BALKANLAR'DA SİYASET

Mayıs 1986’da Sırbistan Komünistler Bir­liği Merkez Komitesi Başkanı olan Milošević, önce Sırbistan polisini, istihbarat birimlerini ve medya­sını kontrolüne almış ve ardından Sırbistan’ın güç­lendirilmesi ve Yugoslavya’nın merkezileştirilmesi için çalışmalarını hızlandırmıştır.

Hırvatistan’da şiddetli çatışmalar yaşanırken Ma­kedonya 21 Kasım 1991’de Yugoslavya’dan bağım­sızlığını ilan etmiştir. Geçmişteki dönemlerden farklı olarak Makedonya artık Büyük Sırbistan projesinin bir parçası değildi. Dönemin Makedonya yetkilileri de Hırvatistan ve Slovenya’nın aksine Milošević’e kafa tutmamış ve Sırp karşıtı bir söylem geliştirme­miştir.

ABD’nin 41. Başkanı George H. W. Bush defalarca Sırpların etnik temiz­lik girişimlerini kınamış, bölgeye barış gücü askerleri göndermiş ancak Bosnalı Sırplara yönelik askerî mü­dahaleyi aklından geçirmemiştir.

Srebrenitsa soykırımıyla ilgili olarak daha son­ra yayımlanan çeşitli raporlarda başta Hollanda ve Fransa olmak üzere Batılı ülkelerin ve BM’nin sorumsuz ve pasif davrandığı gözler önüne seril­miştir. Örneğin, Hollanda Tarih Belgeleri Ensti­tüsünün (NIOD) 10 Nisan 2002’de yayımladığı bir araştırmaya göre Hollanda hükûmeti Sırpların Srebrenitsa’ya saldıracağını önceden öğrenmiş olma­sına rağmen bölgede görev yapan askerlerinin can güvenliği için katliamın gerçekleşmesine göz yum­muştur. Bu raporun üzerine 16 Nisan 2002’de Wim Kok’un başbakanlığındaki Hollanda hükûmeti istifa etmiştir. Kasım 2001’de Fransa Parlamentosunun bir komisyonu tarafından yayımlanan raporda ise katliam sırasında UNPROFOR’un başında bulu­nan Fransız General Bernard Zanvier’in Sırplara karşı bir NATO harekâtının düzenlenmesini engel­lediği belirtilmektedir. Dönemin BM Genel Sekre­teri Kofi Annan tarafından hazırlatılan ve 15 Kasım 1999’da yayımlanan bir başka raporda da, BM’nin Srebrenitsa’daki gelişmelerle ilgili yanlış öngörülerde bulunduğu ve şehirdeki sivillere yeterli koruma sağ­layamadığı ortaya konmuştur.

Kosova, dünya ülkelerinin çoğunluğu tarafından tanınmış olsa da Rusya ve Çin’in vetosu yüzünden henüz BM üyeliğine kabul edilmiş değildir. Kosova’nın günümüzde iç ve dış politikada karşılaştığı meydan okumalar kitabın yedinci bölümünde ele alınacaktır.

Preşova Vadisi’nde artan hoşnutsuzlukların sonu­cu olarak 1999’un sonlarına doğru Preşova, Medve­ca ve Buyanovats Kurtuluş Ordusu (UÇPBM) adlı bir Arnavut silahlı örgütü kurulmuş ve Sırp silahlı kuvvetleriyle çatışmaya başlamıştır. Ohri çerçeve antlaşması Makedonya ile alakalıdır. Bura ile ilgisi yoktur.

Şubat 1991’de kurulan aşırı milliyetçi ve Batı karşıtı SRS, Milošević yönetiminin önemli di­reklerinden biriydi. 1990’ların başlarında SRS taraftarları Sırp kökenli olmayanların ülkeden sürülmesine yönelik eylemlere öncülük etmişler­dir. Sırbistan’ın sınırlarının genişletilmesini de savunan SRS’nin örgütlediği sözde “gönüllüler” Hırvatistan ve Bosna-Hersek’te birçok savaş suçu­na karışmıştır. Sicili bu denli kirli olsa da SRS, 1998-2008 yılları arasında Sırbistan’da en fazla oy alan siyasi parti olmuş fakat Milošević sonra­sı dönemde hiçbir zaman iktidara gelememiştir.

Eylül 2008’de SRS’den ayrılarak Sırp İlerleme Partisi (SNS) adında yeni bir parti kurmuştur. Radikal milli­yetçiliği geride bıraktığını ve Balkanlarda barış ve istikrarın korunması için çalışacağını ilan eden bu parti, Sırbistan’da 6 Mayıs 2012’de gerçekleştiri­len seçimlerden birinci parti olarak çıkmıştır.

Bu dönemde Karadağ hükûmeti Sırbistan yüzünden AB yolunda yavaş ilerlediklerini dile getirmiş ve Karadağ’ın bağımsız bir ülke olarak AB’ye daha erken üye olabileceğini savunmuştur.