BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ

İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla sona ermiş; büyük krizle birlikte klasik liberal ekonomi anlayışı terk edilmiştir. Bankacılık sektöründe önemli değişiklikler olmuştur. Bu yıllarda bilgisayar teknolojilerinde, internet bankacılığında, bireysel bankacılık ve elektronik bankacılık hizmetlerinde hızlı gelişim görülmüştür. Aynı zamanda sermayesi çeşitli devletlere ait olan, Uluslararası Para Fonu (IMF) 1947 yılında kurulmuştur.

Cumhuriyet tarihinin ilk ulusal bankası Atatürk’ün direktifiyle, ticaretin finansmanına yönelik olarak kurulan İş Bankasıdır.

Türkiye Sınai ve Maadin Bankası ülkemizde kurulan ilk kalkınma bankasıdır. Banka, özel sanayi işletmelerine orta ve uzun vadeli kredi vermek, mali, ekonomik ve teknik konularda yardımcı olmak üzere kurulmuştur. Banka 1932’de Türkiye Sanayi ve Kredi Bankası adını almış, 1933 yılında Sümerbank’a devredilmiştir.

Türkiye’ de ilk kez özel banka olarak 1944 Yapı ve Kredi Bankası kuruldu.

1960 yılında bankalardaki tasarruf sahiplerinin haklarını güvenceye almak için Merkez Bankası nezdinde Bankalar Tasfiye Fonu kurulmuştur.

Sıcak para; yabancı sermayenin kısa süreli olarak, yüksek kazanç sağlayacak piyasalara yatırım yapmasıdır. Sermayenin çok hızlı ve ani olarak hareket etmesi, gittiği ülkedeki iktisadi ve siyasi gelişmelere duyarlı olması ve bu nedenle o ülkede istikrarsızlığa yol açabilmesi gibi riskleri vardır. Sıcak paraya yön veren en önemli değişken faiz getirisi olmaktadır.

İlk devlet bankası Eski Yunan’da kurulmuş ve ilk bankacılık krizi Atina Sitesi’nde yaşanmıştır.

Fransa ile yapılan savaş sonrasında İngiltere’nin para sıkıntısına düşmesi, bir devlet bankası kurarak bu banka aracılığı ile piyasaya para sunulması fikrini doğurmuştur. Bunun sonucunda ilk merkez bankası olarak kabul edilen İngiltere Bankası kurulmuştur.

Finansal piyasalarda küreselleşmenin nedenleri arasında ülkelerdeki finansal politikaların liberalleşmesi, bilgi teknolojilerinin gelişmesi, ticaretin yaygınlaşması, ülkelerdeki hukuki mevzuatın birbirine yakınlaşması ve finansal krizlerden sonra yeniden yapılandırma politikalarının hayata geçirilmesi sayılabilir.

Cumhuriyet dönemi bankacılığı, izlenen ekonomi politikaları ve yaşanan gelişmeler dikkate alınarak; Ulusal Bankalar Dönemi (1923-1932), Kamu Bankaları Dönemi (1933-1944), Özel Bankalar Dönemi (1945-1960), Planlı Dönem (1961-1980), Serbestleşme ve Dışa Açılma Dönemi (1981-2001) ve Yeniden Yapılandırma Dönemi (2002-2010) olarak altı dönemde incelenebilir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda devlete ait paralar hazine-i hümayunda, tüccarların malları veya eşyaları ise değerli malların alınıp satıldığı çarşılar olan taş bedestenlerdeki sandıklarda korunmaktaydı.

Osmanlı Devleti’nin 1875 yılında borçlarını ödemede büyük sıkıntıya girmesinden sonra 1 Ocak 1882’de iç ve dış borç sorununun çözümü ile ilgili olarak Düyunu Umumiye İdaresi faaliyete geçmiştir.

Piyasa faiz oranlarının enflasyonun altında kalmasının bir sonucu olan negatif faiz uygulamasının temel amacı, sanayiye ucuz kaynak sağlayarak ülke kalkınmasını desteklemekti.

Cumhuriyet tarihinin ilk ulusal bankası Atatürk’ün direktifiyle, ticaretin finansmanına yönelik olarak kurulan İş Bankasıdır.

Cumhuriyet döneminde bankacılık alanında en önemli gelişmelerden biri 1931 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın kurulmasıdır. Bu da 1923-1932 yıllarını kapsayan Ulusal Bankalar dönemindedir.

Sıcak para; yabancı sermayenin kısa süreli olarak, yüksek kazanç sağlayacak piyasalara yatırım yapmasıdır. Sermayenin çok hızlı ve ani olarak hareket etmesi, gittiği ülkedeki iktisadi ve siyasi gelişmelere duyarlı olması ve bu nedenle o ülkede istikrarsızlığa yol açabilmesi gibi riskleri vardır. Sıcak paraya yön veren en önemli değişken faiz getirisi olmaktadır.

Yüksek faiz oranları nedeniyle bağımsız siteler ve devletler, devlet bankaları kurmaya başlamışlardır. İlk devlet bankası da Eski Yunan’da kurulmuş ve ilk bankacılık krizi Atina Sitesi’nde yaşanmıştır.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ülkeler arasındaki gelişmişlik farklılıkları daha belirgin hal almıştır. Bunun sonucu olarak gelişmiş ülkelerle az gelişmiş ülkeler arasında bankacılık anlayışı da değişiklik göstermeye başlamıştır. Örneğin az gelişmiş ekonomilerde genellikle devlet eliyle, özel yasalarla kalkınmayı desteklemek amacıyla kurulan kalkınma ve yatırım bankacılığı ön plana çıkmıştır.

Finansal piyasalarda küreselleşmenin nedenleri arasında ülkelerdeki finansal politikaların liberalleşmesi, bilgi teknolojilerinin gelişmesi, ticaretin yaygınlaşması, ülkelerdeki hukuki mevzuatın birbirine yakınlaşması ve finansal krizlerden sonra yeniden yapılandırma politikalarının hayata geçirilmesi sayılabilir.

Finansal liberalleşmeye yönelik politikalar, faiz oranlarının serbest bırakılması, zorunlu rezervlerin azaltılması, sermaye girişlerinde engellerin kaldırılması, sermaye girişlerini teşvik eden politikaların uygulanması, kredi dağıtım kararlarında hükümetlerin etkilerini azaltıcı politikaların uygulanması, bankalarda ve sigorta sektöründe özelleştirme faaliyetlerinin artması, menkul kıymet borsalarının yabancı yatırımcılara açılması gibi politikalardır.