BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR I

Tristan Yseuld bir yergi eleştiri eseri değildir. Aşk serüven romanıdır.

Giovanni Boccaccio, Decameron adlı eseriyle humanizmanın en önemli ilk öncü yazarlarındandır.

Geoffrey Chaucer, çeşitli alanda eserler veren ve çeviriler yapan önemli bir İngiliz hümanist yazardır.

D

A

A

E

B

D

B

C

D

B

Erken Dönem Skolastik (800’lü-1200’lü yıllar): Eflatunculuk ve Yeni Eflatunculuğun etkisi altındadır ve en belirgin temsilcisi Aziz Anselmus’tur.

Roger Bacon, geç dönem skolastiğin anılması gereken bir başka ismidir. Deney ve deneyim kavramları, onun yaklaşımında daha da kesin bir görünüm kazanır. Doğa araştırmalarında ortaya koyduğu bulgular ve matematik dehası, Bacon’un ünlü bir bilgin olmasını sağlar. Mistisizm ile ampirizmin karışımı olan düşünceleri, Bacon’u Orta Çağ’dan Rönesans’a geçişin hazırlayıcılarından biri yapar.

Bröton Roman(s)lar
Kelt mitolojini kaynak olarak kullanarak yazılmış romanlardır. Olağanüstü güçleri bir anda harekete geçiren, tılsım ve büyünün hüküm sürdüğü Britanya coğrafyasında geçmiş serüvenlerin anlatımını içerirler. Düşün yoğunluk kazanıp gerçeğe dönüştüğü,
gerçeğin düş olduğu bir coğrafya ve serüvenler sıralanır Kral Arthur, Yuvarlak Masa Şövalyeleri, Tristan ve İseult, Kutsal Kap Graal gibi romanlarda.

1313 yılında Floransa’da dünyaya gelen Giovanni Boccaccio, Dante ve Petrarca’yla birlikte İtalyan edebiyat geleneğinin ve hümanist kültürün en tanınmış simalarındandır. Fransız hümanist ve klasik yazarların yanı sıra İngiliz William Shakespeare ve Geoffrey Chaucer gibi pek çok aydını etkileyen isimdir. Decameron adlı eseriyle, geleneklerin ve insani değerlerin tanıtımında simge bir isim haline gelir. Aynı zamanda İtalyan edebiyatında düz yazıyı ilk kullanan yazarların başında gelir.

Orta Çağ’ın genelinde edebiyattaki belli başlı yazarları ve eserlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
Roman(s):
Béroul et Thomas, Tristan ve İseult (1170 arası 1180)
Marie de France, Leyler (1180)
Anonim, Tilkinin Romanı (1174- 1342)
Guillaume de Lorris ve Jean de Meung, Gülün Romanı (1225 -1270)
Şiirsel roman(s)lar:
Chrétien de Troyes’nın eserleri: Érec ve Énide (1165-1170)
Cligès (1176), Lancelot ya da Arabalı Şövalye (1178-1181), Yvain ya da Aslanlı Şövalye (1178-1181),
Perceval ya da Graal Masalı (1182-1190)
Şiir:
Guillaume IX d’Aquitaine (1071-1127), Uzaktaki Aşk
Rutebeuf (1230-1285), Rutebeuf’ün Sitemi
Guillaume de Machaut (1300-1377), Yenmiş Kalp
François Villon (1431-1463), Vasiyet
Tiyatro:
Anonim, Âdem’in Oyunu (1150)
Jean Bodel, Aziz Nicolas’nın Oyunu (1200)
Rutebeuf, Théophile’in Mucizesi (1262)
Anonim, Pathelin Ustanın Güldürüsü (1465)

Bu dönemde kullanılan mimari üslup Antik Dönem mimarisinden esinlenir. Simetrik biçimler, boyut ve oranlar arasındaki ilişkiler matematiksel bir kesinlikle belirlenir. Ortaya çıkan Rönesans mimarisinin kurucuları Brunelleschi ve Alberti olur. Roma
mimarisinde kullanılan orta avlu mimarisinden esinlenerek sarayların içlerinde bir avlu oluşturulur. Heykel sanatında ortaya çıkan ürünler gerçekçi yönleriyle fark edilir. Masaccio, Piero della Francesca, Botticelli gibi ressamların öne çıktığı resim sanatı,
yeni bakış açısı, ışık ve model teknikleri kullanır.

Rönesans’ın gelişmesinde şu olay ve durumlar etkili olmuştur: Haçlı seferleri, Dini Mimarideki Görkem, Şehirlerin Gelişmesi, Entelektüel Kaynakların Çoğalması. 

Yaklaşık bin yıllık bir süreyi kapsayan Orta Çağ, şu dört ana özelliğiyle tanımlanabilir: Siyasi otoritenin parçalanması ve devlet kavramına dönüş; tarımın ağırlıkta olduğu ekonomi, toprağa sahip askerlik ve savaş işlerini üstlenen soylu bir sınıf ile onların topraklarında köle tarzında çalışan köylü sınıfı arasında kalmış kapalı bir toplum yapısı;
Kilise tarafından belirlenmiş dinsel inanç üzerine kurulu bir düşünce yapısı.