BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ

Dünyada sigortacılığa benzer ilk uygulamalara, M.Ö. 3000 ve 2000’li yıllarda Çin’de ve zamanın ticaret merkezi durumundaki Babil’de rastlanmaktadır.

Modern sigortacılığın ilk adımları, 14. yüzyılda tarihte sigortaya özgü (diğer ticari konuları içermeyen) ilk sözleşmeleri yapan Cenevizliler tarafından atılmıştır

Barcelona Kararnamesi, deniz sigortasını bir bütün olarak düzenleyen yeni zamanların ilk mevzuatı olması açısından deniz sigortasıyla ilgili kanunlar içinde önemli bir yer tutmaktadır.

18. yüzyılda İngiltere’de Lloyd’s’un ortaya çıkışı, sigorta sektöründe önemli bir dönüm noktası olmuştur.

İngiltere'de 16. yüzyıldan itibaren uygulanan hayat sigortası ise asıl gelişimini 19. yüzyılda, sanayileşme ve kentleşme ile birlikte elde etmiştir

Dünyada, sigortacılık gelişimini 18. ve 19. yüzyıllarda tamamlamıştır.

Osmanlı Devleti’nde 1838 Baltalimanı Ticaret Antlaşması ile başlayan serbest dış ticaret politikası sonucunda, kısa zamanda Fransa başta olmak üzere diğer Avrupa devletleriyle benzer nitelikli anlaşmalar yapılmıştır.

1870 sonrasında da yangın, hayat, kaza, eşya sigortası hızlı bir şekilde günlük hayatın parçası olmuştur.

İttihat ve Terakki Partisi, "Milli İktisat" politikasını uyguladığı dönemde sigorta piyasasını düzenlemeye yönelik bazı yasaları, 1 Ekim 1914 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe koymuştur.

Türk Sigorta Sektörü’nde 1990 yılında Serbest Tarife Sistemine geçilmiş ve sistemle sigorta şirketlerine hayat sigortası ve zorunlu sigortalar hariç, kaza, yangın ve nakliyat sigortaları dallarında prim tarifelerini serbest uygulama hakkı verilmiştir.

Dünya tarihinde, ticari malların deniz ve karayolu ile taşınması sırasında, özellikle korsan ve haydut saldırılar başta olmak üzere her türlü riske karşı güvence arama ihtiyacının, sigortanın başlangıcı ve sigortacılığın temelini oluşturduğu bilinmektedir. Doğru cevap B’dir.

Babil Kralı Hammurabi tarafından çıkarılan “Hammurabi Kanunları, (M.Ö.1792-1750)”; ilk reform niteliğinde yazılı kanun olma özelliğine sahip yasalardır. Devletin hukukî bir sistemle donatılmasını amaçlayan Hammurabi Kanunları’nda, nakliyeciler arasında zararların karşılanması amacıyla “Darmatha” ismiyle anılan bir sözleşmeye rastlanmıştır. Hammurabi Kanunları’nın en büyük özelliği, haydutların saldırısına uğrayan kervanların zararlarının, bütün diğer kervanlar arasında paylaşılmasını öngörmesiydi. Bu uygulama, kara taşımacılığındaki tehlike paylaşımının ilk örneğidir. Doğru cevap E’dir.

İlk sigorta şirketi 1424 yılında Cenova şehrinde kurulmuştur. Doğru cevap A’dır.

Nomer ve Yunak, genel olarak sigortacılığın gelişimini değerlendirdikleri Sigortanın Genel Prensipleri kitabında, tarihi gelişim sürecinde sigortacılığın bazı temel özelliklerine dikkat çekmektedir:

Doğru cevap C’dir.

Serbest ticaret antlaşmaları ve buharlı gemiciliğin yaygınlaşması, 19. yüzyıl boyunca Osmanlı limanlarının ticaret hacmini önemli ölçüde artırmıştır. Osmanlı Devleti’nde 1838 Baltalimanı Ticaret Antlaşması ile başlayan serbest dış ticaret politikası sonucunda, kısa zamanda Fransa başta olmak üzere diğer Avrupa devletleriyle benzer nitelikli anlaşmalar yapılmıştır. Doğru cevap D’dir.

Sigorta benzeri uygulamalar Osmanlı Devleti’nden önce kurulmuş diğer Türk devletlerinde de görülmüştür. Osmanlı ticaret geleneğinde de yeri olan Ahilikteki “Esnaf Kesesi”nin görevi, “kişinin zararını karşılama” olarak görülmüştür. Esnaf Kesesi ile üyelere ev ve iş bulmak, evlenme masraflarını karşılamak, hastalık ve yaşlılık hallerinde geçimlerini sağlamak gibi uygulamaların, sigortanın sağladığı güvenceden fazlasını sağladığı düşünülmüştür. Doğru cevap D’dir.

Osmanlı Devleti sınırları içinde sigortacılık faaliyetlerinin gelişmesini sağlayan nedenler iki başlık altında incelenebilir:

Diğer taraftan, Osmanlı Devleti, sigortayla tanışmış olmasına karşın, geleneksel toplumsal yapısı ve dinî inançları nedeniyle sigortayı benimsemesi zaman almıştır. Doğru cevap C’dir.

Yeni Cumhuriyet’te, Atatürk’ün inisiyatifiyle, Batılı ülkeleri karşısına alma pahasına ülkenin üç ana finans kurumu olan; Türkiye İş Bankası (1924), Anadolu Sigorta (1925) ve Milli Sigorta ile Companie Suise de Reassurance ortaklığı ile Milli Reasürans T.A.Ş. (1929) kurulmuştur. Milli Reasürans şirketinin kurulmasının temel amacı, sigortacılığın millileştirilmesine zemin ve imkan hazırlamak, reasürans primlerinin mümkün olduğunca memlekette kalmasını sağlamak suretiyle döviz tasarrufu yapmak ve hazineye gelir sağlamaktır. Aynı zamanda Türkiye’de devlete gelir sağlamak, yabancı şirketlerin egemenliğini kırmak ve hükümetin toplumsal ve ekonomik politikalarının araçları olarak kullanılmak üzere tekeller oluşturulması amacı da güdülmektedir. Doğru cevap E’dir.

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT)’nın hazırlamakla görevli olduğu II. Beş Yıllık Kalkınma Planında, özel sigorta sisteminin sorunlarına yönelik yer alan yaklaşımlar, ana başlıklarıyla aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

Doğru cevap A’dır.

1980’li yıllardaki liberalleşme eğilimlerinin etkisiyle, sigorta sektöründe de liberalleşme gündeme gelmiş ve devletin sektör üzerindeki kontrolü azalmaya başlamıştır. Ülkede sosyal sigorta sisteminde yaşanan problemler sonucu, özel sigortacılığın önünü açmak ve sektörün manevra alanını genişletmek için çeşitli olanaklar sağlanmıştır. 1980’lerin sonlarında yoğunlaşan liberalleşmeye yönelik düzenlemelerin temel amacı, AB ile sektörel düzeyde uyum sağlama sürecinde gündeme gelen sorunları çözmektir. Çözümler aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Doğru cevap B’dir.