BANKALARDA KREDİ YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 15

Bilançolardan elde edilebilecek bazı erken uyarı sinyalleri şunlardır;
• Bilançoların zamanında alınamaması
• Alacak tahsil sürelerinin uzaması
• Müşteriye ilişkin nakit durumundaki kötüleşme
• Stok miktarındaki artışlar
• Stok devir hızının düşmesi
• Cari varlıkların toplam varlıklar içindeki payının azalması
• Firma likiditesindeki bozulma
• Firma sermayesindeki aşınma
• Karşılıklardaki artışlar
• Öz kaynakların yetersizliği
• Olumsuz denetim raporları
• Cari borçlardaki dikkat çekici artışlar

Kredi faiz oranları belirlenirken, göz önünde tutulan belli başlı esaslar şunlardır: Mevduat faiz oranları, Bankaların borçlanma maliyeti, Kredilerin geri dönmeme riskinin boyutu (temerrüt riski) ve Kredilerin fırsat maliyetidir. Hediye paketleri müşterilerle uzun süreli iyi ilişkiler kurmak için kullanılan araçtır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Basel I, 1988 yılında Basel Komitesi tarafından bankacılık siteminin sermaye standardını oluşturmak üzere yayınlanan bir sermaye yeterliliği düzenlemesidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Basel I SYO = Özkaynak / Kredi Riski + Piyasa Riski > %8

Basel II SYO = Özkaynak / Kredi Riski + Piyasa Riski + Operasyonel Risk > %8

Doğru cevap B seçeneğidir.

Öngörülen kaldıraç oranı %36 olup, kademeli bir geçiş hedeflenmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Değişen ekonomik şartlar ve yaşanan teknolojik gelişmeler ile birlikte bireylerin ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla kredi kuruluşları tarafından çeşitlendirilen bireysel krediler şu başlıklar altında toplanmaktadır:

Taksitli ihtiyaç kredileri,

Taşıt kredileri,

Konut kredileri.

Bireysel krediler, birey tarafından bir mal ya da hizmetin satın alınmasına bağlı olarak ya da herhangi bir satın alım işlemi olmaksızın, belirli şartlar dahilinde geri ödemek üzere tüketicilere verilen kredi şeklinde tanımlanmaktadır

Günümüzde bireysel kredilerin kullanım amaçları şu şekilde sıralanmaktadır:

Cari tüketim harcamaları,

Dayanıklı tüketim malı alımları,

Otomobil alımları,

Konut alımları.

Bireysel krediler vade yapılarına göre üçe ayrılmaktadır. İlk grupta kısa vadeli tüketici kredileri bulunmaktadır ve bu krediler üç ay ve daha kısa süreler için kullandırılmaktadır. İkinci grubu ise orta vadeli krediler oluşturmaktadır. Bu tip kredilerin vadesi üç ay ila beş yıl arasında değişmektedir. Uzun vadeli bireysel krediler ise üçüncü gruptadır.

Bireysel krediler verilme şekillerine göre ise ikiye ayrılmaktadır. İlk gruptaki krediler doğrudan nakit olarak verilen tüketici kredileridir. Bir mal veya hizmet alımına bağlı kalmaksızın verilen bu kredi tipine en iyi örnek taksitli ihtiyaç kredileridir. İkinci grupta ise tüketicinin bir mal veya hizmet alımını finanse etmek amacı ile verilen krediler bulunmaktadır ki, otomobil kredileri ya da konut kredileri bu kredi sınıflandırmasında bulunmaktadır.

İktisadi olarak ise bir malın kendisinin güvence olarak gösterilerek ödünç alınan para ile satın alınması anlamına gelmektedir.

Kredi kartları, ödeme aracı olma vasfı sayesinde, kart sahiplerinin nakit ihtiyacını azaltırken, ekonominin kayıt altına alınmasını sağlamakta ve ticari faaliyetleri canlandırmaktadır.

Konut kredilerinden farklı olarak mortgage bir kredi değil, hukukî bir dokümandır. Konut kredisinin mortgage olarak adlandırılabilmesi için ise ikincil piyasalar aracılığı ile sermaye piyasalarından fonlama yapılıyor olması gerekmektedir.

Konut kredileri, esas olarak bitmiş durumdaki konutlar için kullandırılmakla birlikte düzenlenen ekspertiz raporunda konutun oturmaya hazır olduğu şeklinde bir ibarenin bulunması halinde % 90 oranında bitmiş konutlar için de ihtiyaç duyulan finansman kolaylığı sağlanmaktadır. Konut kredileri ayrıca kooperatif hissesi/üyeliği bulunan kişilerin, kooperatif tapularını üzerlerine almaları halinde krediye konu konutun mutlaka asgari % 90 inşaat seviyesinde bulunması ve oturmaya hazır olması şartlarını sağlamak koşuluyla verilmektedir.

Krediye konu olan taşıt üzerinde tesis edilen rehin işlemi, ilgili trafik müdürlüklerine tescil ettirilmektedir. Şubeler, aynı zamanda taşıtların kasko sigortalarını bankasına dain ve mürtehin sıfatıyla yaptırmaktadırlar. Aracın rehin alınması halinde, rehin işleminin hukuken geçerliliğini sağlayan yed’i emin senedi düzenleyerek ödeme gücü yerinde olmak kaydıyla, borçlunun 1. derece yakınlarından bir kişi veya kefillerden birisi yed’i emin olabilmektedir. Rehin trafik siciline tescil ettirilmekte ve aracın kasko sigortası zorunlu olarak yaptırılmaktadır.

Kredi kuruluşları tarafından kullandırılacak azami kredi, başvuruda ibraz edilen fatura bedelinin % 80’i kadardır. Birey hakkında yapılan kredi soruşturması ve bahsi geçen skorlama sistemi ile elde edilen sonuca göre kredi tutarı belirlenmektedir. Aylık taksitler kişinin ya da ailenin aylık net gelirlerinin % 60’ını geçememektedir.

Akreditifin bir kredi işlemi olmadığı ve uluslararası ticarette başvurulan bir ödeme aracı olduğu genel olarak kabul edilmektedir. Ancak işlemin iktisadi boyutu ve bankacılık uygulamasında kazandığı görünüm dikkate alındığında akreditif işleminin akreditif amiri ile amir banka arasında bir gayrinakdi kredi ilişkisi şekline büründüğü söylenebilmektedir.

1969 yılında banka teminat mektuplarının kefalet olmadığı sonucuna varılmıştır.

Risk gerçekleşmiş ise banka artık, mücbir sebep, kaza, beklenilmeyen hal, borcun ifasının
imkansızlığı, lehtar ile muhatap arasındaki sözleşmenin geçersizliği, kötü ifa, lehtarın ehliyetsizliği, iflası, ölümü, borcun zaman aşımına uğraması, gibi borçluya ait borcu ortadan kaldıran defileri ileri süremeyecektir. Borçluya ait bu çeşit defileri ileri sürmek için, bankanın teminat mektubu metninde bu hususları açıkça belirtmiş olması gerekmektedir.

Geçerli olduğu sürelere göre teminat mektupları vadesiz ve vadeli teminat mektupları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Devlet İhale Kanunu’na göre taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmadan önce müteahhit veya müşteriden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak üzere yüzde 6 oranında kesin teminat alınmaktadır.