BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ

Dünyada sigortacılığa benzer ilk uygulama, M.Ö. 3000 ve 2000’li yıllarda Çin’de ve zamanın ticaret merkezi durumundaki Babil’de rastlanmaktadır.

Sigortacılığın ilk uygulamaları Antik döneminin ticaret merkezi durumundaki Babil’de rastlanmaktadır. M.Ö. 1800’lü yıllarda, sigortanın bilinen ilk hukuki şekli, Babilliler’in geliştirdiği Hammurabi Kanunları’dır.

M.Ö. 600’lü yıllarda Yunanlılar ve Romalılar’da sağlık ve hayat sigortalarının kökenleri, aile bireylerinin bakımı ve ölenlerin cenaze masrafları için loncalar oluşturan “hayırsever toplumlarda” ortaya çıkmıştır. Atina’da aynı meslek sahipleri arasında kurulan birlikler arasında toplanan aidatlar karşılığında üyelerin maddi zararları ve ölüm gibi risklerinin karşılanması garanti altına alınmıştır. İlkçağda Antik Yunan ve Roma’da, halktan kişilerin bir araya gelerek oluşturdukları ve aralarından ölenlerin cenaze masraflarını karşılamayı amaçlayan birlikler ya da deniz ticaretindeki müşterek avaryanın ilkel biçimleri, ilk sigortacılık örnekleri olarak nitelendirilmektedir.

Bugünkü anlamıyla ilk deniz nakliyat sigorta poliçesi 14. Yüzyılda Cenova’da düzenlemiştir. Bilinen ilk sigorta poliçesi olarak kabul edilen sözleşme, 23 Ekim 1347 tarihinde İtalya’nın  Cenova Limanı’ndan Mayorka’ya “Santa Clara” adlı geminin yükünü temin etmek amacıyla düzenlenmiştir.

Sigortacılık, başlangıçta haber alma imkânının kısıtlı olması nedeniyle, kötüye kullanmaların yoğun yaşandığı bir alan olmuştur.  Bu nedenle sigortacılar tek çalışmayı tercih etmeyerek 16. yüzyılda Floransa (1522-1528) ve London’da Edward Lloyd’s tarafından haber almaya dayalı modern sigortacılığa ışık tutan kurum ve birlikleri ortaya çıkarmışlardır. 17. Yüzyıldan itibaren sigortacıların ödeme güçlüklerine çözüm üretmek amacıyla ruhsatlı ve imtiyazlı sigortacılık ortaya çıkmıştır.

19. yüzyıldaki teknolojik gelişmeler her sektörü etkilemiştir. Kara taşıtları sigortası 19. Yüzyıl başlarında motor araçlarının karayollarında görülmesiyle başlamasıyla ortaya çıkmıştır.

Türkiye’de sigortacılık faaliyetlerinin gelişimi toplumsal-ekonomik yapı ve siyasal gelişmelerle yakından ilgilidir. Türkiye’de sigortacılığın gelişimi iki dönemde incelenir. Bunlar; Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyet Dönemidir.

Cumhuriyet döneminde kurulan ilk özel sermaye ile kurulan şirket Doğan Sigortadır

1950’li yıllarda karayolu ulaşımının önem kazanması ve ulaştırma politikalarında ön plana çıkartılmasıyla birlikte, motorlu taşıt araçlarının 1953’ten itibaren Zorunlu Kaza Sigortası kapsamına alınması, sigortacılığın gelişmesinde önemli bir aşama olmuştur.

Türk Sigorta Sektöründe 1990 yılında Serbest Tarife Sistemine geçilmiş ve sistemle sigorta şirketlerine; kaza, yangın ve nakliyat sigortaları dallarında prim tarifelerini serbest uygulama hakkı verilmiştir.

Dünyada sigortacılığa benzer ilk uygulamalara M.Ö. 3000 yıllarında Çin’de rastlanmaktadır.

Sigortanın bilinen ilk hukuki şekli hangi Babil uygarlığı döneminde çıkarılan “Hammurabi” kanunlarıdır.

Halklarını sigortalayan ve bu işlemi resmi olarak kayıt altına alan ilk uygarlık Achaemenian hükümdarları dönemidir.

Deniz ticaretinde gemi veya taşınan emtianın uğradığı zarar “Avarya” olarak tanımlanmaktadır.

Modern sigortacılığın ilk adımları, 14. Yüzyılda tarihte sigortaya özgü (diğer ticari konuları içermeyen) ilk sözleşmeleri yapan Cenevizliler tarafından atılmıştır.

Sigorta ile ilgili ilk kitap, Pedro de Santarém (Santerna), tarafından 1488 yılında yazılmış olan ve 1552 yılında basılan, “Sigorta ve Tüccarların En İyisi” adlı kitap olmuştur.

Osmanlı ticaret geleneğinde de yeri olan Ahilikteki “Esnaf Kesesi”nin görevi, “kişinin zararını karşılama” olarak görülmüştür. Esnaf Kesesi ile üyelere ev ve iş bulmak, evlenme masraflarını karşılamak, hastalık ve yaşlılık hallerinde geçimlerini sağlamak gibi uygulamaların, sigortanın sağladığı güvenceden fazlasını sağladığı düşünülmüştür.

1893 yılında Osmanlı Devleti’nde kurulan ilk sigorta şirketi, sermayesi yabancılara ait olan Osmanlı Bankası, Tütün Rejisi ve Duyûn-u Umûmiye İdaresi’nin ortaklığıyla kurulan Osmanlı Umum Sigorta Şirketi olmuştur.

Cumhuriyet döneminde Atatürk’ün inisiyatifiyle, Batılı ülkeleri karşısına alma pahasına ülkenin üç ana finans kurumu olan; Türkiye İş Bankası (1924), Anadolu Sigorta (1925) ve Milli Sigorta ile Companie Suise de Reassurance ortaklığı ile Milli Reasürans T.A.Ş. (1929) kurulmuştur.

Sigorta Bilgi Merkezi (SBM) 9 Ağustos 2008 tarihinde 26962 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelikle faaliyetine başlamıştır. SBM nezdinde kurulan alt bilgi merkezleri, Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi (TRAMER), Sağlık Sigortası Bilgi Merkezi (SAGMER), Hayat Sigortası Bilgi Merkezi (HAYMER) ve Sigorta Hasar Takip Merkezi (HATMER) kurulmuşlardır.