BANKALARIN YÖNETİMİ VE DENETİMİ

Finansal kriz, ahlaki riskin ve tersine seçim sorununun artmasından dolayı finansal piyasaların, fonları
verimli yatırım fırsatlarına sahip kesimlere kanalize edememesi sonucunda bozulmasıdır. Finansal
piyasalarda asimetrik bilgi sorununun artmasına ve dolayısıyla krize yol açan sebepler şöyle sıralanabilir
(Mishkin, 2001):
• Faiz oranlarında artış,
• Finansal kurumların bilançolarının bozulması,
• Belirsizlikte artış,
• Reel kesim bilançolarının bozulması

finansal krizler dış borç krizi, para krizi ve bankacılık krizi bileşenlerinden oluşmaktadı

Denetim ve Düzenlemede Yetersizlik

Kötü Yönetim

Sermaye Yetersizliği

Bankalara Devlet Müdahelesii

Mevduat Sigortasının Yüksek Olması mikro ekonomik nedenlerdendir.

Faiz Oranlarındaki Değişim

Döviz Kurlarındaki Değişim

Arz ve Talepteki Değişim

Enflasyon

Dış Ticaret Hadlerindeki Değişim

Ekonomik Büyüme

Finansal Serbestleşme

Mevduat Sahiplerinin Bankalara Hücumu

Bankaların Varlıklarını Zararına Satması

Mevduat Kaçışı

Kamu Maliyesi Açısından Ek Maliyet

Devletin Mali Desteği

Özel Sermaye Desteği

Devletin Sağladığı Mevduat Sigortası

Likidite Desteği

Banka Yönetiminin Değiştirilmesi

Daha Etkin Personel Kadrosunun Oluşturulması

Güçlü Yabancı Bankaların Sisteme Girmelerine İzin Verilmesi kullanılan operasyonel yöntemlerindendir.

Yukarıdaki ifadelerin tamamı doğrudur

Bankacılık krizlerinde, ödeme güçlüğü çeken ve fakat varlığını sürdürebilecek olan işletmelere ve
borçlarına yönelik yeniden yapılandırma yöntemleri şöyle sıralanabilir (Karacan, 1996):
• Firmaların kredilerini yeniden yapılandırma ve konsolide etmeyi özendirmek amacıyla Merkez
Bankasının bankalara düşük faizli kredi açması,
• Ticari kredilen ve borçların yeniden yapılandırılması ve vadeye bağlanması için hükümet
tarafından bankalara sübvansiyon sağlanması,
• Yabancı para üzerinden borçlananlar için tercihli kambiyo kurları, kambiyo swap operasyonları
için faiz sübvansiyonları,
• Borçlular ve mevduat sahipleri için faiz oranları üzerinde kontrol,
• Borçlulara teknik yardım,
• Borcun yeniden finansmanı ve geçici borç moratoryumu için yasal düzenleme,
• Ticari borçların bankalar tarafından sermayeye ya da iştirake dönüştürülmesi,
• Problemli bir krediyi devraldıktan sonra Merkez Bankası ya da ilgili kamu otoritesi tarafından
birikmiş faiz ve anapara borcunun kısmen silinmesi.

Mevduat sigortasının krizi önlemek için önemli bir araç olmasının yanında bazı sakıncaları da
mevcuttur. Bunlar (Karabulut, 2002; Uyar, 2003; Kalaycı, 2010):
• Bankalar arasında haksız rekabete sebep olur ve sektörün etkin işleyişini bozar.
• Sistemde ahlaki riski ve ters seçimi artırıcı etki yapar. Zira mevduat sigortasının yüksek olması,
krize sebebiyet veren mikroekonomik sebeplerden biridir. Çünkü mevduat sigortasının tam ya da
yüksek olması hâlinde, bankalar bu sigortaya güvenerek daha riskli ve rasyonel olmayan şekilde
hareket edebilirler. Örneğin bankalar yüksek faiz vaad ederek mevduat toplama yoluna
başvurabilirler. Mûdîler ise bu durumda mevduatlarının garanti altında olduğunu bildiklerinden,
bankaların risk durumunu göz ardı edeceklerdir.
• Piyasa güçlerinin sorunları gizlemesinde araç olarak kullanılır ve başarısız kurumlara müdahale
etmesine engel teşkil eder. Örneğin likidite sorunu yaşayan bankalara hücum olmaz. Düzenleyici
kurumlar ise üzerlerindeki baskıyı hafifletmek için ödeme gücünü kaybetmiş olan kurumların
faaliyetlerine devam etmelerine izin verir. Bu durum, kurumların zararlarını ve topluma olan
maliyeti artırır, bunun yanısıra ahlaki risk de yaratır.
• Büyük bankaların devlet tarafından kurtarılmasına sebebiyet verebilir. Zira batmak için çok büyük olan bankalar, iflas etmeleri hâlinde, sigorta kapsamındaki mevduatların devlet tarafından karşılanmasının maliyeti çok yüksek olacağından, bir çok firmanın batmasına ve işsizliğe sebep olacağından izin verilmez