BANKA VE SİGORTA MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 6

Kredinin yararları temel olarak şunlardır:
• Kredi,tasarrufların atıl kalmasını önleyerek, ekonominin hareketlenmesine imkan sağlar,
• Kredi, girişimcilerin tasarruflarını biriktirmelerini beklemeden daha hızlı hareket etmelerine imkan sağlar,
• Kredi, kişilerin gelecekte sahip olacakları gelirleriyle yapacakları harcamaları önceden yapmalarına imkan sağlar.

Bankaların müşterilerine kullandırdıkları krediler, niteliklerine göre; nakdi ve gayri nakdi olmak üzere ikiye ayrılır.

01.11.2005 tarih ve 25983 sayılı Resmi Gazetenin Mükerrer sayısında yayımlanan 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 51. maddesinde kredi açma yetkisi konusu, 54. maddesinde ise kredi sınırları konusu düzenlenmiş bulunmaktadır.

Bankacılık Kanunu’nun 54. maddesine göre; bankalarca, bir gerçek ya da tüzel kişiye veya bir risk grubuna kullandırılabilecek
kredilerin toplamı özkaynakların yüzde yirmi beşini aşamaz.

Bankaların müşterilerine kullandırdıkları krediler, niteliklerine göre; nakdi ve gayri nakdi olmak üzere ikiye ayrılır.

Bankalar yaptıkları faaliyetler sonucunda müşterilerinden aldıkları faiz ve komisyonlar üzerinden % 5 oranında “Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV)” almakla yükümlüdürler.

Teminat mektubunda üç taraf mevcuttur. Bunlar: Banka, Muhatap ve Lehdar’dır.

Bankalar ayrıca aldıkları faiz üzerinden “Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu Kesintisi (KKDF)” de yapacaklardır. Bu kesinti tüketici kredilerinde % 15, diğer Türk Parası üzerinden kullandırılan kredilerde % 3’tür.

Türk Ticaret Kanunu’nun 714. maddesi, senetlerin vadesinin dolmasını takip eden iki iş günü içinde protesto edilebileceğini hükme bağlamıştır.

Mevduat sahiplerinin kimliklerine göre;

• Tasarruf Mevduatı

• Resmi Kuruluşlar Mevduatı

• Ticari Kuruluşlar Mevduatı

• Bankalararası Mevduat ve

• Diğer Kuruluşlar Mevduatı

şeklinde gruplara ayrılmıştır.

Tasarruf Mevduatı: Gerçek kişiler tarafından bu isim altında açtırılan ve ticari işlemlere konu olmayan mevduatlar, “Tasarruf Mevduatı”dır.

Vadeli yada vadesiz olarak açılabilirler. Vadesiz tasarruf mevduatı hesabı sahibinin çek keşide etmesi ticari işlem olarak görülmez.

Resmi Kuruluşlar Mevduatı: Genel ve katma bütçeli kamu kurum yada kuruluşlarının, yerel yönetimlerin, mahkeme yada savcılıkların, icra ve iflas dairelerinin bankalar nezdinde açtırmış oldukları mevduatlardır.

Alacaklı cari hesap sahipleri, istediklerinde kendi hesaplarında bulunan bir miktar parayı, bir talimat mektubu yazarak, bankanın aynı şubedeki kendi adlarına ya da başkası adına olan başka bir hesaba naklini yapabilirler.

Bu işleme bankacılıkta virman denilmektedir.

Bankalar topladıkları mevduatın belirli bir kısmını Merkez Bankası Kanunu’na göre “mevduat munzam karşılığı” olarak, Merkez Bankası’na yatırmak zorundadır. Bu işlemlerin takibini banka genel müdürlüğü yapar.

Bankaların diğer bir kaynak sağlama yolu, özkaynaklara başvurarak fon sağlamaktır. Sermaye artışı, kar ya da yedeklerin sermayeye ilave edilmesi bu işlemlerin örneklerindendir.

Mevduatlar verilen faizin niteliğine göre;

• Değişken Faizli Mevduatlar

• Sabit Faizli Mevduatlar

olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.

Bankaların bir diğer fon kaynağı da T.C. Merkez Bankası’ndan reeskont ve avans alma yoluyla yapılan borçlanmadır.

Başka bir şubeden, hesap sahibinin para çekmek istemesi durumunda ise yukarıdaki işlemin tersi söz konusudur.

Eskiden bu işlem muhatap şube tarafından, hesap sahibinin mevduat hesabında yeterli paranın olup olmadığının sorulması ve daha sonra ödemenin gerçekleştirilmesi şeklinde yapılırdı.

Bu işleme “Provizyon İsteme” denilmektedir.

Faizin başlangıç tarihi “Valör Tarihi” olarak ifade edilir.

Valör tarihi; paranın bankaya yatırıldığı günü takip eden ilk iş günüdür.

Günümüzde bankaların faaliyet alanı çok çeşitlenmiş olsa da esas olarak bankalar para ticareti yapan ve bu ticaretten kazanç elde etmeye çalışan işletmelerdir. Bu amaçla, bankalar değişik kaynaklardan sağladıkları fonları, ihtiyaç duyanlara kredi ya da başka yollarla aktararak onları finanse ederler. Bu işten faiz ya da başka adlarla aldıkları paylar, bankaların kazançlarının temel kaynağını oluşturur. Bankaların bir diğer fon kaynağı da T.C. Merkez Bankası’ndan reeskont ve avans alma yoluyla yapılan borçlanmadır. Bir başka fon sağlama aracı para ya da sermaye piyasasına menkul kıymet ihracı şeklinde gerçekleşir. Bankaların diğer bir kaynak sağlama yolu, özkaynaklara başvurarak fon sağlamaktır. Sermaye artışı, kar ya da yedeklerin sermayeye ilave edilmesi bu işlemlerin örneklerindendir.