BANKALARIN YÖNETİMİ VE DENETİMİ - Deneme Sınavı - 5

APY kapsamında var olan dışsal kısıtlar ise;
- Ülkedeki genel ekonomik durum,
- Hükümetin para ve maliye politikaları,
- Bankacılık sektöründeki rekabet durumu,
- Sermaye ve para piyasasındaki gelişmeler ve
- Yasal mevzuattaki muhtemel değişiklikler

Risk Yönetimi Komitesi

Bankacılık Kanunu içerisinde yer alan bazı emredici hükümlerin, ticari bankaların APY kararları üzerine büyük ölçüde etkisi bulunmaktadır. Özellikle, bankacılık kanunun 57. maddesinde mali tablolar içerisinde aktif ve pasif unsurlarla ilgili bazı sınırlamalar yer almaktadır.

Bankaların gayrimenkul değerleri, toplam öz kaynakların en fazla % 50’si kadar olabilir.

Faize duyarsız pasifler, genel itibariyle faizsiz pasif unsurlardan veya sabit faizli kaynaklardan meydana gelmektedir.
Bunlar;
- Vadesiz mevduat hesapları
- Sabit faizli borçlanma araçları
- Öz kaynaklar şeklinde sıralanabilir

Faize duyarsız aktifler piyasa faiz oranlarında bir değişiklik olduğu dönemlerde yeniden
fiyatlandırılmasına ihtiyaç olmayan aktiflerdir. İlgili aktifler faiz oranlarındaki değişikliklerden etkilenmediği için bankanın net faiz gelirlerinde değişikliğe neden olmayan unsurlardır. Bu bağlamda faize duyarsız aktifleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Maddi duran varlıklar
- Satılmaya hazır finansal varlıklar
- İştirakler

Sıfır fon açığı stratejisinde, ticari bankaların faize duyarlı aktiflerin ile pasiflerin tutarsal ve oransal olarak birbirine eşit olduğu varsayımına dayanmaktadır.

GAP analizi, önceden belirlenen bir dönemde, faize duyarlı aktifler ile pasiflerin parasal değerleri arasındaki farkı ölçmekte kullanılan bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır (Fabozzi ve Konishi, 1991, s: 101).

APY çerçevesinde, kredi riskinin yönetilmesini önemli kılan nedenler ise aşağıda sıralanmıştır.

Sürekli denetim, mutat olarak her yıl veya hesap döneminin incelenmesi ve mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilke-standartlarına ve mevzuat hükümlerine uygunluğunun denetlenmesi esasına dayanır.

Sınırlı denetim; işletmelerin kamuoyuna sunduğu ara finansal tablolarının daha kısıtlı incelemeler yapılarak denetlenmesidir. Halka açık şirketler ülkemizde 3 ayda bir finansal tablo düzenlemek zorundadırlar. İşte bu ara dönemlerde düzenlenen finansal tabloların denetimi sınırlı denetimdir.

Sınırlı denetim; işletmelerin kamuoyuna sunduğu ara finansal tablolarının daha kısıtlı incelemeler yapılarak denetlenmesidir. Halka açık şirketler ülkemizde 3 ayda bir finansal tablo düzenlemek zorundadırlar. İşte bu ara dönemlerde düzenlenen finansal tabloların denetimi sınırlı denetimdir.

Özel denetim ise; belirli bir olayın meydana gelmesine bağlı olarak bu olaylarla ilgili işlem ve hesapların veya o döneme ait mali tabloların denetlenmesidir. Halka açık şirketler, tasfiye, birleşme, menkul kıymet ihracı gibi durumlarda özel denetim yaptırmalıdır.

Bağımsız denetçi, herhangi bir kişi veya kuruluşa bağımlı olmadan, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve standartları ışığında mali tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını araştıran kişidir.

Kanun’un 41. Maddesine göre; faaliyetlerin muhasebeleştirilmesi, finansal tabloların hazırlanması, onaylanması, denetlenmesi, yetkili mercilere sunulması ve yayımlanması dâhil finansal raporlama sistemini, görev, yetki ve sorumlulukları belirlemek, bilgi sistemlerini yeterli hâle getirmek ve uygulamayı gözetmekle “yönetim kurulu” sorumludur.

Bankalar muhasebe sistemi ile ilgili bütün belgeleri 10 yıl süreyle, herhangi bir nedenle zarar görmeyecek şekilde saklamak ve gerektiğinde de yetkililere sunmak zorundadırlar.

Şartlı Görüş; Sorumlu ortak başdenetçi kendisine bağlı bağımsız denetim ekibinin görüşlerini de alarak, olumlu görüş vermesinin mümkün olmadığı ancak buna yol açan hususların etkisinin olumsuz görüş bildirme ya da görüş bildirmemeye yol açacak kadar önemli olmaması durumunda şartlı görüş bildirir. Şartlı görüş içeren raporda, görüşün dayanağını oluşturan aykırılıklara ilişkin sorumlu ortak başdenetçi görüşlerine yer verilmesi şarttır. Şartlı görüş demek denetçinin sonuçlarını tam tespit edemediği konulara kefil olmaması diğer konuların ise doğru olduğunu teyit etmesidir.

BDDK bankaların denetimini “yeminli murakıp” adı altında işe aldığı ve bankacılık konularında eğittiği alanında uzman personeli ile yapmaktadır. Yeminli murakıplar bankalarda belli sürelerde yerinde denetim (fiilen bankada çalışarak) ve ayrıca belgeleri üzerinden denetim de yapmaktadırlar.

Bankaların düzeltici ve önleyici önlemleri almaması veya alınan önlemlere rağmen sorunların giderilememesi durumunda BDDK bankalardan; • Faaliyetlerini, yurt içi veya yurt dışı şubelerinin çalışmasını kısıtlaması veya geçici olarak durdurması, • Kaynakların toplanması ve kullandırılmasına ilişkin olarak faiz oranı ve vade kısıtlamaları da dâhil olmak üzere, her türlü sınırlama ve kısıtlama getirmesi, • Yönetim kurulu da dâhil olmak üzere genel müdür, genel müdür yardımcıları, ilgili birim ve şube yöneticilerinin bir kısmını veya tamamını görevden alması, • Zarar doğurduğu tespit edilen faaliyetlerinin sınırlandırılması veya durdurulması, verimi düşük veya verimsiz varlıklarının elden çıkarılması, • Özkaynakların artırılmasını sağlamak amacıyla uygun görülecek yeni hissedarlar bulunması ve benzeri tedbirlerin alınmasını ve uygulanmasını ister.

Denetim, iktisadi faaliyet ve olaylarla ilgili iddiaların önceden saptanmış ölçülere uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçları ilgi duyanlara bildirmek amacıyla tarafsızca kanıt toplayan ve bu kanıtları değerleyen sistematik bir süreçtir. Tanımdan da anlaşılacağı üzere denetimin unsurları;

• Denetim bir süreçtir: Denetim faaliyeti çeşitli evreler hâlinde gerçekleştirilir. Birbirini izleyen bu evrelerin başlangıç ve sonucu arasındaki faaliyetler belirli bir plan dahilinde sürdürülür.
• İktisadi faaliyet ve olaylara ilişkin iddialar: İşletmenin, iktisadi faaliyetleri ile ilgili olarak hazırladığı çeşitli raporlar ve beyanlar, işletme açısından bir iddia niteliğindedir. Söz konusu raporlar ve beyanlar işletme tarafından hazırlanmış ve menfaat gruplarına sunulmuştur. Denetim bu iddiaların doğruluğu ve güvenilirliğinin araştırılmasıdır.
• Önceden saptanmış ölçütler: Denetçi, işletmenin iddiası niteliğindeki finansal tabloları önceden saptanmış ölçütlerle karşılaştırarak, bu ölçüte göre doğruluk ve güvenilirliğine karar verir. Bu ölçütler, kanunlar, anlaşmalar, yönetim tarafından saptanmış hedefler ve genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri olabilir. Söz konusu ölçütler, aslında denetimin türünü belirlemek bakımından önemlidir.
• Tarafsızca kanıt toplama ve kanıtları değerlendirme: Denetçi işletmenin iddialarının doğruluğu araştırmak için işletme ve işletmeyle ilgili kişi ve kuruluşlardan bağımsız olarak yeterli ve uygun nitelikle kanıt toplamak zorundadır.
• İlgi duyanlara bildirme: İşletmeyle ilgili finansal olaylarla birçok kişi ve kuruluşun doğrudan veya dolaylı ilgisi bulunmaktadır. Denetçi bu ilgililere, işletmenin finansal bilgileri konusunda yaptığı denetim sonucunda ulaştığı sonucu yazılı bir raporla açıklar. Bu aşama denetimin son aşamasını oluşturur.

başlıkları altında toplanabilir.