BANKA VE SİGORTA MUHASEBESİ

Kambiyo işlemi, yabancı ülke paraları üzerinden yapılan tüm işlemler ve bu işlemlerin ulusal para birimine çevrilmesi işlemidir.

Kambiyo işlemlerinde, madeni ve kağıt para şeklindeki bütün yabancı paralar “efektif” olarak tanımlanmaktadır

Kambiyo işlemlerinde, madeni ve kağıt para şeklindeki bütün yabancı paralar “efektif ” ve bu paralarla ödemeyi sağlayan her türlü hesap, belge ve vasıtalar “döviz” olarak tanımlanmaktadır

Senetlerin tahsili sırasında yapılan işlemler şöyle sıralanabilir:
• Senetlerin tahsile alınması ve saklanması,
• Senedin borçlusunun başka bir şehirde olması halinde, senet bedellerinin tahsil edilmek üzere senetlerin ilgili şubeye gönderilmesi,
• Senetlerin tahsil edilmesi,
• Tahsil komisyonu ve gider vergisinin (BSMV) tahakkuk ettirilmesi,
• Tahsil edilen senet tutarının müşteriye ödenmesi veya müşterinin hesabına kaydedilmesi,
• Tahsil edilemeyen senetlerin müşteriye iade edilmesi (eğer protesto ettirilmesi isteniyorsa, protesto ettirildikten sonra).

Söz konusu işlemde "010 KASA" hesabı borçlandırılırken "304 RESMİ, TİCARİ VE DİĞER KURULUŞLAR MEVDUATI (YİY)-VADESİZ" hesabı alacaklandırılır.

Söz konusu kayıtta "010 KASA" hesabı borçlandırılırken " 290 ŞUBELER CARİ HESABI" alacaklandırılır.

Söz konusu kayıtta "010 KASA" hesabı borçlandırılırken "304 RESMİ, TİCARİ VE DİĞER KURULUŞLAR MEVDUATI (YİY)-VADESİZ" hesabı alacaklandırılır.

Söz konusu kayıtta "010 KASA" hesabı borçlandırılırken "390 MUHTELİF BORÇLAR" hesabı alacaklandırılır.

Hisse senetlerinin halka satışı konusunda aracılık yapılması için bankaya bırakılması durumunda, söz konusu hisse senetleri banka kaydında "982 EMANET VE REHİNLİ KIYMETLER" nazım hesabının borcunda, "984 EMANET VE REHİNLİ KIYMET VERENLER" nazım hesabının alacağında

Efektif alım işleminde müşterinin satmak üzere bankaya getirdiği
efektifle ilgili olarak, bankada işlemi yapacak olan görevli aşağıdaki şu konulara dikkat etmek zorundadır:
• Efektifin kağıt para olması (madeni paralar uygulamada alım-satım işlemine konu olmazlar),
• Efektifin ülkemizde alım-satımı yapılan konvertibl dövizlerden (serbestçe diğer ülke paralarına çevrilebilen dövizler) olması,
• Efektifin sahte olmaması,
• Efektifin tedavülden kalkmamış olması,
• Efektifin özelliğini yitirecek derecede yırtık ve noksan olmaması.

Yapılan yevmiye kaydında senet tahsil edildiğinden dolayı 010. Kasa Hesabı borçlandırılmış ve tahsil edilen tutar müşterinin hesabına aktarıldığından dolayı 304. Resmi, Ticari ve Diğer Kuruluşlar Mevduatı Hesabı alacaklandırılmıştır.

Bankanın Konya şubesi, ödeme emrini aldıktan sonra 290. Şubeler Cari Hesabını borçlandırarak ve 394. Ödeme Emirleri Hesabı alacaklandırarak İzmir şubesinden gelen ödeme emrinin yevmiye kaydını yapmıştır.

Yevmiye kaydında havale yapmak isteyen müşteriden ₺10.062 tahsil edildiğinden dolayı 010. Kasa Hesabı aynı tutarda borçlandırılmıştır. Bu tutarın ₺10.000’si havale edilecek tutar olduğundan dolayı 392. Alacaklı Geçici Hesaplar bu tutarda alacaklandırılmış ardından ödenecek vergiler, havale komisyonu ve haberleşme geliri ilgili hesaplarda alacaklandırılmıştır. Yapılan bu yevmiye kaydında banka, müşterinin havale talimatı talebini kayda geçirmiştir.

Yapılan yevmiye kaydında 982. Emanet ve Rehinli Kıymetler Hesabı borçlandırılarak ve 984. Emanet ve Rehinli Kıymet Verenler Hesabı alacaklandırılarak ihraç edilen kıymetler banka tarafından teslim alınmıştır.

Bankaların yaptıkları faaliyetler sonucunda müşterilerinden aldıkları faiz ve komisyonlar üzerinden almakla yükümlü oldukları "Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV)" 380. Ödenecek Vergi, Resim, Harç Ve Primler Hesabında takip edilmektedir

Bankalar borsada işlemleri aracı  kurumlar yardımıyla gerçekleştirmektedirler. Bu nedenle banka, aracı kuruma yaptığı  iş  karşılığında bir ücret ödeyecektir. Banka "kurtaj" olarak ifade edilen bu ücreti, daha sonra müşteriden tahsil edecektir.

Evalüasyon, faaliyet dönemi içinde sabit kur ve cari kur üzerinden işlem gören dövizli hesapların dönem sonu bakiyelerinin, belirlenen kurallara göre Türk Lirası'na dönüştürülerek gerçek değerlerinin saptanması işlemidir.

Efektif alım işlemi iki ayrı aşamada muhasebeleştirilmektedir. Birinci aşamada; sabit kur (sabit fiyat) üzerinden efektifler 011 Efektif Deposu Hesabı borçlandırılarak ve 293 Efektif Vaziyeti Hesabı alacaklandırılarak alınan efektiflerin şube deposuna giriş kaydı yapılır, ikinci aşamada ise efektifler cari kur üzerinden 292 Efektif Alım-Satım hesabına kaydedilerek alınan efektiflerin Türk Lirası karşılığının müşteriye ödenmesi kaydı yapılmaktadır.

Yapılan yevmiye kaydında 301. Döviz Tevdiat Hesabı-Vadesiz Hesabı borçlandırılarak ve 011. Efektif Deposu alacaklandırılarak müşterinin vadesiz döviz tevdiat hesabından müşteriye efektif ödenmesi işlemi gerçekleştirilmiştir.

Yapılan yevmiye kaydında banka ay sonunda yaptığı evalüasyon sonucunda oluşan karın muhasebeleştirme işlemini 292. Efektif Alım-Satım Hesabını borçlandırarak ve 771. Kambiyo Karları Hesabını alacaklandırarak yapmıştır.