BANKALARIN YÖNETİMİ VE DENETİMİ - Deneme Sınavı - 11

Katılım fonu kabulü ve finansal kiralama işlemlerini mevduat bankaları gerçekleştiremezler.  Katılım bankaları,  mevduat kabulünde bulunamazlar. Kalkınma ve yatırım bankaları ise mevduat ve katılım fonu kabulü faaliyetlerini gerçekleştiremezler.

Türk bankacılık sisteminde süre esasına göre mevduatlar dörde ayrılır. Bu mevduat türleri aşağıda yer almaktadır:
Vadesiz mevduat
Vadeli mevduat
İhbarlı mevduat
Birikimli mevduat

Birikimli Mevduat: Minimum (asgarî) 5 yıl vade ile açılan, sözleşme ile belirlenen aylık veya 3 aylık sürelerde hesaba para yatırmaya imkân veren mevduat türüdür.

Ticari Mevduat: Gerçek kişilerin ticari işletmelerine, her çeşit ortaklıklara, kamu iktisadî teşebbüsleri ile bunlara bağlı müessese ve bağlı ortaklıklara, genel ve katma bütçeli kuruluşlarla yerel yönetimlerin ticari işletmelerine, döner sermayeli kuruluşlara, vakıfların, derneklerin, sendikaların, birliklerin ve meslekî kuruluşların kurdukları veya katıldıkları ticari işletmelere, sigorta şirketlerine ait mevduat türüdür.

Bankalar 1 yıl ve 1 yıldan uzun vadeli mevduatlar ile birikimli mevduatlar için TCMB nezdinde % 5 oranında zorunlu karşılık ayırmaktadır.

Orta Vadeli Krediler: 1 yıldan 10 yıla kadar vadeli krediler orta vadeli olarak kabul edilir. Bu tür kredilerin vadesi müşterinin amacına göre belirlenir.

Faktoring: Yurtiçi ve yurtdışı piyasalar için mal ve hizmet satımı faaliyetinde bulunan firmaların mal ve hizmet satışından doğmuş ya da doğacak kısa süreli ticari alacak hakkını devretmesi karşılığında nakit elde etmesi işlemidir.

Forfaiting: Özellikle mal ve hizmet ihracatından doğan ve belirli bir ödeme planına göre tahsil edilebilecek olan alacakların bir banka ya da bu alanda uzmanlaşmış bir finans kurumu tarafından satın alınmasıdır.

İşletme içi riskler, işletmenin faaliyet konusu, kuruluş yeri, organizasyon yapısı, yöneticisi, personeli ve teknolojik gelişmelere ayak uyduramamasından kaynaklanan risklerdir. İşletme dışı riskler ise işletmenin içinde bulunduğu sektör ve ekonomiden kaynaklanan risklerdir. Bu risklere, pazarın durumu, rakiplerin durumunu, politik ve ekonomik değişimler örnek verilebilir.

Mülkiyet esasına göre mevduatlar;  Bireysel mevduat ve Ortak mevduat olarak sınıflandırılır. Doğru yanıt  C’dir.

Birikimli Mevduat: Minimum (asgarî) 5 yıl vade ile açılan, sözleşme ile belirlenen aylık veya 3 aylık sürelerde hesaba para yatırmaya imkân veren mevduat türüdür. Açılan mevduat hesaplarına para yatırılması durumunda mevduatın oluşturulan vadesine göre her bir para yatırma tarihi başlangıç kabul edilerek vade sonu hesaplanır. Doğru yanıt B’dir.

Türkiye’de oluşturulabilecek vadeli mevduat tipleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından belirlenmiştir. Buna göre bankalar vadeli mevduatları 1 aya kadar vadeli (1 ay dahil), 3 aya kadar vadeli (3 ay dahil), 6 aya kadar vadeli (6 ay dahil) 1 yıla kadar vadeli ve 1 yıl ve daha uzun vadelerde oluşturulacaktır. Doğru yanıt B’dir.

Hesabı açtıranın niteliğine göre mevduat sınıflandırmasında bankada mevduatın oluşturulma amacı veya mevduatı kimin açtırdığı önem taşır. Doğru yanıt A’dır.

Bankalar oluşturdukları mevduat hesapları için vadelere göre TCMB nezdinde zorunlu (munzam) karşılık uygulaması yapacaktır. Böyle bir işlemin yapılması bankaların topladıkları mevduatların tamamını kredi plasmanında kullanamamaları anlamına gelir. Bankaların topladıkları mevduatlardan vade uzadıkça azalan oranda, en az % 5 oranında zorunlu karşılık olarak TCMB nezdinde tutulacak, kalan kısım kredi olarak ihtiyaç sahiplerine sunulabilecektir. Doğru yanıt D’dir.

Bankacılık Kanunu ilgili maddesinde (m. 48) nelerin kredi olarak değerlendirileceği belirtilmiştir. Buna göre; “bankalarca verilen nakdî krediler ile teminat mektupları, kontrgarantiler, kefaletler, aval, ciro, kabul gibi gayrinakdî krediler ve bu niteliği haiz taahhütler, satın alınan tahvil ve benzeri sermaye piyasası araçları, tevdiatta bulunmak suretiyle ya da herhangi bir şekil ve surette verilen ödünçler, varlıkların vadeli satışından doğan alacaklar, vadesi geçmiş nakdî krediler, tahakkuk etmekle birlikte tahsil edilmemiş faizler, gayrinakdî kredilerin nakde tahvil olan bedelleri, ters repo işlemlerinden alacaklar, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile benzeri diğer sözleşmeler nedeniyle üstlenilen riskler, ortaklık paylar ve BDDK tarafından kredi olarak kabul edilen işlemler izlendikleri hesaba bakılmaksızın kredi sayılır.” Doğru yanıt E’dir

Yatırım kredileri; bir üretim işletmesinin kuruluşunda sabit kıymetlerin alımı, yapımı veya inşası için açılan kredilerdir. Fabrika, atölye, imalathane, tesis, otel, yol, köprü, baraj, turistik tesisler vb. yapımı için kullandırılan krediler yatırım kredileridir. Yatırım kredileri, genellikle işletme faaliyete geçip kâr etmeye başladıktan sonra geri ödeneceğinden uzun vadelidir. Doğru yanıt D’dir.