BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR I

Alegori
Bir mecaz gibi işlev gören ve kişileştirmeyle istiare (metafor) arasında yer alan bir anlatım biçimi. Alegoride kişi, nesne, uzam ve eylemler metin dışında yer alan bir soyutluklar dizisine gönderme yapan varlıklar olarak sunulur.

Doğru cevap a'dır.

Sembolizm: (fr. Symbolisme): 1885 yıllarında, önce edebiyatta sonra resimde ortaya çıkan akımdır. Gerçekçilik ve izlenimciliğe karşı çıkan ve düşünceyi simgelerle anlatmayı deneyen bir sanat görüşüdür.

Doğru cevap b'dir.

Sembol: İçindeki kelimenin, ifadenin ya da imgenin gerçek ve somut bir şeyi temsil ettiği fakat bağlama göre yorumlanan karmaşık bir dizi soyut fikir ve değeri muhafaza ettiği ve anlamı sembolü yorumlayana göre farklı anlamlara gelebileceği mecaz.

Doğru cevap c'dir.

Sembolizmin doğuşu Charles Baudelaire’in 1857 tarihli Kötülük Çiçekleri (Les Fleurs du Mal) adlı şiir
kitabına dayandırılır. Akımın estetiği 1860-1870 yılları arasında Mallarmé ve Verlaine’in eserleriyle şekillenir. Sembolizmin önemli isimleri olan Verlaine ve Rimbaud, Charles Baudelaire’in şiir ve düşüncesinden
etkilenirler. Baudelaire’in duyular arasındaki karşılıklılık/iletişim konseptini benimsediler ve şiirin müzikal
niteliklerine dair özgün bir fikir üretmek için bunu Wagner’in sanatların sentezi idealiyle birleştirirler.
Sembolistlere göre, böylece bir şiirdeki tema, dikkatle seçilen kelimelerin içinde bulunan ahengin, tonların
ve renklerin hassas bir şekilde manipüle edilmesiyle geliştirilebilir ve düzenlenebilir.

Doğru cevap d'dir.

Avangard
Fr. Avant-garde. Kültür, sanat ve politika ile bağlantılı olarak, “yenilikçi” kişiler veya “deneysel” işler anlamına gelir.

Doğru cevap e'dir.

Dekadans: (Décadence)
19. yüzyılda Fransa’da ortaya çıkan, sanatın özerkliğini, sanatçının orta sınıf değerlerine karşıtlığını, sanatın doğaya üstünlüğünü ve cinsel deneyim arayışını vurgulayan edebi akım.

Doğru cevap a'dır.

18 Eylül 1886), 1886’da Jean Moréas tarafından yayınlandı. Moréas, “ders vermenin (öğretimin), nutuk söylemenin, sahte duyarlılığın, nesnel
tasvirin” düşmanı olan sembolist şiirin amacının
“fikrin duyulabilir bir biçimde örtüldüğü” ve “kendi kendisini değil fikri ifade etmeyi amaçlayan bir
biçim kurmak” olduğunu söyler.

Doğru cevap b'dir.

Edward Munch, Henri de Toulouse-Lautrec, Paul Gauguin, James Whistler, Gustave Moreau, Fernand Khnopff, Gustav Klimt, James Ensor, hatta postempresyonistlerden Van Gogh sembolizmin etkilediği ressamlardan birkaçıdır. Picasso’nun ilk dönem eserlerinin çoğu, -Mavi Dönemi ve Pembe Döneminin bazı eserleri- sembolizmden etkiler taşır.

Doğru cevap d'dir.

Barok dönemi resmi özellikleri; Resimlerde hareketli figürlerle güçlendirilmiş derinlik duygusu ön planda tutulmuştur. Vücut anatomisi en ince ayrıntılara kadar gösterilir.  Işık ve gölge anlatımı güçlendirmiştir. Işık resmin bütün yüzeyine aynı ölçüde dağılmaz, parçalar halinde yansır.

Doğru cevap c'dir.

Kadınlar Mektebinin Eleştirisi (L'école des femmes), klasiszme ait bir eserdir.

Doğru cevap e'dir.

Sembolizm, 19. yüzyılda realizme ve Parnasyenlerin salon şiirine tepki olarak gelişen edebiyat akımıdır. Baudelaire, Rimbaud, Mallarmé, Verlaine, Maeterlinck ve Laforgue başlıca temsilcilerdir. Doğru cevap D’dir.

Sembolizmin doğuşu Charles Baudelaire’in 1857 tarihli Kötülük Çiçekleri (Les Fleurs du Mal) adlı şiir kitabına dayandırılır. Doğru cevap C’dir.

Jean Moréas 1886 yılında Le Figaro gazetesinin edebiyat ekinde yayımladığı manifesto ile sembolizmi tanıtır ve dekadan terimi yerine sembolizmi önerir. Moréas, edebiyatta düşünceleri Parnasyenlerin yaptığı gibi dünyayı gerçekçi bir şekilde yansıtmaya odaklanarak değil telkin gücüyle ifade etmenin güzelliğini ve anlamlılığını savunur. Doğru cevap A’dır.

Sembolistlerin bir bakıma öncülü olan Dekadanlar, 19. Yüzyılda Parnas estetiğinden doğan ama giderek bu şiir anlayışına karşı çıkan ilk avangard hareket olur. Doğru cevap A’dır.

Sinestezi, “Synesthesia”, Yunanca syn: “birlikte” ve aesthe-sis: “algılamak” köklerinden gelir. Bir duyunun uyarılmasının, aynı anda başka bir duyuda da his oluşturması, duyuların anormal bir şekilde harmanlanması, iç içe geçmesidir. Başka bir deyişle, beş duyunun (görme, koku, ses, tat ve dokunma) öngörülemez ama tutarlı bir şekilde birbirine karışmasıdır. Doğru cevap E’dir.

Verlaine ile birlikte sembolist estetiğin kurucusu kabul edilir. Gençlik dönemi şiirlerinde hem tema hem de üslup bakımından Baudelaire’den kuvvetle etkilenmiştir. Acı, keder, gerçeklikten kaçış isteği temaları bu dönem şiirlerinde belirgindir. Ancak Mallarmé, görünen gerçekliğin altındaki gerçeklik düşüncesine Baudelaire’den daha fazla düşmüş ve felsefi bir şiir kurmuştur.

Mallarmé gerçekliğin ötesinde karanlık bir hiçlik olduğunu ve kusursuz biçimlerin özünün ancak bu hiçlikte bulunabileceğini düşünüyordu. Şairin görevi bu özü kavrayarak ona bir biçim vermekti. Doğru cevap E’dir.

Seçeneklerdeki ressamlardan dördü sembolizmden etkilenmişken, Gustave Courbet realizm akımından etkilenmiştir. Doğru cevap E’dir.

Paul Verlaine tarafından yazılan eserler: Zuhal Şiirleri (Poèmes Saturniens, 1866), Çapkın Törenler (Fêtes galantes, 1869), İyi Şarkı (La Bonne Chanson, 1870), Sözsüz Romanslar (Romances sans Paroles, 1874), Bilgelik (Sagesse, 1880), Lanetli Şairler (Les Poètes Maudits, (1884), Aşk (Amour, 1888) Parallèlement (1889), Sövgüler (Invectices 1896). Doğru cevap A’dır.

Sembolist ressamlar, resimlerinde mitolojiye ve düşsel imgelere geniş yer verdiler. Geleneksel ikonografinin ilk dönem örneklerinde olduğu gibi bire bir, doğrudan ilişkili bir sembolizm yerine kişisel, yarı kapalı, belirsiz göndermelerinde daha fazla nüansa ve telkine yer vermeyi amaçladılar. Ele aldıkları temalar açısından, dini mistisizmi, sapkınlığı, erotizm ve çöküş (décadent) duyarlılığını birleştirdiler. Genellikle gizemli, karanlık, hayal dünyası, melankoli, kötülük ve ölüm gibi konulara ilgi gösterdiler. Doğru cevap E’dir.

Gustave Kahn, Le Vers libre adlı yapıtında serbest dizeyi temellendiren ilk şairdir. Sembolistler ve Dekadanlar (Symbolistes et decadents, 1902) adlı eserindeki eleştiri yazıları ile çağdaş sanat tartışmalarında büyük etki yaratmıştır. Doğru cevap D’dir.