BANKA VE SİGORTA MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 8

Prim gelirlerinin tahakkuku sırasında jeran işletme, ilgili branş teknik kısım gelir tablosu hesabına kendi payına düşen kısmı yazarken, prim üzerinden koasürör işletmeye ait olan kısmı, sigortacılık hesap planında “Koasürörler Cari Hesabı” adı altında bir hesap bulunmadığından “Sigortacılık Faaliyetlerinden Borçlar” hesabında izlenir

Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden dönemsellik ilkesine göre işletme faaliyetleri belirli dönemler itibariyle kontrol edilir ve işletmenin faaliyetleri sonucunda sağladığı kâr veya zarar bu dönemler itibariyle hesaplanır.

Bankalar tarafından düzenlenen temel finansal tablolar bilanço ve gelir tablosu olmakla birlikte, özkaynak değişim tablosu, nakit akım tablosu ve kâr dağıtım tablosu da diğer işletmelerde olduğu gibi bankaların da dönem sonlarında düzenledikleri, faaliyet raporlarında yer alması gereken diğer finansal tablolardır.

Muhasebe uygulamalarında envanter işlemleri genel olarak aşağıdaki sıraya göre yapılır:
1. Dönem sonunda muhasebe kayıtlarına göre genel geçici mizan düzenlenir.
2. Muhasebe dışı envanter işlemleri yapılarak iktisadi kıymetlerin gerçek durumu tespit edilir.
3. Muhasebe dışı envanter sonuçları ile genel geçici mizan karşılaştırılır, varsa farklar bulunur.
4. Bulunan farkların sebeplerine göre gerekli düzenleyici muhasebe kayıtları yapılarak muhasebe içi envanter işlemleri yapılır.
5. Muhasebe kayıtları ile envanter sonuçlarının uyumu sağlanarak genel kesin mizan düzenlenir.
6. Daha sonra finansal tablolar düzenlenir

Yukarıda ifade edilen genel işlemler dışında, dönem sonlarında banka işletmelerinde,
• Farkların giderilmesi,
• Faiz tahakkukları,
• Evalüasyon işlemleri (kur farklarının belirlenmesi ve kayda alınması),
• Gelir ve gider reeskontlarının belirlenerek kayda alınması,
• Amortismanların kaydı,
• Karşılıkların kaydı,
• Gelir ve gider hesaplarının kâr ve zarar hesabına devredilerek kapatılması ile ilgili muhasebe içi envanter işlemleri yapılır.

Söz konusu kayıtta "KASA" hesabı borçlandırılırken, "392 ALACAKLI GEÇİCİ HESAPLAR" hesabı alacaklandırılır.

Amortisman; bir varlığın amortismana tabi tutarının, varlığın yararlı ömrü süresince sistematik olarak dağıtılmasını ifade eder.

Bankada 1 yıldan fazla kullanılan ve sürekli bir ömre sahip olan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılması şarttır. Seçenekler arasında yalnızca bilgisayarlar bu koşulu sağlamaktadır.

Tahsil imkanı sınırlı krediler; anapara ve faiz ödemeleri öngörülen tarihten itibaren 90 günden fazla geciken ancak 180 günü geçmeyen şekilde geciken krediler. (Karşılık oranı: %20)

Anlaşılabilirlik, ihtiyaca uygunluk, güvenilirlik ve karşılaştırılabilirlik finansal tabloların başlıca niteliklerini oluşturur

Bilanço; bir işletmenin belirli bir andaki varlıkları ile bu varlığın kaynağını ve ek olarak faaliyet sonuçlarını muhasebe ilkelerine, kurallarına ve ilgili yasaların hükümlerine göre karşılıklı tutarlar olarak gösteren çift yanlı bir çizelgedir.

Sigorta işletmelerinin en önemli amacının “güven sunmak” olduğu söylenebilir. Bununla birlikte sözkonusu işletmeler güven sunarken başka pek çok amaca da hizmet etmektedirler. Bunlardan bir kısmı aşağıdaki gibi örneklendirilebilir:
• Sigorta işletmeleri, güvence hizmeti sunmak suretiyle, toplumsal ve ekonomik gelişmeye katkı sağlarlar.
• Sigorta hizmetinin sunulmasında aracılık ederler.
• Tasarruf fikrinin gelişmesine,sigortalılardan toplanan primlersayesinde ekonomide yatırıma elverişli bir fonun oluşmasına ve sermaye birikimine aracılık ederler.
• Hizmet sektöründe istihdam yaratırlar.
• Vergi ve diğer ödemeler ile devlete kaynak yaratırlar.

Tahakkuk ilkesi: Gelirlerin tahsil edilmesi veya giderlerin ödenmesi tarihine bakılmaksızın mali yıldaki tüm gelir ve giderler dikkate alınmalıdır.

Alternatif Değerleme Yöntemleri
AB’ye üye ülkeler, aşağıdaki değerleme yöntemlerini kullanılmalarına izin verme veya işletmelerden bu değerleme yöntemlerini talep etme hakkına sahiptirler:
• Yenileme Maliyeti: Kullanım süreleri sınırlı olan sabit varlıklar ile stokların değerlemesinde yenileme maliyeti esas alınır.
• Enflasyon Muhasebesi: Sermaye ve yedekler dahil olmak üzere finansal tablolarda yer alan tüm kalemler üzerinde, enflasyonun etkisini gideren diğer değerleme yöntemleri esas alınır.
• Yeniden Değerleme: Sabit ve mali varlıkların yeniden değerlemesi yapılır.

Cari Değer: Bu değer ölçütü, piyasa ve borsa rayiç bedellerini içermektedir. Piyasa değeri, bir varlığın piyasalarda yer alan değeridir. Borsa rayiç bedeli ise, bir varlığın bilanço gününde resmi olarak borsadan alındığı değerdir. Bu değerleme ölçütü, daha çok yatırımların değerlemesinde kullanılır.

İkinci grupta sigorta işletmelerinin kendine özgü işlemlerinin muhasebeleştirilmesi yer almaktadır. Sigorta işletmelerine özgü muhasebeleştirilmesi gereken bu işlemler kısaca aşağıdaki gibi sıralanabilir;
• Sigortalılardan tahsil edilen veya edilecek olan primlerin kayıtları ile bu primlerden iptal edilecek olanlara ilişkin kayıtlar,
• Ödenen ya da ödenecek duruma gelmiş bulunan tazminatlara ilişkin işlemler ile bunlara ilişkin gider kayıtları,
• Aracılar ile yapılan işlemler sonucunda ortaya çıkan olaylara ilişkin kayıtlar,
• Reasürans işlemleri ile ilgili olan olayların ve bunlara ilişkin giderlerin kayıtları,
• Sigorta teknik karşılıklarına ilişkin kayıtlar,
• Diğer işlemler

Karar Defteri: Anonim şirket şeklinde kurulan sigorta işletmelerinde “Hissedarlar Genel Kurul Defteri” ve “Yönetim Kurulu Karar Defteri” adlarında iki defter tutulur.

Sigorta işletmelerinin faaliyetlerini sürdürürken yapmış oldukları sigorta hizmetleri temelde üç tür nitelik taşır:
Dolaysız sigorta: Sigorta işletmesinin bizzat kendisinin veya aracıları (acenta ve prodüktörler) kanalıyla sağladığı sigorta işleridir.
Aktif reasürans: “Alınan işler” olarak da ifade edilen aktif reasürans, sigorta işletmesinin başka bir sigorta işletmesi tarafından alınan sigorta işine reasürör olarak belirli bir ölçüde katılmasıdır.
Pasif reasürans: “Verilen işler” olarak da tanımlanan pasif reasürans, sigorta işletmesinin kabul ettiği sigorta işlerinden bir kısmını sedan olarak diğer bir sigorta işletmesine devretmesidir.

Maddi Olmayan Varlıklar
Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve şirketin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar ile şerefiyelerin izlendiği hesap grubudur. Bu hesap grubunun alt hesapları şunlardır: Haklar, şerefiye, faaliyet öncesi döneme ait giderler, diğer maddi olmayan varlıklar, birikmiş itfalar (amortismanlar).

Cari varlıklar: Bu hesap sınıfı, nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal koşullarda bir yıl içinde veya işletmenin normal faaliyet dönemi içinde nakde çevrilmesi ve tüketilmesi öngörülen varlık unsurlarını kapsamaktadır.