BANKACILIK VE SİGORTACILIĞA GİRİŞ - Deneme Sınavı - 15

Sigorta Bedeli; Teminat kapsamındaki herhangi bir tehlikenin gerçekleşmesi veya sigortalının üçüncü şahıslara karşı sorumlu olması durumunda, sigortacının ödemekle yükümlü olduğu, poliçede belirtilen, tazminata esas oluşturan azami bedeli ifade eder. Sigorta Ücreti, Sigorta sözleşmesinde belirlenen risk teminatına karşılık, sigorta ettiren tarafından ödenecek prim tutarıdır.

Teklif formu, Sigorta edilecek riskin her yönüyle belirlenmesi amacıyla sigortacı tarafından hazırlanan ve sigorta ettirene risk hakkında bilgi verilmesini amaçlayan belgedir. Sigortacının rizikoyu değerlendirmesini sağlayacak soruları içeren belgenin taraflar arasında yazılı olarak düzenlenmesi, hem sigorta ettirene sorulacak olan ortak sorular olarak; hem zaman tasarrufu; hem de bütün soruların sorulduğuna dair ispat kolaylığı sağlamaktadır.

Sigortacılık Kanununun 22 inci maddesinin birinci fıkrası (m) bendinde sigorta eksperi; "Sigorta konusu risklerin gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini belirleyen ve mutabakatlı kıymet tespiti, ön ekspertiz ve hasar gözetimi gibi işleri mutat meslek olarak yapan tarafsız ve bağımsız kişi" olarak tanımlanmaktadır.

Sigortacılık sektöründe yar alan şirketler, hayat ve hayat dışı branşlarından sadece birinde faaliyet gösterebilirler. 2017 yılında Türk sigortacılık sisteminde faaliyette bulunan şirket sayısı 62 adettir. Bu şirketleri, faaliyet alanına göre dört gruba ayırmak mümkündür. Bunlar;
• Hayat dışı sigorta,
• Hayat sigortası,
• Hayat/ Emeklilik Sigortası ve
• Reasurans şirketleridir

Aşağıda yer alan Tablo 8.2.’de, bu alanlarda faaliyet gösteren şirketlerin 2017 tılı itibariyle sayıları sunulmaktadır. Tablo incelendiğinde, 38 adet şirket ile en fazla şirketin bulunduğu alanın hayat dışı sigortacılık olduğu görülmektedir. Bu alanı ise 18 şirket ile hayat ve emeklilik, 4 şirket ile de hayat sigortası takip etmektedir. Faaliyette bulunan reasürans şirket sayısı ise 2’dir.

Toplam prim üretiminin %85,30’u hayat dışı sigorta branşlarında üretilmekte iken, %14,70’i hayat sigortacılığında üretilmiştir. İki temel branşın, ödenen tazminatlar içindeki payları da prim üretim paylarına benzer olarak gerçekleşmiş, hayat dışı branşlardaki tazminat ödemeleri, toplam ödemenin %88,48ini, hayat sigortası tazminat ödemeleri ise toplam ödemelerin %11,52’sini oluşturmuştur. Alt branşlar açısından değerlendirildiğinde ise her iki alanda da en yüksek pay kaza araçları sorumluluk branşında gerçekleşmiştir. Toplam prim ödemelerinin %28,01’i, toplam tazminat ödemelerinin de %29,54’ünün kara araçları sorumluluk branşında olduğu görülmektedir.

Gönüllülük esasına dayanan bireysel emeklilik sisteminin temel amacı; bireylerin çalışma yaşamları boyunca yaptıkları düzenli tasarrufların yatırıma yönlendirilmesini sağlayarak, oluşacak birikimlerle, tasarruf yaptıkları dönemde sahip oldukları refah seviyesinin emeklilik döneminde de devam etmesini sağlamaktır.

Sigortacılık sistemi, risk transferiyle ekonomide olası zararları bertaraf etmenin yanında, fon birikimi yaratarak, ülke ekonomilerinin gelişme ve istikrarına katkıda bulunmaktadır. Dolayısıyla sigortacılık sektörü, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin finansal yapılarında oldukça önemli bir yere sahiptir.

Dünya genelinde hayat sigortasının, hayat dışı sigortaya göre daha yüksek bir reel
büyüme hızı yakaladığı görülmektedir. Kişi başına düşen prim üretimini hayat ve hayat dışı sigorta diye ayrıştırdığımızda, Dünya genelinde hayat sigortası 353 $, hayat dışı sigorta ise 285 $ olarak gerekleşirken, ülkemizde hayat sigortası 21 $, hayat dışı sigorta ise 144 $ olarak gerçekleşmiştir. Dünya genelinde hayat sigortası hayat dışı sigortanın üstü bir değer olarak gerçekleşir iken, ülkemizde tam tersi, hayat dışı sigorta, hayat sigortasını geride bırakmıştır.

2016 yılında Türkiye sigortacılık sektörü toplam prim üretiminde dünyada 36. sırada bulunmakta iken, kişi başına düşen prim üretiminde 60, üretilen primlerin GSYİH’a
oranında ise 77. sıradadır. Dünya toplam prim üretiminin %1,55’i, hayat sigortacılığı prim üretiminin %0,19’u, hayat dışı sigortacılık prim üretiminin ise %1,6’ı ülkemizde
gerçekleşmektedir.

Ülkemizde sosyal güvenlik reformunun bir parçası olan Bireysel Emeklilik Sistemi, 2003
yılından beri faaliyette bulunmaktadır. 2017 yılına gelindiğinde sistemdeki katılımcı sayısı 6,9 milyonun üzerine çıkmış, emekli olan katılımcı sayısı ise 61.724’ü bulmuştur.

Bir ülkede sigortacılık sektörünce üretilen primlerin seviyesi, o ülkenin ekonomik ve sosyal koşulları tarafından belirlenmektedir. Bu koşulların yeterince gelişmediği ülkelerde, prim gelirleri, şartları gelişmiş ülkelere kıyasla daha düşük gerçekleşmektedir.

Genel anlamda Türk sigortacılık sektörü değerlendirildiğinde, sektörün güçlü ve sayıf yönleri olarak şu konuların öne çıktığı görülmektedir.
Sektörün Güçlü Tarafları;
• Türkiye'deki genç ve yüksek nüfusla birlikte düşük sigortalılık oranı,
• Türkiye sigorta sektörünün uluslararası anlamda ilgi çekmesi,
• Sektörün sermaye yapısının giderek güçlenmesi,
• Sektördeki firmaların, oto dışı branşlara da yönelmesi,
• Sektörün ekonomi için ciddi bir likidite kaynağı oluşturması.
Sektörün Zayıf Tarafları;
• Kişi başına düşen milli gelirin düşük olması,
• Geçmişte yaşanan tatsız tecrübelerden kaynaklanan sigortaya karşı negatif bakış açısı,
• Gerekli kaynak oluşmadığı için bankacılık sektörünün gerisinde kalması,
• Yeterli sigorta bilincinin oluşmaması ve 'kaderci' anlayış,
• Hayat dışı branşların ekonomik durgunluklardan etkilenmesi.

Dünyada sigortacılığa benzer ilk uygulamalara, M.Ö. 3000 ve 2000’li yıllarda Çin’de ve zamanın ticaret merkezi durumundaki Babil’de rastlanmaktadır.

Modern sigortacılığın ilk adımları, 14. yüzyılda tarihte sigortaya özgü (diğer ticari konuları içermeyen) ilk sözleşmeleri yapan Cenevizliler tarafından atılmıştır

Barcelona Kararnamesi, deniz sigortasını bir bütün olarak düzenleyen yeni zamanların ilk mevzuatı olması açısından deniz sigortasıyla ilgili kanunlar içinde önemli bir yer tutmaktadır.

18. yüzyılda İngiltere’de Lloyd’s’un ortaya çıkışı, sigorta sektöründe önemli bir dönüm noktası olmuştur.

İngiltere'de 16. yüzyıldan itibaren uygulanan hayat sigortası ise asıl gelişimini 19. yüzyılda, sanayileşme ve kentleşme ile birlikte elde etmiştir

Dünyada, sigortacılık gelişimini 18. ve 19. yüzyıllarda tamamlamıştır.

Osmanlı Devleti’nde 1838 Baltalimanı Ticaret Antlaşması ile başlayan serbest dış ticaret politikası sonucunda, kısa zamanda Fransa başta olmak üzere diğer Avrupa devletleriyle benzer nitelikli anlaşmalar yapılmıştır.