BANKALARIN YÖNETİMİ VE DENETİMİ

Ticari bankalarda APY’nin temel amacı, genel itibariyle risk yönetim tekniklerinin kullanılarak kârı maksimize etmek olduğu söylenebilir. Bununla birlikte APY’nin temel amacının yanında tali hedefleri de mevcuttur. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

Doğru cevap B’dir.

Bankacılık sektöründe aktif-pasif yönetimi komitesinin görev ve yükümlülükleri şunlardır:
- Bankanın likidite seviyesini arzu edilen düzeyde tutmak
- Kredi fiyatlandırma stratejilerini değerlendirmek
- Zorunlu rezervlerle ilgili kararlar almak
- Bütçedeki değişkenleri inceleyerek bunlara göre bir yol haritası çizmek
- Aktif pasif yönetimi politikalarını sürekli gözden geçirmek
- Günlük ortalama faiz, faiz dışı gelir ve giderleri incelemek
- Faiz oranları, döviz kuru gibi değişkenleri takip etmek
- Bankacılık faaliyetleriyle ilgili yasal mevzuat değişikliklerinin incelenmesi
- Dönemler itibariyle sermaye yeterlilik rasyolarındaki değişiklikleri analiz etmek
- Aktif-pasif yönetimi tekniklerinin geliştirilmesi.
- Geleceğe ilişkin senaryolar hazırlanması ve üst yönetimin karar alma sürecinde yardımcı olmak amacıyla bilanço hacmi ve faiz oranlarının çeşitli tahminler ile net faiz geliri tahmini yapmak.

Doğru cevap B’dir.

İçsel sınırlar; işletmenin sermaye yapısından, sermaye tutarından, organizasyon yapısından, mevduat ve kredilerinin özelliklerinden, diğer aktif ve pasiflerinin yapısından ve bunların taşıdıkları risklerden, çalışanların tecrübelerinden ve işletmede kullanılan teknolojik otomasyondan kaynaklanan kısıtlar olarak açıklanabilir. APY kapsamında var olan dışsal kısıtları şu şekilde listeleyebiliriz:
- Ülkedeki genel ekonomik durum,
- Hükümetin para ve maliye politikaları,
- Bankacılık sektöründeki rekabet durumu,
- Sermaye ve para piyasasındaki gelişmeler ve
- Yasal mevzuattaki muhtemel değişiklikler
Doğru cevap D’dir.

Risk, genel anlamda gelecek hakkındaki belirsizlikler olarak tanımlanabilir. Bankacılık sektörü için risk kavramı ise bankanın çeşitli beklenmedik nedenlerden dolayı zarar ile karşılaşma ihtimalidir. Bankacılık sektöründeki riskleri; likidite riski, kredi riski, faiz oranı riski, piyasa riski, döviz kuru riski, operasyonel risk ve politik risk olarak sıralayabiliriz. Genel olarak sektördeki riskler iki ana gruba ayrılmaktadır. Faiz oranı riski ve döviz kuru riski sistematik risklerden sayılırken kredi riski, likidite riski ve operasyonel risk daha çok sistematik olmayan risklerden sayılmaktadır. Sistematik riskler genel olarak piyasa ve ekonomik konjonktür kaynaklı olup, bankalar için genel olarak tehlike teşkil etmektedir. Doğru cevap B’dir.

Faize duyarlı aktifler değişken faizli kredilerden ve finansal araçlardan yani;
- Değişken faizli ihtiyaç kredilerinden
- Değişken faizli mortage kredilerinden
- Kısa vadeli tahvil ve hazine bonolarından
meydana gelebilmektedir. Doğru cevap E’dir.

Ticari bankaların belirli vade grubunda negatif GAP veya açığı olduğu durumlarda alması gereken bazı önlemler şunlardır:
- Vade grubundaki aktif ve pasif bileşimleri değiştirebilir.
- Aktifleri artırma veya pasifleri azaltma yoluna gidebilir.
- Sabit faiz oranlı aktif veya pasifler değişken faiz oranlarına bağlanabilir.
- Türev finansal araçlar kullanılabilir.
Doğru cevap C’dir.

Bankanın sıfır, pozitif ve negatif durasyon aralığına sahip olduğu durumlarda piyasa faiz oranlarındaki değişim bankanın net değeri üzerinde olumlu veya olumsuz etkileri olur. Bu etkileri aşağıda yer alan tabloda detaylı olarak verilmiştir:

Doğru cevap A'dır.

GAP oranı faize duyarlı aktiflerin faize duyarlı pasiflere oranlanması suretiyle bulunabilmektedir. Formülize etmek gerekirse şu şekilde olur:

GAP Oranı = FDA / FDP
GAP Oranı = Faize Duyarlı Aktifler / Faize Duyarlı Pasifler

Faize duyarlı aktif ve pasif tutarlarının miktar ve tutarlarına göre GAP oranı pozitif, negatif veya 1’e eşit olabilmektedir. Örneğin;
FDA/FDP > 1 durumunda pozitif GAP
FDA/FDP < 1 durumunda ise negatif GAP
FDA/FDP =1 durumunda ise sıfır GAP
Doğru cevap A’dır.

Ticari bankanın karşılaşmış olduğu kredi riskinin yönetilmesi veya kontrol altına alınması elzem hale gelmiştir. APY çerçevesinde, kredi riskinin yönetilmesini önemli kılan nedenler ise şunlardır:
- Ekonomide zaman zaman resesyon (daralma) olması ve buna bağlı şirket iflaslarının artması.
- Bankacılık sektöründe rekabetin artması ile faiz oranlarının veya makasların azalması, düşük kredi derecesine sahip firmaların kredi alması.
- Kredi işlemlerinde teminat değerlerinin düşmesi ve volatilite göstermesi.
- Dünyanın globalleşmesi ve sermaye piyasalarının gelişmesine rağmen kredi alan firmaların kredi derecelerinin düşük olması.
Doğru cevap D’dir.

APY’nin temel amacının yanında tali hedefleri de mevcuttur. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

1. Net faiz gelirlerinin artırılması ve faaliyetler çerçevesinde istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmak
2. Faiz dışı gelirlerin kontrolünü sağlamak
3. Kredilerin kalitesini artırmak
4. Likidite ihtiyacının karşılanmasını sağlamak
5. Sermaye yeterliliğini sağlamak
6. Vergi yükünün azaltılmasını sağlamak. Doğru cevap C'dir.

Bankaların gayrimenkul değerleri, toplam öz kaynakların en fazla % 50’si kadar olabilir. Doğru cevap A'dır.

Faize duyarlı aktifler değişken faizli kredilerden ve finansal
araçlardan yani;
- Değişken faizli ihtiyaç kredilerinden
- Değişken faizli mortage kredilerinden
- Kısa vadeli tahvil ve hazine bonolarından meydana gelebilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Negatif fon açığı stratejisi, ticari bankanın faize duyarlı pasiflerinin faize duyarlı aktiflerden fazla olduğu durumlarda tercih edilen faiz oranı stratejisidir. Doğru cevap D'dir.

Kur riski; Ülke parasının değerinin diğer yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi veya bankanın döviz pozisyonunda mevcut yabancı paraların birbirleri arasındaki değerlerinde meydana gelen değişimler sonucu uğranılabilecek zarar olasılığıdır. Doğru cevap E'dir.

Pozitif fon açığı stratejisi, ticari bankanın değişken faizli aktiflerinin, değişken faizli pasiflerden fazla olması durumunu ifade etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Ticari bankaların temel amacı net faiz marjını ve diğer gelirlerini maksimum düzeye çıkartarak kar amacını gerçekleştirmektir. Bu amacın gerçekleştirilmesi sürecinde en önemli unsurlardan biri bankanın aktifleridir ve ilgili aktiflerden maksimum getiri hedeflenmektedir. Ticari bankaların fonlarıyla gerçekleştireceği finansal araç -finansal yatırımlarının belirlenmesi ve en uygun yatırım araçlarının seçimi süreci aktif yönetimi olarak nitelendirilebilir. Ticari bankalarda aktif yönetiminin nihai amacı sadece yatırım araçları arasında en uygun kombinasyonu sağlamak değil; aynı zamanda bu yatırım araçlarıyla ilgili riskleri de en aza indirmektir. Ticari bankalar, aktif yönetim sürecinde aktiflerden maksimum getiri elde edebilmek ve aktifleri içerisinde optimum dengeyi sağlamak için; Nakit değerler, krediler ve sabit kıymetler için ne kadar fon ayrılacağı ve Aktiflerin vade yapısının nasıl olduğu ve  ve değişken faizli kredilerin tutarı aktif yönetimi unsurlarındandır. Doğru ceva C'dir.

Aktif-pasif yönetimi komitesinin temel görevi, işletmenin karını maksimize etmesine yardımcı olmaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için ilgili komitenin bazı görev ve yükümlülükleri vardır. Bunlar;
- Bankanın likidite seviyesini arzu edilen düzeyde tutmak
- Kredi fiyatlandırma stratejilerini değerlendirmek
- Zorunlu rezervlerle ilgili kararlar almak
- Bütçedeki değişkenleri inceleyerek bunlara göre bir yol haritası çizmek
- Aktif pasif yönetimi politikalarını sürekli gözden geçirmek
- Günlük ortalama faiz, faiz dışı gelir ve giderleri incelemek
- Faiz oranları, döviz kuru gibi değişkenleri takip etmek
- Bankacılık faaliyetleriyle ilgili yasal mevzuat değişikliklerinin incelenmesi
- Dönemler itibariyle sermaye yeterlilik rasyolarındaki değişiklikleri analiz etmek

- Aktif-pasif yönetimi tekniklerinin geliştirilmesi.
- Geleceğe ilişkin senaryolar hazırlanması ve üst yönetimin karar alma sürecinde yardımcı olmak amacıyla bilanço hacmi ve faiz oranlarının çeşitli tahminler ile net faiz geliri tahmini yapmaktır. Doğru cevap D'dir.

Bankacılık Kanunu içerisinde yer alan bazı emredici hükümlerin, ticari bankaların APY kararları üzerine büyük ölçüde etkisi bulunmaktadır. Özellikle, bankacılık kanunun 57. maddesinde mali tablolar içerisinde aktif ve pasif unsurlarla ilgili bazı sınırlamalar yer almaktadır. Bu sınırlamalar aşağıdaki gibidir;

- Bankaların gayrimenkul değerleri, toplam öz kaynakların en fazla % 50’si kadar olabilir.
- Bankaların gayrimenkul alım ve satımı ile uğraşamazlar.
- İpotekli konut finansmanı kuruluşu ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları hariç olmak üzere ana faaliyet konusu gayrimenkul ticareti olan ortaklıklara katılamazlar.

Ayrıca ; APY kapsamında var olan dışsal kısıtlar ise;
- Ülkedeki genel ekonomik durum,
- Hükümetin para ve maliye politikaları,
- Bankacılık sektöründeki rekabet durumu,
- Sermaye ve para piyasasındaki gelişmeler ve
- Yasal mevzuattaki muhtemel değişikliklerdir. Doğru ceva B'dir.

Ticari bankalarda aktif-pasif yönetiminin temel amacı, genel itibariyle risk yönetim tekniklerinin kullanılarak karı maksimize etmek olduğu söylenebilir. Bununla birlikte APY’nin temel amacının yanında tali hedefleri de mevcuttur. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
1. Net faiz gelirlerinin artırılması ve faaliyetler çerçevesinde istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmak
2. Faiz dışı gelirlerin kontrolünü sağlamak
3. Kredilerin kalitesini artırmak
4. Likidite ihtiyacının karşılanmasını sağlamak
5. Sermaye yeterliliğini sağlamak
6. Vergi yükünün azaltılmasını sağlamak

Faize duyarlı pasif unsurlar, piyasa faiz oranları değiştiğinde ticari bankanın yeniden düzenlemek yada fiyatlandırmak zorunda kalacağı pasif kalemlerdir. Ticari bankaların bilançolarının içerisinde faiz duyarlı kaynakları;
- Kısa vadeli mevduat hesapları
- Değişken faizli ihraç edilen borçlanma araçları
- Borç senetleri olarak sıralanabilir. Doğru ceva A'dır.