BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR II - Deneme Sınavı - 14

Lyotard, Postmodern Durum’da özetle, modernizmden postmodernizme geçişi üç ana nedene bağlar: 

Doğru cevap E'dir.

Varoluş üzerine düşünmek ve onu tanımlamaya çalışmak insan varoluşu kadar eskidir kuşkusuz. Ancak biz onun varoluşçu felsefedeki anlamıyla ilk kez kullanılışına Kierkegaard’da rastlıyoruz. Düşünceleriyle varoluşçuluğun babası sayılan Kierkegaard’a göre varoluş, bütün varolanlardan, bütün doğal ya da düşünsel olarak verilmiş varlık düzenlerinden ve varlık bağlarından sıyrılarak tek başına kalmayı, tanrı ya da hiçlik önünde yapayalnız olmayı göze alan insanın varoluşu demektir. Doğru cevap D'dir.

Simone de Beauvoir Feminizm ve varoluşçuluğu birleştirmiş Fransız kadın yazardır. Milan Kundera Çek, Friendrich Nietzsche veMartin Heidegger Alman, Albert Camus ise Cezayirlidir. Doğru cevap B'dir.

Heidegger dünyada iki türlü temel varoluş şekli bulunduğunu öne sürer: 1.Var olmayı unutma durumu ya da 2. Var olmayı düşünme durumu. Var olmayı unutan kişi kendini sıradan dünyaya, işlerin gidiş şekliyle ilgili kaygılara teslim etmiş ve “ötekiler”in dünyasında kaybolmuştur. Heidegger bunu “otantik olmayan varoluş” olarak nitelendirir. “Var olmayı düşünen” kişi var olmanın farkındadır, sadece var olmanın kırılganlığını değil, kendi varoluşuna ait sorumluluğunu da düşünür. Doğru cevap C'dir.

Kaygı Kierkegaard için melankolinin ifadesi değildir. Gelecekteki bir olasılığa duyulan çekim ve ondan itilme/nefretin aynı anda hissedilmesidir. Bir duygudan fazlasıdır; insan özgürlüğünün belirtisidir. Eğer insan gelecekteki bu olasılığa karşı yalnızca çekim hissetseydi, örneğin bir karıncanın şekere yaklaşımındaki gibi, davranışı nedensel olarak belirlenmiş olurdu çünkü nesne davranışı belirlerdi. Eğer yalnızca itilme hissetseydi, bir geyiğin kaplandan korkması gibi, yine nesne davranışı belirlemiş olacağından davranış nedensel olarak belirlenmiş olurdu. Ama insan, çekici gelen bir şeye yaklaşırken uzaklaşabilir ya da itici ya da iğrenç bulduğu bir şeyden kaçarken bile geri dönüp bakmak için gizli bir arzu duyar. Bir şeye yaklaşırken uzaklaşabilir ya da gerek olmadığı halde birşeyden kaçabiliriz. Kaygı olasılığın olasılığının belirtisidir ki bu da gerçek özgür seçim demektir. Doğru cevap A'dır.

Postmodernizmi edebiyat ve sanatla ilgili bir terim olarak ilk kez kullanan kişi, Amerikalı eleştirmen Ihab Hassan’dır. Doğru cevap A'dır.

Sartre 1938’de Bulantı (La Nausée)’yı yayımladığında büyük ilgi görür. Romanın kah- ramanı 35 yaşlarında, bekar ve yalnız yaşamakta olan Antoine Roquentin’dir. Roquentin işinden ayrılmış, kira geliriyle yaşamını sürdürmektedir. 19. Yüzyıl aristokratlarından Marquis de Rollebon’un hayatını anlatan bir eser üzerinde çalışmaktadır. Roman onun tuttuğu günlüklerden oluşur. Bu günlüklerden, çevresindeki şeylere nasıl yabancılaştığı, giderek herkesten ve her şeyden nasıl uzaklaştığı görülür. İnsanın yabancılığı, seçme zorunluluğu, varoluş kaygısı bu eserde başarıyla işlenir. Roman çok büyük ilgi görür ve olumlu olumsuz pek çok eleştiri alır. Sartre bu romanla birlikte önemli bir yazar olarak görülmeye başlar. Doğru cevap C'dir.

Verilenlerin tamamı on bir maddelik sıralamada yer alan özelliklerdendir. Doğru cevap E'dir.

Simone de Beauvoir feminist düşünceyle varoluşçuluğu birleştirir. İkinci Cins adlı kitabında varoluşçuluğun belirsiz ve saçma bir dünya karşısında varoluşun anlamını çözmeye çalışan öznesinin eril bir özne, erkeğin varoluşunun da norm olduğunu yazar. Böylelikle varoluşçuluk kadının varoluş tartışmasını ihmal eder. Kierkegaard’ın Baştan Çıkarıcının Günlüğü, Camus’nün Yabancı’sı, Sartre’ın Duvar’ı gibi varoluşçu edebiyat eserilerinde kadınların, başkişinin hikâyesini ilerletmeye yarayan nesneler olarak sunulduğunu söyler. Doğru cevap D'dir.

Akımın etkilediği çağdaş yazarlardan biri Milan Kundera’dır. Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği adlı romanıyla büyük ün kazanan Kundera, Sovyet işgali sırasında Prag’da geçen romanında, varoluşa dair pek çok soruna yer verir. Sovyet işgaline karşı çıkıp mücadele etmek ve bedel ödemek ile baskıyı sessizce kabullenip suçluluk duygusuyla yaşamak, insanın sorumluluğu ve kaçışı, varolmanın hafifliğine karşılık varolmanın eziyeti gibi ikilemleri başarılı psikolojik gözlemlerle ele alır. Doğru cevap A'dır.

Varoluşçu edebiyat varoluşçu felsefeyi temel alır. Buna bağlı olarak şu özellikleri gösterir: Varoluş, varoluşu fark etme, ölümlülük, insanın ölüm karşısındaki tutumu, toplumsal ahlâk, insanın kendi önerdiği ahlâk, tutarlılık, saçma/anlamsızlık/uyumsuzluk karşısında insan (saçma’nın kavranması ve onunla savaşma), seçimler, özgürlük ve sorumluluk gibi varoluşçu felsefenin temel kavramları bu eserlerde derinlemesine incelenir. Doğru cevap E'dir.

Ucuz Roman, Kill Bill, Günah Şehri, Zincirsiz, Rezervuar Köpekleri gibi filmlerin yönetmeni, iki Oscar ödüllü Amerikalı Quentin Tarantino'dur. Doğru cevap B'dir.

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın 1949 tarihli romanı Huzur’da varoluşçu felsefeye, özellikle Sartre’a göndermeler vardır. Sartre’ın varlık kategorileri, Nietzsche ve özgürlük sorunu doğrudan göndermelerle romanda yer alır. Huzur’un genelinde de varoluşçu felsefenin benlik, özgürlük, kaygı, sorumluluk gibi kavramları etkilidir. Doğru cevap B'dir.

Marilynler, Double Elvis, Campbell’in Çorba Konserveleri gibi eserleri ile Pop-art akımının en önemli temsilcilerinden olan Amerikalı ressam, film yapımcısı ve yayıncısı Andy Warhol'dur. Doğru cevap A'dır.

Igor Fyodorovich Stravinsky (1882-1971): Rus kökenli Amerika ve Fransa vatandaşı olan besteci, piyanist ve orkestra şefi. 20. Yüzyıl müziğinin en önemli bestecilerinden biri olarak kabul edilir. 1913 yılında tamamladığı Bahar Ayini isimli eseri armonik yapısı, asimetrik ve değişken ritmik yapısıyla müziğe marjinal ve yıkıcı yenilikler getirmiştir. Vurmalı çalgıları şiddetli ritim teknikleri kullanması ve coşkusu ile Postmodernist müziğin habercisi olarak görülür. Bazı eserleri: Bahar Ayini, Pulcinella, Abanoz Konçertosu, Üç Bölümlü Senfoni. Doğru cevap E'dir.

İlk elçiliklerden biri Paris’te açılır ve ilk elçi Yirmisekiz Mehmed Efendi tayin edilir. Doğru cevap C'dir.

Lâle Devri, Osmanlılar için kültürel bir uyanma devri olur. Toplumsal ve siyasi boyutlarda Fransa taklit edilen ülke haline gelir. III. Ahmet ve III. Selim dönemleri Osmanlının ilk kez Avrupa’yı bu kadar yakından tanıdığı dönem olur. Doğru cevap D'dir.

Aydınlanma Çağı Fransa’ya oranla yaklaşık bir yüzyıl öncesinde İngiltere’de başlar. Newton, Locke, Bacon ve Hobbes ilk olarak ampirizmi uygulamaya koyar, ardından Toland ve Tindol’ün sansüalizmi devreye girer. Doğru cevap D'dir.

Levanten (Fr. Levantin), Yakındoğu ülkelerine yerleşmiş, oralarda yaşayan ayrı ırktan, ayrı dinden kimselerle evlenerek soyu karışmış Avrupa asıllı kimsedir. Doğru cevap E'dir.