BALKANLAR'DA SİYASET - Deneme Sınavı - 2

Rusya, Balkanlar politikasında Sırbistan, Karadağ ve Bosna-Hersek’teki Sırplar üzerinde önemli yatırımlar yapmaktadır.  Doğru seçenek C şıkkıdır.

1990’ların sonlarından itibaren sanayisini yeniden şekillendiren ve ihracata daha fazla önem veren Çin, 2000’li yıllardan itibaren dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi Balkan ülkeleriyle ticaretini hızla artırmış ve bölgenin en büyük ticaret ortaklarından biri hâline gelmiştir. Doğru seçenek C şıkkıdır.

Balkan ülkeleri arasındaki siyasi ve ekonomik iş birliğinin geliştirilmesine, enerji ve sosyal politikalar gibi alanlarda iş birliğinin başlatılmasına, organize suçlar ve yasa dışı göç konularında da ortak bir duruş geliştirilmesine katkıda bulunan ve 1999 yılında Almanya öncülüğünde gerçekleştirilen faaliyet Güneydoğu Avrupa İstikrar Paktı (SP)dır. Doğru seçenek D şıkkıdır.

ABD 4 Nisan 1949’da kurulan Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) isimli askerî ittifakın oluşturulmasına öncülük etmiştir. ABD, bütün bu ekonomik, siyasi ve askerî girişimleri sayesinde nüfuzunu kısa sürede dünyanın önemli bir bölümüne yaymayı başarmıştır. ABD’nin yardımlarından istifade eden Türkiye ve Yunanistan, 1952 yılında NATO üyeliğine kabul edilerek resmen Batı Bloku içindeki yerlerini almıştır. Diğer seçeneklerdeki ülkeler Batı ve Doğu bloklarının dışında kalan Bağmsızlar Hareketi içinde yer almışlardır. Doğru cevap B'dir.

Balkanlardaki rejimler içerisinde Batı ve Doğu Blokları arasında başarılı bir denge siyaseti izleyebilen tek ülke Yugoslavya olmuştur. Komünist Yugoslavya’nın lideri Josip Broz Tito, Bağlantısızlar Hareketi’ne öncülük ederek Soğuk Savaş döneminde Yugoslavya’yı dünya siyasetinde önemli bir ülke hâline getirmiştir. Bulgaristan, Arnavutluk ve Romanya Doğu Bloku yanlısı olurken, Yunanistan NATO'ya üye olarak Batı tarafını seçmiştir. Doğru cevap D'dir.

Soğuk Savaş boyunca Bulgaristan ekonomik olarak yüksek oranda SSCB’ye bağımlı kalmıştır. Sanayileşme hamlelerini Sovyetlerden gelen teknik ve finansal yardımlar ile makineler sayesinde gerçekleştiren Bulgaristan, toplam enerji talebinin 2/3’ünü yıllarca SSCB’den karşılamıştır. Bulgaristan’ın dış ticaretinin yarısından fazlası da yine SSCB ile gerçekleşmiştir. Doğru cevap C'dir.

Stalin'in ölümünden sonra Sovyetler Birliği’ni kaybeden Arnavutluk lideri Enver Hoxha, bu sefer Çin Halk Cumhuriyeti ile yakınlaşmaya başlamıştır. Böylelikle SSCB’nin izlediği yıpratıcı politikalara rağmen Arnavutluk ekonomisi Çin sayesinde ayakta kalmış, bu dönemde yaklaşık 6.000 Çinli uzman da Arnavutluk’un kalkınmasına katkıda bulunmuştur. Doğru cevap E'dir.

Birçok siyasi gözlemciye göre Bağlantısızlar Hareketi’nin gelişiminde lider ülke Yugoslavya, lider şahsiyet ise Tito olmuştur. Bağlantısızlar Hareketi şemsiyesi altında Yugoslavya çeşitli krizlerde arabuluculuk yapmış, Asya ve Afrika’da yollar, barajlar, limanlar, kanallar ve tesisler inşa etmiş, teknik eğitim ve yardım faaliyetlerinde bulunmuş ve dünyanın birçok ülkesinden öğrenci kabul etmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yunanistan İkinci Dünya Savaşı'nın ardından ABD’nin yardımlarına olan bağımlılık yüzünden hızlı bir şekilde ABD’nin siyasi ve ekonomik vesayeti altına girmiştir. Balkanlardaki komünist komşulara karşı güvence elde edebilmek ve Batılı ülkelerle yakınlaşmayı hızlandırmak için NATO’ya üye olmayı amaçlayan Yunanistan, yaklaşık 1.000 kişilik bir kuvvetle Batılı müttefiklerin yanında Kore Savaşı’na katılmış, bunun sonucunda 1952 yılında Türkiye ile birlikte NATO üyeliğine kabul edilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Ortak Sovyet tehdidi yüzünden Atina’nın önerisi ve ABD’nin teşvikiyle 1953 yılında Türkiye, Yugoslavya ve Yunanistan arasında Balkan Paktı oluşturulmuştur. Bu Pakt kapsamında taraflar arasında toplam dört adet antlaşma ve sözleşme imzalanmıştır.Doğru cevap C'dir.

Nicolae Ceauşescu 1965 yılında Romanya'nın başına geçmiştir. 1989'da bir halk isyanı sonucunda tutuklanıp idam edilene dek yönetimde kalmıştır. Doğru cevap D'dir.

Sırbistan ve Hırvatistan’ın olumsuz tutumları nedeniyle Yugoslavya’daki Boşnakların ulus kimliği uzun süre inkâr edilmiştir. “Boşnak” kelimesinin bir ulus kimliği olarak “kullanımı ancak 1993 yılında Bosna-Hersek’te resmiyet kazanabilmiş, 1995 tarihli Dayton Barış Antlaşması’yla ise uluslararası toplum tarafından kabul görmüştür. Doğru cevap D'dir.

Komünizm döneminde Balkanlardaki devletlerin nüfuslarını homojenleştirme, diğer bir deyişle baskın ulusun hegemonyasını sağlama yönünde politikalarıyla karşılaşılmıştır. Bu kapsamda örneğin 1980’lerde Romanya’daki Macarlar ve Bulgaristan’daki Türkler sistematik asimilasyon politikalarına tabi tutulmuştur.Doğru cevap A'dır.

Bosna-Hersek’te 1992-1995 yılları arasında yaşanan kanlı savaş Dayton Barış Antlaşması ile bitirilmiştir. Doğru seçenek A şıkkıdır.

21 Kasım 1995’te imzalanan Dayton Anlaşması’nın ana hedefleri, kısa vadede savaşın durdurulması, uzun vadede ise kalıcı barış ve istikrar için gerekli ortamın yaratılmasıydı. Doğru seçenek B şıkkıdır.

Bağımsızlığın ilan edildiği 17 Şubat 2008 tarihinden sonra dünya ülkelerinin çoğunluğu tarafından tanınan Kosova uluslararası sistemin bir öznesi hâline gelmiştir. Doğru seçenek C'dir.

Kuzey Makedonya bağımsızlığını 1991 yılında ilan etmiştir. Doğru seçenek D'dir.

Ohri Çerçeve Anlaşması’ndan kaynaklanan düzenlemeler gereğince Kuzey Makedonya hükûmetlerinde mutlaka Makedon ve Arnavut partilerinin koalisyon ortağı olarak yer almaları gerekmektedir. Doğru seçenek E şıkkında verilmiştir.

2019 yılında Balkan ülkelerinden yalnızca Slovenya AB ortalamasına yakın bir kişi başına düşen gelire sahip olmuş, onu takip eden ülkelerden Hırvatistan, Romanya ve Yunanistan’daki kişi başına düşen gelir ise AB’deki ortalamanın %64-%68’ine karşılık gelmiştir. Gelir düzeyi bakımından AB ülkeleri içinde son sırada yer alan Bulgaristan’da kişi başına düşen gelir AB ortalamasının %52’sine denk gelirken AB ile adaylık müzakereleri devam eden Karadağ ve Sırbistan’da bu oran %40’lar civarındadır. Bölgenin diğer ülkeleri Kuzey Makedonya, Bosna-Hersek, Arnavutluk ve Kosova’da kişi başına düşen gelir ise AB’de kişi başına düşen ortalama gelirin %40’ının da altında kalmaktadır.

Balkan ülkelerinin birçoğu günümüzde işsizlik ve yoksulluk sorunlarıyla karşı karşıyadır. Resmî verilere göre 2019 yılında Kosova’da kayıtlı işsizlik oranı %26, Yunanistan ve Kuzey Makedonya’da %17, Bosna-Hersek’te %16, Karadağ’da %15, Arnavutluk’ta %11, Sırbistan’da ise %10 olarak hesaplanmıştır. Doğru seçenek B şıkkında verilmiştir.