BALKANLAR'DA SİYASET

Bosna-Hersek’te 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşın bitirilmesiyle bölgede refah ve huzurun getirilmesi amacıyla ‘Dayton Barış Antlaşması’ yapılmıştır. Doğru seçenek E şıkkıdır.

İdari sorunlar sebebiyle Bosna-Hersek’te aynı anda 5 cumhurbaşkanı, 14 başbakan, 180 bakan, 1.200 yargıç ve savcının görev yapmaktadır.

Bosna-Hersek’te, devlet düzeyindeki cumhurbaşkanlığı makamı üç kurucu milleti temsil eden üç kişiden oluşur. Bir Boşnak, bir Sırp ve bir Hırvat’tan oluşan cumhurbaşkanlığı üyeleri, dört yıllık süre içinde sekiz ayda bir dönüşümlü olarak cumhurbaşkanı görevini yaparlar. Doğru seçenek D şıkkıdır.

İşsizlik Kosova’nın kalkınmasındaki en büyük engellerden biri işsizliktir.  Ayrıca 2019’da %26 olan resmî işsizlik oranıyla Kosova Avrupa’da en yüksek işsizliğe sahip ülke durumundadır.  Doğru seçenek B şıkkıdır.

Yolsuzluk Balkanlardaki ekonomik sorunların en temel sebebidir. Doğru seçenek A şıkkıdır.

Japonya Balkanlara etki eden başlıca uluslararası aktörlerden biri değildir.

Doğru seçenek D şıkkıdır.

Yalnızca Slovenya 2004 yılında AB üyeliğine kabul edilmiştir. Doğru seçenek A şıkkıdır.

Rusya, Balkanlar politikasında Sırbistan, Karadağ ve Bosna-Hersek’teki Sırplar üzerinde önemli yatırımlar yapmaktadır.  Doğru seçenek C şıkkıdır.

1990’ların sonlarından itibaren sanayisini yeniden şekillendiren ve ihracata daha fazla önem veren Çin, 2000’li yıllardan itibaren dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi Balkan ülkeleriyle ticaretini hızla artırmış ve bölgenin en büyük ticaret ortaklarından biri hâline gelmiştir. Doğru seçenek C şıkkıdır.

Balkan ülkeleri arasındaki siyasi ve ekonomik iş birliğinin geliştirilmesine, enerji ve sosyal politikalar gibi alanlarda iş birliğinin başlatılmasına, organize suçlar ve yasa dışı göç konularında da ortak bir duruş geliştirilmesine katkıda bulunan ve 1999 yılında Almanya öncülüğünde gerçekleştirilen faaliyet Güneydoğu Avrupa İstikrar Paktı (SP)dır. Doğru seçenek D şıkkıdır.

Bosna-Hersek’te 1992-1995 yılları arasında yaşanan kanlı savaş Dayton Barış Antlaşması ile bitirilmiştir. Doğru seçenek A şıkkıdır.

21 Kasım 1995’te imzalanan Dayton Anlaşması’nın ana hedefleri, kısa vadede savaşın durdurulması, uzun vadede ise kalıcı barış ve istikrar için gerekli ortamın yaratılmasıydı. Doğru seçenek B şıkkıdır.

Bağımsızlığın ilan edildiği 17 Şubat 2008 tarihinden sonra dünya ülkelerinin çoğunluğu tarafından tanınan Kosova uluslararası sistemin bir öznesi hâline gelmiştir. Doğru seçenek C'dir.

Kuzey Makedonya bağımsızlığını 1991 yılında ilan etmiştir. Doğru seçenek D'dir.

Ohri Çerçeve Anlaşması’ndan kaynaklanan düzenlemeler gereğince Kuzey Makedonya hükûmetlerinde mutlaka Makedon ve Arnavut partilerinin koalisyon ortağı olarak yer almaları gerekmektedir. Doğru seçenek E şıkkında verilmiştir.

2019 yılında Balkan ülkelerinden yalnızca Slovenya AB ortalamasına yakın bir kişi başına düşen gelire sahip olmuş, onu takip eden ülkelerden Hırvatistan, Romanya ve Yunanistan’daki kişi başına düşen gelir ise AB’deki ortalamanın %64-%68’ine karşılık gelmiştir. Gelir düzeyi bakımından AB ülkeleri içinde son sırada yer alan Bulgaristan’da kişi başına düşen gelir AB ortalamasının %52’sine denk gelirken AB ile adaylık müzakereleri devam eden Karadağ ve Sırbistan’da bu oran %40’lar civarındadır. Bölgenin diğer ülkeleri Kuzey Makedonya, Bosna-Hersek, Arnavutluk ve Kosova’da kişi başına düşen gelir ise AB’de kişi başına düşen ortalama gelirin %40’ının da altında kalmaktadır.

Balkan ülkelerinin birçoğu günümüzde işsizlik ve yoksulluk sorunlarıyla karşı karşıyadır. Resmî verilere göre 2019 yılında Kosova’da kayıtlı işsizlik oranı %26, Yunanistan ve Kuzey Makedonya’da %17, Bosna-Hersek’te %16, Karadağ’da %15, Arnavutluk’ta %11, Sırbistan’da ise %10 olarak hesaplanmıştır. Doğru seçenek B şıkkında verilmiştir.

2004 yılında Slovenya, 2007 yılında Bulgaristan ve Romanya, 2013 yılında ise Hırvatistan AB üyeliğine kabul edilmiş ve 1981’den beri üyeliği devam eden Yunanistan’la birlikte bölgedeki AB üyesi ülke sayısı beşe çıkmıştır. Geriye kalan altı ülkeden Karadağ 2012, Kuzey Makedonya 2005, Sırbistan ve Arnavutluk ise 2014 yılından beri aday ülke statüsündedir. Karadağ ve Sırbistan’ın üyelik müzakereleri devam etmekte olup Kuzey Makedonya ve Arnavutluk ile müzakereler henüz başlamamıştır. İç reformlarını henüz gerçekleştirememiş olan Bosna-Hersek ve öncelikle Sırbistan’la ilişkilerini normalleştirmesi beklenen Kosova ise hâlen “potansiyel aday ülke” statüsündedir. Doğru seçenek C şıkkıdır.

Bölgede yaşanan her türlü siyasi kriz ve sorunun çözümü için etkin çaba sarf eden AB, Batı Balkanlarda iş birliğini artırmak ve ülkeleri tam üyeliğe hazırlamak amacıyla 2014’ten beri Berlin Süreci adı altında zirve ve toplantılar düzenlemektedir. Doğru seçenek D şıkkında verilmiştir.

Soğuk Savaş sonrası Balkan ülkelerini içine alan ilk önemli bölgesel iş birliği girişimi Orta Avrupa Girişimi (CEI) olmuştur. Kasım 1989’da temelleri atılan bu girişim önce Orta Avrupa ülkelerini etrafında toplamış, ardından da Balkan ülkelerine açılmıştır. Doğru seçenek E'dir.