BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR I - Deneme Sınavı - 6

Tristan Yseuld bir yergi eleştiri eseri değildir. Aşk serüven romanıdır.

Giovanni Boccaccio, Decameron adlı eseriyle humanizmanın en önemli ilk öncü yazarlarındandır.

Geoffrey Chaucer, çeşitli alanda eserler veren ve çeviriler yapan önemli bir İngiliz hümanist yazardır.

D

A

A

B

D

B

C

D

B

Erken Dönem Skolastik (800’lü-1200’lü yıllar): Eflatunculuk ve Yeni Eflatunculuğun etkisi altındadır ve en belirgin temsilcisi Aziz Anselmus’tur.

Roger Bacon, geç dönem skolastiğin anılması gereken bir başka ismidir. Deney ve deneyim kavramları, onun yaklaşımında daha da kesin bir görünüm kazanır. Doğa araştırmalarında ortaya koyduğu bulgular ve matematik dehası, Bacon’un ünlü bir bilgin olmasını sağlar. Mistisizm ile ampirizmin karışımı olan düşünceleri, Bacon’u Orta Çağ’dan Rönesans’a geçişin hazırlayıcılarından biri yapar.

1313 yılında Floransa’da dünyaya gelen Giovanni Boccaccio, Dante ve Petrarca’yla birlikte İtalyan edebiyat geleneğinin ve hümanist kültürün en tanınmış simalarındandır. Fransız hümanist ve klasik yazarların yanı sıra İngiliz William Shakespeare ve Geoffrey Chaucer gibi pek çok aydını etkileyen isimdir. Decameron adlı eseriyle, geleneklerin ve insani değerlerin tanıtımında simge bir isim haline gelir. Aynı zamanda İtalyan edebiyatında düz yazıyı ilk kullanan yazarların başında gelir.

Orta Çağ’ın genelinde edebiyattaki belli başlı yazarları ve eserlerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
Roman(s):
Béroul et Thomas, Tristan ve İseult (1170 arası 1180)
Marie de France, Leyler (1180)
Anonim, Tilkinin Romanı (1174- 1342)
Guillaume de Lorris ve Jean de Meung, Gülün Romanı (1225 -1270)
Şiirsel roman(s)lar:
Chrétien de Troyes’nın eserleri: Érec ve Énide (1165-1170)
Cligès (1176), Lancelot ya da Arabalı Şövalye (1178-1181), Yvain ya da Aslanlı Şövalye (1178-1181),
Perceval ya da Graal Masalı (1182-1190)
Şiir:
Guillaume IX d’Aquitaine (1071-1127), Uzaktaki Aşk
Rutebeuf (1230-1285), Rutebeuf’ün Sitemi
Guillaume de Machaut (1300-1377), Yenmiş Kalp
François Villon (1431-1463), Vasiyet
Tiyatro:
Anonim, Âdem’in Oyunu (1150)
Jean Bodel, Aziz Nicolas’nın Oyunu (1200)
Rutebeuf, Théophile’in Mucizesi (1262)
Anonim, Pathelin Ustanın Güldürüsü (1465)

Bu dönemde kullanılan mimari üslup Antik Dönem mimarisinden esinlenir. Simetrik biçimler, boyut ve oranlar arasındaki ilişkiler matematiksel bir kesinlikle belirlenir. Ortaya çıkan Rönesans mimarisinin kurucuları Brunelleschi ve Alberti olur. Roma
mimarisinde kullanılan orta avlu mimarisinden esinlenerek sarayların içlerinde bir avlu oluşturulur. Heykel sanatında ortaya çıkan ürünler gerçekçi yönleriyle fark edilir. Masaccio, Piero della Francesca, Botticelli gibi ressamların öne çıktığı resim sanatı,
yeni bakış açısı, ışık ve model teknikleri kullanır.

Rönesans’ın gelişmesinde şu olay ve durumlar etkili olmuştur: Haçlı seferleri, Dini Mimarideki Görkem, Şehirlerin Gelişmesi, Entelektüel Kaynakların Çoğalması. 

Yaklaşık bin yıllık bir süreyi kapsayan Orta Çağ, şu dört ana özelliğiyle tanımlanabilir: Siyasi otoritenin parçalanması ve devlet kavramına dönüş; tarımın ağırlıkta olduğu ekonomi, toprağa sahip askerlik ve savaş işlerini üstlenen soylu bir sınıf ile onların topraklarında köle tarzında çalışan köylü sınıfı arasında kalmış kapalı bir toplum yapısı;
Kilise tarafından belirlenmiş dinsel inanç üzerine kurulu bir düşünce yapısı.

İkinci Rönesans Hareketinin önde gelen isimleri: Floransa’da, mimari alanda Brunelleschi (Çiçekli Meryem Katedrali); resimde Botticelli (İlkbahar, Venüs’ün Doğumu), Leonardo da Vinci (La Joconde, Meryem, Çocuk İsa ve Azize Anna); heykel sanatında, Ghiberti (Cennetin Kapıları), Cellini (Perseus). Roma’da, mimaride, Bramante (San Pietro Tapınağı); resim sanatında, Raphaël (Atina Okulu, Güzel Bahçıvan), Michelangelo çok yönlü bir sanatçı olarak mimaride (San Pietro Bazilikası); heykeltıraş olarak (Davut Heykeli) ve ressam olarak (Kıyamet Günü). Venedik’te, özellikle ressamlar ön plana çıkar: Titien (Pardo’lu Venüs), Tintoret (Suzanna Banyoda), Paolo Veronese (Kana’da Düğün)

Erasmus (1469-1536):Hollandalı Erasmus, hümanizmin en tanınmış şahsiyetidir. Yapmış olduğu sayısız seyahatle, Avrupa’da ortaya çıkan başlıca kültürel hareketlerle temas sağlamış olur. Thomas More’un sadık dostudur. Yapıtları arasından Deliliğe Övgü adlı yapıtı din adamları sınıfının yozlaşmasını ve sahtekârlıklarını ele alarak Reform hareketinin başlamasına öncülük eder. Buna rağmen, Özgür İrade Üzerine adlı yapıtında insanın özgürlüğünü savunur ve alın yazgısıyla ilgili Luther’ci düşünceye karşı duruş sergiler.