BANKALARIN YÖNETİMİ VE DENETİMİ - Deneme Sınavı - 9

Performans birçok açıdan ölçülebilmektedir. Müşteri memnuniyeti, yönetici etkinliği, kârlılık, verimlilik, katma değer gibi ölçüler sadece bunlardan birkaçını ifade etmektedir. Ancak, özellikle finansal performansın ölçülmesinde bankaların kârlılıkları hâlen ana göstergedir.

Faiz gelirleri; kredilerden, zorunlu karşılıklardan, para piyasası işlemlerinden ve menkul değerlerden alınan faizlerden oluşur. Alınan ücret ve komisyonlar Gelir Tablosunda NET ÜCRET VE KOMİSYON GELİRLERİ/GİDERLERİ kalemine aittir.

Diğer faaliyet giderleri, bankacılık faaliyetlerinin giderlerini kapsar. Personel giderleri, maddi ve maddi olmayan amortisman giderleri, bakım ve onarım giderleri, reklam giderleri, finansal kiralama giderleri, duran varlık satış kârları gibi kalemler bu grupta yer alır. Duran varlık satış kârları kalemi gibi kalemler dışında bu giderler, bankanın genel yönetim giderlerini oluşturur. Mevduatlara verilen faizler ise faiz giderlerini oluşturur.

Bir banka tarafından elde edilen kârın yeterli, ölçülü ve doyurucu olup olmadığı değerlendirilirken, kullanılan sermayenin fırsat maliyetleri, genel ekonomik konjonktür, aynı sektördeki benzer işletmelerin kâr oranları ve bankaların kâr hedefleri gibi faktörleri değerlendirmek gerekir. Net Ücret ve Komisyon Gelirleri/Giderler kârın kalitesinin analizinde kullanılır.

Özkaynaklar = Toplam varlıklar - Toplam borçlar

                   = 32.000 - 21.000

                   =  11.000

Özkaynak Kârlılığı (ROE) = Dönem Net Kârı/Özkaynaklar

                                    =2.200/11.000

                                    = 0,2

Fiyat/Kazanç Oranı = Hisse Senedinin Piyasa Değeri  / Hisse Başına Kâr Tutarı

Döviz Pozisyonu/Özkaynak CAMELS Değerlendirilmesinde sermaye yeterliliğine ait kullanılabilecek oranlardandır.

Rating analizinde bankanın tatmin edici performans göstermesi ve temel olarak iyi bir yapıya sahip olması 2 rating notu ile değerlendirilir.

Net Çalışma Sermayesi/Toplam Aktifler Likidite Durumu grubunda yer alan bir oranlamadır.

Bankalar, ekonomik yapı ve finansal sistemin verimli çalışabilmesi için meydana getirilmiş ticari kurumlardır. Ekonomik hedeflere ulaşılabilmesi, ülke kaynaklarının etkin kullanılabilmesi yada tasarrufların yatırıma dönüştürülmesi noktasında fon oluşturma gibi işlevler ticari bankaların sosyal
amaçları içerisinde yer almaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Bankalar kazançlarını artırmak için aktif kalitesinden ödün vermeden, daha fazla fon arzında bulunmak, bunun içinde daha fazla fona sahip olmak zorundadırlar. Söz konusu bakış açısıyla, bankaların istikrarlı bir büyümeyi gerçekleştirebilmek için gelir artırıcı işletme politikalarıyla maliyet düşürücü politikaları etkin bir şekilde uygulama sanatı APY olarak ifade edilebilir

Kavramsal olarak APY, bütün bilanço kalemlerini bankanın pay sahiplerinin servetini maksimize edilecek şekilde koordinasyonudur. Doğru yanıt D'dir.

Likidite riski, bankalarda (ve tüm isletmelerde) başta aktif ve pasifler arasında doğabilecek vade uyumsuzluğu olmak üzere; aktif kalitesinin bozulması (geri dönmeyen alacakların artması gibi), batık krediler dışındaki donuk aktiflerin artışı ya da donuk olmayan aktiflerin donuk hale gelmesi, faiz tahsilatlarının ve karlılığın düşmesi, hızlı ve beklenmeyen mevduat çekilisi, yerel ve/veya uluslar arası krizler nedeniyle nakit talebinin hızla artması vb. nedenlerle aktiflerin fonlama ihtiyacı ve buna bağlı olarak nakit ödemelerini ve taahhütlerini yerine getirememe tehlikesidir. Doğru yanıt B'dir.

Sendikasyon kredileri genel itibariyle iki temel özelliği ile diğer kredi türlerinden farklılaşır. Bunlar; işlemin birden fazla kredi vereni içermesi ve her bir kredi verenin farklı ve ayrılabilir bir yükümlülükle toplam tutarın kendisine ait kısmını ödemeyi garanti etmesidir. Böylece sendikasyon; ne olursa olsun kredi verenlerin sadece belli bir miktarın belli bir yüzdesine kadar sorumlu oldukları kredi çeşididir ve sendikasyon katılımcıları diğerlerinin yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde hukuken sorumlu değildirler. Doğru yanıt A'dır.

Faize duyarlı aktifler ile faize duyarlı pasifler arasındaki farkı vade aralığı analizi (GAP) olarak anılmaktadır. GAP analizi genel olarak faiz oranı değişim riskini ölçmek amacıyla geliştirilmiş bir modeldir. Doğru yanıt C'dir.

Faiz oranlarında meydana gelecek %1 lik bir değişim bankanın net faiz gelirini faize duyarlı aktifler ile pasifler arasındaki fark kadar etkileyecektir. Şöyle ki ticari bankanın değişken faizli yani yeniden fiyatlandırılabilen aktiflerinin toplamı 100 birim; pasiflerin toplamı ise (öz kaynaklar hariç) 90 birim olduğu varsayımı altında, GAP tutarı yani iki değer arasındaki fark 10 birim olacaktır. Faiz oranlarının % 1 arttığı dönemde bankanın net faiz gelirlerinde bir birimlik artış olacaktır. Aynı formül yukarıda verilen değerlere uygulandığında da 1 birimlik bir artış söz konusu olur. Doğru yanıt A'dır.

Eğer banka pozitif durasyon aralığına sahipse yani aktiflerin süresi pasiflerin süresinden uzunsa piyasa faiz oranları yükseldiğinde aktiflerin değeri pasiflerin maliyetinden daha fazla düşeceği için bankanın net değerinde azalma meydana geleceği söylenebilir. Çünkü aktif portföyün durasyonu pasif portföyün durasyonundan uzundur. Bu bağlamda faiz artışı aktiflerin değerini pasif portföyünün değerine göre daha fazla düşürür. Aksi durumda yani piyasa faiz oranlarının düştüğü hallerde bankanın net değeri yükselecektir. Aktif portföyünün durasyonu pasif portföyünün durasyonuna göre daha uzun olduğu için faiz azaldığında bankanın aktif portföyünün değeri pasif portföyünün değerine göre daha çok yükselir. Eğer ticari banka negatif durasyon aralığına sahipse piyasa faiz oranı arttığında bankanın net değeri yükselir. Çünkü aktif portföyünün durasyonu pasif portföyünün durasyonuna göre daha kısadır. Bundan dolayı aktif portföyünün değeri pasif portföyünün değerine göre daha az azalır. Piyasa faiz oranı azaldığında ise bankanın net değeri azalır. Aktiflerin durasyonu pasiflerin durasyonundan daha kısa olduğu için pasif portföyünün değeri aktif portföyünün değerine göre daha fazla artar böylece bankanın net değeri azalır. Ticari banka sıfır durasyon aralığına sahipse piyasa faiz oranlarındaki değişikliklerden etkilenmez. Çünkü aktif ve pasif portföylerinin durasyon uzunluklarının denk olmasıdır. Bu durumda piyasa faiz oranındaki değişimler her ikisini de aynı oranda değiştirmesinden dolayı bankanın net değeri değişmez. Bankaların aktif-pasif yönetimi komitelerince bankanın sıfır durasyon aralığına sahip olması arzu edilen bir durumdur. Bu sayede bankalar net değerlerini piyasa faiz oranındaki dalgalanmalara karşı tamamen güvence altına almış olurlar. Bu bilgilere dayalı olarak I, III ve V numaralı öncüllerde verilen ifadelerin doğru olduğu görülmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Eğer bankanın döviz pozisyonu fazla değil de açık konumda ise yine kur riskine maruz kalacağım söylenebilir. Açık pozisyonda döviz kurunun yükselmesi zarar, düşmesi ise kar meydana getirecektir yani ticari banka döviz fazla veya açık pozisyon belirlediğinde her iki durumda da kur riskine maruz
kalacaktır. Doğru yanıt A'dır.

Ticari bankanın, fazla döviz pozisyonu olduğu durumlarda yani döviz cinsinden nakit girişlerinin,döviz cinsinden nakit çıkışlarından fazla olduğu hallerde döviz kuru değişim riskiyle karşı karşıya olduğu söylenebilir. Şöyle ki döviz kurlarında meydana gelebilecek olası bir düşüş bankanın döviz varlıklarında, dövizli kaynaklardan daha fazla azalışa neden olacaktır. Dolayısıyla bu durum zararla sonuçlanacağı için bankanın karlılığını olumsuz yönde etkileyecektir. Aksi durumda yani döviz kurlarının arttığı durumda ise bankanın karlılığında artış olacaktır. Kısaca fazla pozisyon alan bankalarda kurun yükselmesi kar, düşmesi ise zarar ile sonuçlanmaktadır. Bu bilgilere dayalı yapılan hesaplamalara göre (yabancı aktiflerin 1000 TL, yabancı pasiflerin 800 TL artacağı belirlenir), öz kaynakların değeri 200 TL artar. Doğru yanıt D'dir.

Uluslararası bankaların temel özellikleri şunlardır:

• Uluslararası bankalar en az iki veya daha fazla ülkede faaliyette bulunurlar.

• Uluslararası bankalar, kendi ülkesinde mevduat kabul eden, kredi veren, bu aktivitelerin gerektirdiği diğer hizmetleri yerine getiren ve şubeleri aracılığıyla bu hizmetleri en az bir ülkede daha veren bankalardır.

• Uluslararası bankalar, New York, Londra, Tokyo, Paris, Zürih, Cenevre, Amsterdam, Hong Gong, Frankfurt gibi finans merkezlerinde toplanmışlardır.

• Uluslararası fon transferleri, yabancı mevduat kabulü, yabancı para ile kredi verme, döviz işlemleri gerçekleştirirler.

• Uluslararası bankalar ülkelerin ekonomik sistemlerinden bağımsız olarak kaynakları mobilize etme yeteneğine sahiptir.

• Finansal kiralama (leasing), factoring, forfaiting gibi yeni finansal teknikler ile forward, future, opsiyon ve swap gibi türev araçları kullanırlar.

• Finansal aracılık, danışmanlık ve yönetim hizmetlerini yerine getirirler.

• Uluslararası bankalar, dünyada bankacılık alanında geliştirilmiş en son teknikleri kullanan ve en yeni hizmetleri de veren bankalardır.