BANKALARIN YÖNETİMİ VE DENETİMİ

Ülkemizde yapılan kanuni düzenlemelerle bankaların yapabileceği faaliyetler belirlenmiş, özerk bir kurum olan BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) tarafından da bankaların faaliyetlerine ilişkin düzenleme ve denetlemelerin yapılabileceği bir sistem benimsenmiştir.

Birikimli Mevduat, minimum (asgarî) 5 yıl vade ile açılan, sözleşme ile belirlenen aylık veya 3 aylık sürelerde hesaba para yatırmaya imkân veren mevduat türüdür. Açılan mevduat hesaplarına para yatırılması durumunda mevduatın oluşturulan vadesine göre her bir para yatırma tarihi başlangıç kabul edilerek vade sonu hesaplanacaktır.

Türkiye’de değişken faiz için esas alınabilecek bazı göstergelere örnek olarak; TCMB faiz oranları, Üretici fiyatları endeksi (ÜFE), Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE), İMKB hisse senetleri piyasası bileşik endeksi, vd. verilebilir. Değişken faizle mevduat oluşturulurken bu unsurlar esas alınır. Seçeneklerin hepsi örnek verilebilir.

Resmî Kuruluşlar Mevduatı, genel ve katma bütçeli daire ve kurumların, yerel yönetimlerin, mahkemelerin, savcılıkların, icra ve iflas dairelerinin, tereke (miras) hakimliklerinin bankalarda açtırmış olduğu mevduatlardır. Bu tür mevduatlar devlet kurumlarınca bankalarda genellikle işlem amacı için açtırılır.

Bugün itibarıyla, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında; kişilerin elde ettikleri mevduat faizlerinin % 15’i gelir vergisi kesintisine (stopajına) tabi tutulmaktadır. Örneğin; 100 TL faiz geliri elde eden bir mevduat sahibinden banka, vergi sorumlusu sıfatıyla, 15 TL vergi kesintisi yapmak zorundadır.

Mevduat hesabında yer alan paralar için faiz yürütülmesinde basit faiz formülü kullanılmaktadır. (Anapara x gün x faiz oranı / 36500) 

Aylık bazda yapılan faiz hesaplamasında Bay A, bir aylık faiz olarak 82,191 TL’ye hak kazanmıştır. Banka bu faiz tutarından % 15 gelir vergisi kesintisi yaptıktan sonra; 82,191 - (82,191 x 0,15) =69,863 TL net faizi mevduat sahibinin hesabına yansıtır.

1 yıldan 10 yıla kadar vadeli krediler orta vadeli olarak kabul edilir. Bu tür kredilerin vadesi müşterinin amacına göre belirlenir. Örneğin, her ikisi de orta vadede değerlendirilebilecek olan tüketici kredilerinde vade, genellikle konut kredilerine göre daha kısadır.

Bir üretim işletmesinin kurulması veya mevcut bir üretim işletmesinin üretim faaliyetinin sürdürülmesi amacıyla kullandırılan krediler, üretim kredileridir. Üretim kredileri temel olarak, yatırım ve işletme kredileri olarak ikiye ayrılır.

Hesap kesim tarihi ile son ödeme tarihi arasında 10 günden daha az bir süre olamaz.

Ödeneceği ülkeden başka bir ülkede düzenlenen çek, düzenlenme yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise 1 ay ve ayrı kıtalarda ise 3 ay içinde ilgili bankaya tahsil için sunulmalıdır.