ile yaşamak, insanın sorumluluğu ve kaçışı, varolmanın hafifliğine karşılık varolmanın eziyeti gibi ikilemleri başarılı psikolojik gözlemlerle ele alır.

Ahmet Hamdi Tanpınar, "Huzur" romanında varoluşçu felsefeye göndermeler yapar. Tanpınar bu romanda varoluşçu felsefeye, özellikle Sartre'a göndermeler yapar. Sartre'nin varlık kategoriler,, Nietzsche ve özgürlük sorunu doğrudan göndermelerle romanda yer alır. Huzur'un genelinde de varoluşçu felsefenin benlik, özgürlük, kaygı, sorumluluk gibi kavramları etkilidir.

Alman düşünür Martin Heideggerİn "Varlık ve Zaman" adlı eseri, varolşçuluk akımında temel bir eser olup, başta Sartre olmak üzere kendisinden sonra gelen varoluşçu filozoflara önemli bir kaynak olmuştur.