BANKALARIN YÖNETİMİ VE DENETİMİ - Deneme Sınavı - 10

Uluslararası bankaların temel özellikleri şunlardır:
• Uluslararası bankalar en az iki veya daha fazla ülkede faaliyette bulunurlar.
• Uluslararası bankalar, kendi ülkesinde mevduat kabul eden, kredi veren, bu aktivitelerin gerektirdiği diğer hizmetleri yerine getiren ve şubeleri aracılığıyla bu hizmetleri en az bir ülkede daha veren bankalardır.
• Uluslararası bankalar, New York, Londra, Tokyo, Paris, Zürih, Cenevre, Amsterdam, Hong Gong, Frankfurt gibi finans merkezlerinde toplanmışlardır.
• Uluslararası fon transferleri, yabancı mevduat kabulü, yabancı para ile kredi verme, döviz işlemleri gerçekleştirirler.
• Uluslararası bankalar ülkelerin ekonomik sistemlerinden bağımsız olarak kaynakları mobilize etme yeteneğine sahiptir.
• Finansal kiralama (leasing), factoring, forfaiting gibi yeni finansal teknikler ile forward, future, opsiyon ve swap gibi türev araçları kullanırlar.
• Finansal aracılık, danışmanlık ve yönetim hizmetlerini yerine getirirler.
• Uluslararası bankalar, dünyada bankacılık alanında geliştirilmiş en son teknikleri kullanan ve en yeni hizmetleri de veren bankalardır.

Uluslararası bankacılığın doğuşu ve gelişimiyle uluslararası işletmeciliğin ve ticaretin yaygınlaşması arasında çok yakın bir ilişki vardır. Bu gelişmeler II. Dünya Savaşı sonrası döneme ve özellikle de 1960’lı yıllara rastlamaktadır

Yabancı Ülkelerdeki Avantajlar
Sermaye açığı olan ülkelerde kar marjının yüksek oluşu, sermaye fazlası olan ülkelerden düşük maliyetli fon sağlanması ve vergi avantajlarının olması gibi nedenler de bankaların uluslararasılaşmasında etkili olmaktadır.

Ulusal Pazarlarla İlgili Sıkıntılar
Ulusal pazarlarda bankalar ile diğer banka ve finans kurumları arasında artan rekabet ve piyasanın daralması, kar marjlarında düşüşe neden olmaktadır. Mevzuattan kaynaklanan kısıtlamalar da göz önünde bulundurulduğunda daha yüksek kar elde etmek amacıyla bankalar uluslararası piyasalara açılmaktadır.

Performans ölçümünde önemli bir husus, karşılaştırma ölçüsünün belirlenmesidir. Ölçü olmadan başarı veya başarısızlıktan bahsetmek mümkün değildir.Banka performansının ölçülmesinde esas alınabilecek ölçüler Sektör çalışmaları, Rakip banka sonuçları, Banka hedefleri ve Banka geçmiş yıl sonuçları olarak verilebilir.

Bankanın faaliyetinin ve işlemlerinin az olduğu ülkelerde şube açmadan, maliyetleri düşük tutmak amacıyla, yerel bir banka ile muhabirlik anlaşması yaparak, personel ve fiziksel varlık bulundurmadan, yurt dışı işlemlerini muhabir olan yerel banka aracılığı ile gerçekleştirmesi, muhabir bankacılık olarak tanımlanabilir.

Bankaların yurt dışında şube açmalarının avantajları aşağıda özetlenmiştir:
• Yurt dışı şubeler, bankaların yabancı piyasalara erişmesini sağlayarak mevduat toplanmasına imkân tanır.
• Şubeler aracılığı ile yurt dışından esnek ve düşük maliyetli kaynak temin edilebilir.
• Açılan şubeler, bankanın tanıtımını yaparak piyasalarda güveni artırır.
• Yabancı ülkelerde şube açmak rekabet avantajı sağlayabilir.
• Şube kanalı ile bankalar yabancı ülke faaliyetleri üzerinde en yüksek denetim imkânı elde eder.
• Yurt dışında şube açılması, nitelikli işgücünün yetiştirilmesi açısından da avantaj sağlayan bir
örgütsel yapıdır.

Uluslararası bankacılıkta kullanılan kredi türleri aşağıdaki gibidir.

Döviz Arbitraj İşlemleri
Arbitraj, kar elde etmek amacıyla, döviz, menkul kıymet, ticari mal, kıymetli maden gibi bir ekonomik varlığın, farklı piyasalar arasındaki, aynı andaki fiyat farklılıklarından faydalanarak alınıp satılması işlemidir. Arbitraj işleminde alım ve satım aynı anda gerçekleştirilmekte, dolayısıyla riske girmeden, fiyat farkından kazanç sağlanmaktadır.

Uluslararası bankalar, aktif pasif yönetimi, risk yönetimi, portföy yönetimi ve performans değerlendirmesi gibi konularda yönetim hizmetleri sunarlar. Uluslararası bankalar, sahip oldukları geniş yabancı şube veya diğer bankacılık birimleri ağı aracılığıyla, kişilerin ve firmaların ellerindeki fonların etkin bir şekilde yönetimini sağlayabilmektedirler.

Kârın kalitesi, kârın hangi kaynaktan elde edildiğini ifade etmektedir. Bankalarda, gelir tablosunda görüldüğü gibi aşağıdaki gelir ve gider kaynakları bulunmaktadır; Bunlar; Net faiz geliri/gideri, net ücret ve komisyon gelirleri/ giderleri, temettü gelirleri, ticari kar/zarar ve diğer faaliyet giderleridir.

Özkaynak kârlılığı oranı, sadece ortaklar açısından kârın yeterliliği üzerinde durmaktadır. Oysaki işletmeler özkaynak dışında yabancı kaynak da kullanmak durumundadırlar. Toplam kaynak verimliliğinin ortaya konması için varlık kârlılığına (Return on Assets, ROA) bakılmalıdır. Varlık kârlılığı, dönem net kârının, varlık toplamına bölünmesi suretiyle hesaplanır.

Kârın büyüklüğü, tek başına bir anlam ifade etmemektedir. Kârın, elde edilmesi için ortaklar tarafından koyulan sermaye ile karşılaştırılması gereklidir. Ortaklar tarafından koyulan değerleri oluşturan özkaynaklar kalemi bir girdi, kâr kalemi ise, bu girdinin çıktısı niteliğindedir. Özkaynak ve kâr kaleminin mukayesesi suretiyle, özkaynak kârlılığı oranı (ROE, Return on Equity) hesaplanır.

Piyasa değeri/Defter değeri oranı özellikle sabit duran varlıkları yüksek olan sektörlerde kullanılmaktadır. Ayrıca finansal hizmet sektöründe, bankacılıkta, firmaların aktif değerlerinin piyasa değerlerine daha yakın olması nedeniyle, sıkça kullanılan bir yöntemdir. Zarar eden bankalar içinde uygulanması bu yöntemin avantajlarından birisidir. Varlıklar toplamı, en yüksek sektör ortalamasına sahiptir.

Piyasa değeri/Defter değeri oranı, bankanın piyasa değerinin muhasebe kayıtlarına göre tespit edilen değerine bölünmesi suretiyle hesaplanır. Oran, bankanın gelecekteki kazanma gücünün muhasebeye yansımayan kısmını gösterir.

Rating Notları ve Analizi Rating Notu/ Rating Analizinde;

 1 Güçlü performansı gösterir ve en iyi rating notudur. Banka aşırı güçlü bir yapıya sahiptir

2 Tatmin edici performansı gösterir. Banka temel olarak iyi bir yapıya sahiptir.

 3 Ortalama performansı gösterir. Bankanın düzeltilebilir mali ve yönetsel problemleri mevcuttur.

 4 Kötü performansı gösterir, performans ortalamanın altındadır. Banka mali ve yönetsel olarak aşırı kırılgan bir yapıya sahiptir.

 5 Güçlü olmayan performansı gösterir ve en kötü rating notudur. Bankanın yoğun mali ve yönetsel problemleri vardır. Batma riski yüksektir.

Bankaların en önemli sorunu, likidite yetersizliği nedeniyle mevduat sahiplerinin isteklerini zamanında karşılayamamalarıdır. Mevduat sahiplerinin alacaklarının ödenememesinin piyasada oluşturacağı panik havası, bankaların iflası anlamına gelmektedir.

Bankanın sermayenin yeterlilik düzeyi bu grupta incelenir. Güçlü sermaye, bankanın risklere karşıdayanma gücünü ortaya koyar. Bankacılık faaliyetlerinin temelinde, toplanan mevduatın, kredi olarak kullandırılması veya menkul kıymetlere yatırılması yatmaktadır. Kredilerin geri dönmemesi veya yatırımların getirisinin istenen düzeyde olmaması, bankalar için önemli riskleri oluşturmaktadır. Bu nedenle, bankaların sözkonusu riskleri karşılayabilecek sermaye yeterliliğine sahip olmasınıgerektirmektedir.

CAMELS, ticari bankaların genel olarak performansını değerlendirmek için geliştirilmiş bir risk analizi sistemidir (Rose and Hudgins, 2010). Amerika Birleşik Devletleri’nde bankaların riske dayanan genel görünümlerinin belirlenmesinde ve uzaktan gözetim faaliyetlerinde yaygın kullanılan bir değerlendirme ve derecelendirme sistemidir. CAMELS değerlendirilmesinde kullanabilinecek oranlarda, Sermaye standart rasyosu sermaye yeterliliği başlığı altında yer almaktadır.

Ortaklar dışında, fon tedarikçileri, fon kullanıcıları ve devlet adına denetim ve düzenleme yapan kuruluşlar da banka performansı ile yakından ilgilenmektedirler. Bankadan kredi çekenler diğer taraflara göre  bankanın performansıyla yakından ilgilenmezler.