BATI EDEBİYATINDA AKIMLAR I - Deneme Sınavı - 12

Postmodernizm

Güzellik

Plehanov

Emile Zola - Deneysel Roman

Gerçek, ussal (aklî) olandır.

Güzel, uyumlu olandır, evrende bir uyum vardır ve bu bakımdan güzeldir.

Bir duygu veya düşüncenin maddi bir malzemeden, sesten veya sözden faydalanmak suretiyle heyecan ve hayranlık uyandıracak şekilde ifadesidir.

Homeros’un İlyada ile Odysseia destanları, Yunanca edebiyatın en eski örneğidir. Bunlar dünya edebiyatının da en seçkin örneklerindendir; hem Yunan dünyasının kurucu metinleri, hem de Batı edebiyatının temel metinleridir. Doğru cevap B'dir.

Filozof Platon, Homeros’u Yunanistan’ın ilk öğretmeni olarak nitelemiştir. Yunan kültürü için Homeros destanları aynı zamanda ansiklopedik bilgi dağarcığıdır. Üç yüz yıl sonra ortaya çıkan temel eğitim, okuma yazma, basit hesap ile Homeros öğretiminden ibaretti. Mısır ikliminde korunmuş Yunanca papirüs kırıntılarının yarısı Homeros destanlarına aittir. Doğru cevap B'dir.

Atinalı ilk şair Solon’dur. Doğru cevap A'dır.

Tragedyalar, köklü Yunan şiir geleneğinin başlıca konuları olan övgü, bir tanrının, kişinin ya da duygunun yüceltilmesi ya da yergisini ele almak yerine yeni toplumsal düzendeki değerler çatışmalarının sahnelendiği eserlerdir. Bunu da yurttaşların gündelik dünyası içerisinde sahnelemez; çatışmaları ve açmazları mitolojinin yarı tanrı, tanrı ve olağanüstü kişilerinin dünyasına taşıyarak yapar. Konuların çoğu Troya destan çevriminden alınmadır. Söylem düzeyinde lirik şiir geleneğin bütün öğelerini içerir, ama bundan başka söylem türlerini de işe katar. Bir kere baştan sona sahnede kalan bir koro vardır. Koro kaval ezgisi eşliğinde büyük koro kıtalarını ezgiyle seslendirdiğinde dansa benzer salınmalar içerisindedir. Doğru cevap D'dir.

Tragedyanın son büyük temsilcisi Euripides (İÖ 484-406) 90’ı aşkın tragedya yazdı, sadece dört kere birincilik kazandı. Oysa yaşamında da sonrasında da çok popüler bir şairdi. Doğru cevap A'dır.

Platon, Akademia adında bir araştırma kurumu kurdu. Kapısının üzerinde ‘Geometri bilmeyen giremez’ yazılıydı. Bu Batı geleneğindeki ilk yüksek öğretim kurumudur. Doğru cevap E'dir.

Büyük İskender İÖ 323 yılında Babil’de öldüğünde bütün bir Yunan dünyasının çehresinin değiştirdiği gibi Doğu Akdeniz’den Himalayalar’a kadar dünyanın da çehresini de değiştirmişti. Onun açtığı bu çağa İÖ 3yy ile İÖ 1yy arasına İskenderiye çağı, ya da Hellenistik Çağ denir; ondan sonra Roma Çağı başlayacak Antik Çağ onunla sona erecektir. Doğru cevap D'dir.

Bu çağdan üç şair, düşünür, yazardan ayrıntılı söz edeceğiz, tarih sırasıyla Lucretius, Cicero, Catullus. Lucretius ilk defa Latince felsefe yaparken devasa bir şiir çatmakta, Catullus Latinceyi o güne dek görülmedik bir esneklik kıvraklık kazandırarak, sivri dilli bir aşk şiiri geleneği oluşturmakta, Cicero’da en kusursuz Latinceyle söylevler yazarken, Yunan felsefesini incelemelerinde ilk defa Latinceye taşımaktadır. Doğru cevap E'dir.

Romalılar başlı başına tek bir edebiyat türü yaratmışlardır, bu Yunan satir oyunuyla ilgisi olmayan hiciv türü satura’dır, gerçi bunun da ardında bir Yunan yazarının şiir düzsöz karışımıyla yarattığı hiciv türünü de görmek gerekir. Doğru cevap C'dir.

Homeros’un İlyada ile Odysseia destanları, Yunanca edebiyatın en eski örneğidir. Bunlar dünya edebiyatının da en seçkin örneklerindendir; hem Yunan dünyasının kurucu metinleri, hem de Batı edebiyatının temel metinleridir.

Arkaik çağda şiir çok önemlidir, şehrin kutsal öyküleri, mitosları, değerleri onun aracılığıyla aktarılır. Okula benzer bir kurum yoktur, birkaç yüzyıl sonra Klasik çağda ise öğrencinin belirli bir ücret karşılığında okuma yazma ve hesap öğrendiği temel bir öğretim söz konusudur.

Söke ovasında Miletos şehrinde Fenikeli bir aileden gelme Thales, Antik Çağ’da ilk defa mitolojinin dünyayı açıklama çerçevesi dışında bir açıklama getirdi. Hem tek tek bazı doğa olaylarını hem de varlıkların kaynağını açıklamaya yönelmek, dünya tarihinde saf bilim ile felsefe geleneğinin başlangıcıdır.

Tragedyalar, köklü Yunan şiir geleneğinin başlıca konuları olan övgü, bir tanrının, kişinin ya da duygunun yüceltilmesi ya da yergisini ele almak yerine yeni toplumsal düzendeki değerler çatışmalarının sahnelendiği eserlerdir. Bunu da yurttaşların gündelik dünyası içerisinde sahnelemez; çatışmaları ve açmazları mitolojinin yarı tanrı, tanrı ve olağanüstü kişilerinin dünyasına taşıyarak yapar.