BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ

Türkiye’de balık avcılığında kullanılan pinterler genelde 5-7 çemberden ve en az 2-3 hazneden oluşmaktadır. Pinter giriş kısımlarında kanatlar bulunur, bu kanatlar tek ya da çift olabilir. Kerevit avcılığında kullanılan pinterlerde göz açıklığı 22-25 mm’dir. Pinterler çift girişli ve 7-9 cm çapında huni ağızları sahip olup 40 cm boyundadır.

Dip trolü ağlarıyla genel olarak su zemininde yavaş hareket eden yassı balıklar, dil, kalkan, vatoz, barbun, tekir, mezgit balıkları, karides ve istakoz gibi kabuklular avlanır. Orta su trolü palamut, uskumru, lüfer, sardalya, istavrit gibi sürü hâlinde göç gerçekleştiren ve hızlı yüzen balıkların avcılığında kullanılır. Yüzey trolüyle ise yavaş hareket eden ve yüzeye yakın hareket eden hamsi, gümüş, çaça gibi balıklar avlanır.

• Trol ağının bölümleri;
• Üst kanatlar
• Alt kanatlar
• Omuz
• Karın
• Uzatma parçası
• Torba
• Etek
• Mantar yaka
• Kurşun yaka
• Palamarlar (Halatlar)
• Kapılar
• Çelik halatlar (Esas halat)

Zargana Gırgırı: Zargana, istavrit, hamsi, sardalya ve gümüş balığı avcılığında kullanılır.

Palalar yapıları bakımından altı grupta toplanır:
1. Düz yassı başlı pala
2. Halka baş pala
3. İlmikli pala
4. Düz yassı delikli pala
5. Topuz baş pala
6. İğne başlı pala

Seğirtme: Yemsiz olarak kullanılan zokalara seğirtme denir.

Zehirleme ve Bayıltma ile Avcılık
Zehirleme ile avcılık balıkların oksijensiz bırakılarak sersemletilmesi esasına dayanır. Bunun için
sudaki çözünmüş oksijen miktarını azaltmak yöntemlerden biridir. Mekanik bayıltıcıların kullanımı, kimyasal bayıltıcılardan daha azdır. Zehirleme
ve bayıltma ile avcılıkta yaygın olarak ihtiyotoksik
bitkiler kullanılmaktadır. Türkiye’de en yaygın olarak bilinen ihtiyotoksik
bitkiler şunlardır:
1. Taxus baccata (Yaygın porsuk)
2. Euphorbia esula (Eşek sütleğeni)
3. Daphne mezereum (Mezeryon)
4. Cyclamen europaeum (Alp menekşesi)
5. Anchusa officinalis (Sığır dili)
6. Datura stramonium (Tatula)
7. Nicotina tabaccum (Tütün)
8. Hyoscyamus niger (Ban otu)
9. Verbascum nigrum (Sığır kuyruğu)
10. Verbascum undulatum (Sığır kuyruğu)

Dalyanlar:

Deniz, göl ve ırmak ağızlarında balık ve diğer
su ürünlerini avlamak için kurulan, giriş bölgesi
açılıp kapanabilen, sabit ya da yüzer hâlde kurulan tesislerdir. Dalyanlar köstek, döşeme, etek, hazne
kısımlarından oluşmaktadır. Kepasti, Kırma, Kurt
Ağzı ve Şıra dalyanı olmak üzere 4 çeşit dalyan vardır. Avlanma metotlarına göre de dalyanlar “Akıntının geldiği yöne açık olan dalyanlar” ve “Akıntının ters tarafına açık olan” dalyanlar olmak üzere
iki grupta toplanır. Dalyanlar naylon ve polyester
ağlar, kazıklar, kargı, kamışlar, tel kafesler ve diğer
yardımcı malzemeler kullanılarak inşa edilir. Genellikle sürü hâlinde beslenme veya üreme göçü
yapan balıkların göç yollarına kurulur. Dalyanların
tatlı su ve deniz arasında kalan kanal ve boğazlar
üzerine kurulması durumunda yapılacak avcılık
verimini artırır. Daha çok levrek, istavrit, kefal,
uskumru, palamut vb. gibi balıkların avcılığı yapılmaktadır. Dalyanlarda avcılık yapılmadan önce
balık sürülerinin gözlemlenerek tespiti iyi yapılmalıdır. Balık sürülerini
gözlemleme kayık ya da vigla direği
gibi yüksek bir yer üzerine çıkan bir
gözlemci tarafından yapılır. Balık sürüleri uygun bir yöntemle ürkütülerek açık olan dalyan kapılarından içeri girmeleri sağlanır. Balıklar dalyana
girdikten sonra dalyanın kapıları kapatılarak balıkların geri kaçmaları engellenir. Dalyanın döşeme ve köstek
olarak adlandırılan kısımlarına giren
balıklar kürekle suya vurularak ya da
ağlara ellemek suretiyle ürkütülerek
balıkların hazne kısmına girmeleri
sağlanır. Balıklar hazneye girdikten
sonra haznenin kapısı kapatılır ve ağı
yukarı çekmek suretiyle balıklar toplanır. Avcılığın
insan gücüne fazla bağlı ve tesadüfi bir avcılık yöntemi olması sebebiyle bu tip avcılığa ilgi giderek
azalmaktadır.

Pinterler
İç su avcılığında kullanılan huni biçiminde tek
ya da iki taraftan girişi olan konik biçimdeki ağların birbirine eklenmesi ile oluşan av aracıdır (Şekil
6.2). Pinterler balık pinteri ve kerevit pinteri olmak
üzere iki çeşittir. Akarsu, göl ve denizlerde pinterle
avcılık yapılabilir. Genellikle akıntının olduğu ve
balıkların geçiş alanları olan bölgelere kurulur. Pinterler en az üç adet çemberden oluşur. Türkiye’de
balık avcılığında kullanılan pinterler genelde 5-7
çemberden ve en az 2-3 hazneden oluşmaktadır.
Pinter giriş kısımlarında kanatlar bulunur, bu kanatlar tek ya da çift olabilir. Kerevit avcılığında
kullanılan pinterlerde göz açıklığı 22-25 mm’dir.
Pinterler çift girişli ve 7-9 cm çapında huni ağızları sahip olup 40 cm boyundadır.

Direçle Avcılık
Denizin dip kısmında bulunan midye, istiridye, karides, deniz salyangozu ve diğer su ürünlerinin avlanmasında kullanılan
bir av aracıdır. Direçler bir ağ, tel
torba, çerçeve, bıçak veya tarak
ve bir çekilme sapından oluşur.
Genellikle küçük güçte motorlu
gemilerle çekilir. Bazı türlerinde
suyun dip kısmının taranma ve
kazınması amacıyla çerçevenin
aşağı gelen kısmı tarak veya bıçak
şeklinde yapılır. Direçle avcılık
yaparken teknenin tarama yaptığı bölgede takılma olması durumunda teknenin alabora olmasını engellemek için hızı ortalama
0.8-1 mil kadar olmalıdır. Avcılık süresi suyun zemin yapısına göre farklılık gösterir. Avcılığı yapılan
su ürünleri türüne göre;
• İstiridye direci
• Kara midye direci
• Kum midyesi direci
• Karides algarnası
• Deniz salyangozu algarnası olarak adlandırılır

Kankava ile Avcılık
Denizin dip kısımlarını taramak suretiyle
sünger avcılığının yapıldığı av aracıdır. Basit bir
kankava’da bir eksen üzerinde 2 veya 3 adet yaklaşık 10-15 cm kalınlığında, çapı 65-70 cm olan demirden veya lastikten imal edilmiş tekerlekler vardır ve bunlara bağlı 1 veya 2 torba ağ bulunur. Tek
torba ağ bulunanlar eksen uzunluğu 6 m’ye kadar
olanlardır. Genel olarak eksen uzunluğu 6 metreden uzun olanlarda iki torba ağ bulunur. Ağ torbaların uzunlukları 3 ila 5 m arasında değişmektedir.
Torbanın üst yakası eksene bağlıdır ve alt yakası ise
bir zincirle donatılmıştır. Zincirli alt yakanın su zeminine sürtünmesi suretiyle burada bulunan süngerlerin koparılması ve kopan bu süngerlerin ağda
toplanması sağlanır.

• Trol ağının bölümleri;
• Üst kanatlar
• Alt kanatlar
• Omuz
• Karın
• Uzatma parçası
• Torba
• Etek
• Mantar yaka
• Kurşun yaka
• Palamarlar (Halatlar)
• Kapılar
• Çelik halatlar (Esas halat)

Dalyanlar
Deniz, göl ve ırmak ağızlarında balık ve diğer
su ürünlerini avlamak için kurulan, giriş bölgesi
açılıp kapanabilen, sabit ya da yüzer hâlde kurulan tesislerdir. Dalyanlar köstek, döşeme, etek, hazne
kısımlarından oluşmaktadır. Kepasti, Kırma, Kurt
Ağzı ve Şıra dalyanı olmak üzere 4 çeşit dalyan vardır. Avlanma metotlarına göre de dalyanlar “Akıntının geldiği yöne açık olan dalyanlar” ve “Akıntının ters tarafına açık olan” dalyanlar olmak üzere
iki grupta toplanır. 

• Trol ağının bölümleri;
• Üst kanatlar
• Alt kanatlar
• Omuz
• Karın
• Uzatma parçası
• Torba
• Etek
• Mantar yaka
• Kurşun yaka
• Palamarlar (Halatlar)
• Kapılar
• Çelik halatlar (Esas halat)

Dip Uzatma Ağı
Genel olarak suyun tabanı veya tabana yakın
kısımlarında bulunan balıkların avlanmasında kullanılır. Avlanılacak balık türüne göre göz açıklığı
değişse de çoğunlukla 22-25 mm göz açıklığında,
50-60 göz derinliğinde olup yaklaşık olarak 200
metre boyunda imal edilir.
Dip ağları iki çeşittirler bunlar;
a. sade dip ağları
b. fanyalı dip ağları
• iki katlı (uskurçula)
• üç katlı (tifana)

Orta Su Uzatma Ağı
Göz açıklıkları avlanacak balık türüne göre değişkenlik gösterir, genelde 32-44 mm arasında imal
edilen bu ağlar, 100 göz derinliğinde olabilir. Bu
ağlar en çok göçmen balıklardan olan palamut, lüfer, karagöz vb. gibi balıkların avlanmasında kullanılır. İki çeşittir.
a. Orta su sabit uzatma ağı
b. Orta suda sürüklenen galsama ağları

Yüzey Uzatma Ağı
Birden fazla ağ takımının, ağ yakaları veya yaka
uçlarının birleştirilmesi ile oluşturulur. Parçalandığı için değiştirilmesi, uzatılması ya da kısaltılması
kolayca yapılabilen ağlardır. İki çeşittir:
a. Yüzeyde sabit uzatma ağı
b. Yüzeyde sürüklenen galsama ağları

Fanyalı Uzatma Ağları
Bu ağlar iki ya da üç katlı olarak
imal edilir. Derelerde genelde iki katlı olanlar kullanılmaktadır. Katmanlı
ağlardan biri ince gözlü, fanya denilen kısım ise geniş gözlüdür. Balık bu
ağlarda fanya kısmından geçtikten
sonra ince göz ile karşılaşır, geri dönerken balığın yaptığı hareketlerden
dolayı balığın yüzgeçleri fanyaya takılır, böylece balık yakalanmış olur.

Palamut Gırgırı: Palamut ve lüfer avcılığında kullanılır.
Uskumru Gırgırı: Uskumru, istavrit ve sardalya avcılığında kullanılır.
Zargana Gırgırı: Zargana, istavrit, hamsi, sardalya ve gümüş balığı avcılığında kullanılır.
Hamsi Gırgırı: Hamsi, sardalya, çaça, istavrit ve gümüş balığı avcılığında kullanılır.
Orkinos Gırgırı: Orkinos ve ton balığı avcılığında kullanılır.

İlk çağlardan günümüze kadar insanların tüketim alışkanlıklarındaki değişimler, nüfustaki artış ve su ürünleri ihtiyacının giderek artması daha gelişmiş avlanma  araçlarının icat edilmesini ve kullanılmasını gerekli kılmıştır.

Deoxijenasyon veya boğulma kısaca dipteki çamurun karıştırılması ile oksijenin azaltılması esasına dayanır. Oksijensiz kalan balıklar sersemler ve kolayca yakalanabilir. Ayrıca sel, heyelan gibi durumlarda sudaki askıda katı madde miktarı artar ve sudaki oksijen azalır.

Direçler bir ağ, tel torba, çerçeve, bıçak veya tarak ve bir çekilme sapından oluşur.  Avcılığı yapılanvsu ürünleri türüne göre;
• İstiridye direci
• Kara midye direci
• Kum midyesi direci
• Karides algarnası
• Deniz salyangozu algarnası olarak adlandırılır.

Orta Su Uzatma Ağı  adı verilen bu ağlar en çok göçmen balıklardan olan palamut, lüfer, karagöz vb. gibi balıkların avlanmasında kullanılır. İki çeşittir.
a. Orta su sabit uzatma ağı
b. Orta suda sürüklenen galsama ağları

Balık avcılığında yem olarak kullanılan yavru balıklara çime denir. Tatlı sularda turna, yayın ve levrek gibi karnivor balıkların avcılığında sazangillerin yavruları çime olarak
kullanılırlar.