BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ - Deneme Sınavı - 9

Riskin ölçülmesi, tanımlanmış bir riske ilişkin (genellikle olumsuz durum) etkinin büyüklüğü ve etkinin olasılığı tahmin edilir ve bu iki sayı çarpılarak bütünleşik etki hesaplanır. Bütünleşik etki, maruz kalınan risk tutarını ifade eder. Riskin ölçülmesi, karşılaştırma yapabilmek açısından önemlidir. Ancak bu her zaman mümkün olmayabilir. Riskin ölçülememesi, risk yönetiminde doğru karar almayı zorlaştırır.

Kredi riski: Kredi müşterisinin kredi borcunu zamanında ödememesi nedeniyle bankanın maruz kalabileceği zarar olasılığını,

Piyasa riski: Bankanın portföyünde bulundurduğu döviz, emtia nedeniyle maruz kalabileceği zarar olasılığını,

Likidite riski: Bankanın nakit akışındaki dengesizlik nedeniyle ödeme yükümlülüklerini zamanında yerine getirememe riskini,

Operasyonel risk: Banka içi kontrollerdeki aksamalar ve bilgi teknolojisi sistemlerindeki hata ve aksamalar ile deprem, yangın ve sel gibi felaketlerden veya terör saldırılarından kaynaklanabilecek zarar olasılığını,

Kanunlardan kaynaklanan risk: Bankanın uyması gereken bankacılık düzenlemeleri ve yaptığı faaliyetler nedeniyle genel hukuk düzenlemelerindeki belirsizliklerden veya muhtemel değişiklikten kaynaklanabilecek zarar olasılığını,

İtibar riski: Bankanın yaptığı faaliyetler nedeniyle itibarını zedeleme olasılığını ifade eder.

Kredi riskinin ölçülmesinde müşteriye ilişkin bir kredi derecesinin verilmesi esastır. Bu kredi derecesinin uzun dönemli istatistikleri dikkate alınarak kredi riski hesabı yapılır. Kredi derecesinin hesaplanmasında, bireysel müşteriler, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ), kurumsal müşteriler ve ülkeler için farklı değişkenler kullanılır.

Bankacılık düzenlemesinde riske maruz değer, elde tutulan bir portföy ya da varlık değerinin, faiz oranlarında, döviz kurlarında ve hisse senedi fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle meydana gelebilecek değişiklikler sonucunda maruz kalabileceği en yüksek zararı, belli bir zaman diliminde ve belli bir olasılık seviyesinde ifade eden ve muhtelif sayısal yöntemlerle tahmin edilen değer olarak tanımlanmaktadır

Bankacılık standartlarında temel operasyonel riskler ve bunlara ilişkin bazı örnekler aşağıdaki gibi sayılmıştır:

Banka içi yolsuzluk: Varlıkların çalınması ve vergiden kaçınılması gibi hususlar.

Banka dışı yolsuzluk: Bilgilerin çalınması ve bankanın soyulması gibi hususlar.

Personel uygulamaları ve iş güvenliği: Ayrımcılık, ücretler, çalışanların sağlık ve güvenliği gibi hususlar.

Müşteri, ürün ve faaliyet uygulamaları: Piyasanın maniple edilmesi, rekabet kuralları ve başkası adına yapılan işlemler gibi hususlar.

Maddi varlıkların zarar görmesi: Doğal afetler, terör ve ayaklanma gibi hususlar.

Faaliyetlerin durması veya sistemlerin çalışmaması: Araçların, yazılımın ve donanımın

çalınması gibi hususlar.

Uygulama ve süreç yönetimi: Veri girişi hataları ve zorunlu raporların üretilmemesi gibi hususlar.

Bankalar faaliyetlerinin önemli bir kısmını mevduat gibi yabancı kaynaklarla finanse ederler. Mali durumlarının güçlü olduğunu yabancı kaynak sağlayanlara ve denetim otoritelerine raporlamalar yapmak suretiyle gösterirler. Bankalar faaliyetleri nedeniyle kredi riski, piyasa riski ve operasyonel riske maruzdurlar. Bankaların güven sağlaması, maruz kaldıkları riskler için yeterli tutarda sermaye bulundurmasıyla mümkün olacaktır. Sermayenin ne kadar tutulacağı hususuna sermaye yeterliliği düzenlemelerinde yer verilmiştir. Bu düzenlemelerde sermaye yeterliliği standart (SYR) oranı tanımlanmış ve oranın asgari %8 olması gerektiği belirtilmiştir.

Olay Riski

İşletmenin kontrolü dışında gelişen ve işletmeyi olumsuz etkileyen risklere olay riski adı verilir. Bu gruba giren bazı örnekler;

Hukuki Risk: Beklenmeyen dava veya mevzuattan kaynaklanan bir hukukî takip, şirketin şartlarını ve gelirlerini olumsuz etkileyebilir. Aynı şekilde düzenleme otoritesi tarafından alınan yeni bir karar, şirkete ek maliyet yükleyebilir veya bazı iktisadi faaliyetlerini durdurmak zorunda kalabilir.

İmaj Riski: Herhangi bir olay nedeniyle, müşteriler ve halk nezdinde meydana gelen bir imaj kaybı,şirkete büyük finansal kayıplara mal olabilir.

Doğal Afet Riski: Bir doğal afet sonucu şirket faaliyetini aksatabilir veya böyle bir afet sonucu oluşan hasar ödemeleri, şirketi finansal açıdan zor durumda bırakabilir.

Politik Risk: Hükümetin yaptığı politika değişmeleri şirketlerin iktisadi faaliyetlerini olumlu veya olumsuz şekilde etkileyebilir. Örneğin hayat sigortalarında vergi indirimi, şirketleri olumlu etkilerken; acil tedavilere ücretsiz bakım zorunluluğu getirilmesi, sağlık sigortası şirketlerini olumsuz etkiler.

Sigorta şirketleri üstlendikleri riskin bir kısmını, mali yapılarını ve riskin durumunu dikkate alarak, çeşitli yöntemler ve enstrümanlar yoluyla transfer ederler. Bu yöntemler; reasürans, koasürans ve retrosesyon işlemleri olarak gruplandırılır.

Katılım sigortacılığı,Sisteminin temel ilkeleri aşağıdaki gibi sayılmıştır;
• Yardımlaşma unsurunun/amacının bulunması,
• Katkı Primlerinin toplandığı risk fonunun poliçe sahiplerine ait olması, şirkete ait bir mülkiyetin bulunmaması,
• İhtisas sahibi bir Danışma Komitesi’nden hizmet alınması.
• Sermayedara ait varlıkların ve katılımcılardan toplanan katkı primlerinin Şirket Danışma Komitesi tarafından onay verilen yatırım araçlarında (Katılım Bankaları, Sukuk (Kira Sertifikası), BIST Katılım Endeksi, Kıymetli Metaller, Döviz ve benzeri onay alınan kıymetler) değerlendirilmesi,
• Katılım Sigortacılığı prensiplerine uygun olmayan, Danışma Komitesi tarafından uygun görülmeyen iktisadi kıymetlere, menfaatlere katılım sigortası teminatı verilmemesi.

Sigorta eksperliği faaliyetinde bulunacak gerçek kişi eksperlerde aşağıdaki nitelikler aranmaktadır.
• Türkiye'de yerleşik olması,
• Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olması,
• Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin dört numaralı alt bendinde belirtilen suçlardan hüküm giymemiş veya ceza almamış olması,
• İflas etmemiş ve konkordatoilan etmemiş olması,
• Kara araçları eksperlik dalında en az iki yıllık, diğer eksperlik dallarında dört yıllık yükseköğretim kurumlarından mezun olması
Aşağıdaki nitelik ise eksperlik faaliyetinde bulunacak tüzel kişilerde aranan niteliklerdendir.
• Merkezlerinin Türkiye'de bulunması.

Güvence Hesabı Kapsamındaki Sigortalar aşağıda verilmiştir;
1. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası)
2. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası
3. Tüpgaz Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
4. Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
5. Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası olarak belirlenmiştir.

Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) 27.12.1999 yürürlüğe girmiştir. Çok büyük can ve mal kaybına neden olan, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi sonrasında, Kamu otoritesi deprem zararlarının en aza indirilmesini amaçlayan en önemli önlemlerinden biri olan, 587 sayılı "Zorunlu Deprem Sigortasına Dair Kanun Hükmünde Kararname" (27.08.1999 tarih ve 4452 sayılı Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan 587 sayılı "Zorunlu Deprem Sigortasına Dair Kanun Hükmünde Kararname" 27.12.1999 tarih ve 23919 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.) ile yürürlüğe giren Zorunlu Deprem Sigortasını (ZDS), uygulamaya koymuştur.

Emeklilik Gözetim Merkezi, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca merkezi İstanbul'da olmak üzere 10 Temmuz 2003 tarihinde kurulmuştur.

Sigorta sektöründe meslek örgütlenmeleri şeklinde gönüllü kurulmuş olan ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından muhatap alınan, faaliyette bulunan dernekler ve vakıfların bazıları aşağıdaki gibidir;
• Genç Sigortacılar Derneği,
• İstanbul Sigorta Acenteleri Derneği
• Türkiye Sigorta Enstitüsü Vakfı,
• Türk Lloydu Vakfı,
• Sigorta Brokerleri Derneği,
• Sigorta Eksperleri Derneği,
• Sigorta Hukuku Türk Derneği,
• Aktüerler Derneği

D

Osmanlı Devleti’nin 1875 yılında borçlarını ödemede büyük sıkıntıya girmesinden sonra 1 Ocak 1882’de iç ve dış borç sorununun çözümü ile ilgili olarak Düyunu Umumiye İdaresi faaliyete geçmiştir.

1960 -1980 yılları arasında kamu iktisadi teşebbüsleri ve özel sektör aracılığı ile, kalkınma planlarında yer alan yatırımlar gerçekleştirilerek ithal edilen sanayi mallarının ülke içinde üretiminin sağlanmasını amaçlayan bir sanayi politikası benimsenmiştir. Bu dönemde liberal ekonomi anlayışından karma ekonomi uygulamasına geçilmiştir.

Ortakların Sermaye Arttırımı finansal önlemler içerisinde yer alan aksiyonlardan bir tanesidir. Doğru cevap D'dir.

Krizden sonra ekonomik ve finansal sistemin tekrar sağlıklı bir yapıya kavuşması için Nisan 2001’de “Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı” uygulanmaya konulmuştur. Bu programın Beş temel unsuru vardır. Doğru cevap E'dir.

Sigortanın işlevleri şu şekildedir:

Bu nedenle riske karşı güvencenin ulusal boyutta dağılımı seçeneği gözden geçirilmelidir.