BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ

Yeryüzündeki su kütlesinin güneş ve yer çekiminin etkisi ile katı, sıvı ve gaz hâllerine dönüşmek suretiyle, atmosfer, hidrosfer (okyanuslar, denizler, akarsular, göller) ve litosfer (karalar) arasında yapmış olduğu çevrime hidrolik döngü ya da su döngüsü denir. Bu döngüde, buharlaşma ile atmosfere karışan su kar–yağmur gibi yağışlarla tekrar karalara ve yüzey akışları ile tekrar denizlere dönmektedir. Diğer çeldiricilerde belirtilen maddeler kullanılabilir suyun kirlenme ve azalma nedenleridir.

Moleküllerin (-) yükleri ile(+) yükleri ya da su  molekülünde olduğu gibi bunların ağırlık merkezleri arasındaki mesafeye dipol moment ya da hareket meydana getirme yeteneği denir ve molekülün çözücü özelliği üzerine büyük etkiye sahiptir.

Molekül hareketinden kaynaklanan kinetik enerjinin toplamına ısı denir ve birimi kalori (Cal), kilokalori (KCal) ya da jül (J) olarak ifadeedilir. 4 J yaklaşık 1 Cal eder ve 1000 Cal de 1 KCal’ye    eşittir. Sıcaklık terimi ise ısıdan farklı olarak maddeyi oluşturan moleküllerin ortalama kinetik enerjisini ifade eder ve birimi derecedir (°C).

0,47 zeytinyağının, 0,48 su buharının, 0,50 buzun, 0,83 ise insan vücudunun özgül ısısıdır.

A,C,D ve E çeldiricileri suyun kimyasal özellikleridir.

A,B,C ve D çeldiricileri suyun fiziksel özellikleridir.

Suları kirleten en önemli inorganik faktörlerden biri olan toksik metaller, özellikle endüstriyel atıkların ve bazı tarım ilaçlarının içerisinde oldukça yüksek konsantrasyonlarda bulunabilir. Biyokimyasal oksijen ihtiyacı, aerobik bakteri ve diğer mikroorganizmaların organik maddeleri kararlı son ürünlerine dönüştürmek için gereksinim duydukları oksijen miktarının bir ölçüsüdür. Suların toplam sertliği (1 litrede mg olarak CaCO3 olarak ifade edilir) kalsiyum ve magnezyum tuzlarının miktarı şeklinde tanımlanır. Demir, bakır, alüminyum ve mangan gibi diğer metaller de toplam sertliğe katkı yapar. Kimyasal oksijen ihtiyacı(KOİ) organik  maddelerin kimyasal madde ile ayrıştırılması (oksidasyon) esnasında tüketilen oksijen miktarıdır. Suyun pH derecesi genellikle sudaki hidrojen (H+) iyonları konsantrasyonunu ifade eder. pH asitlik ve baziklik ile ilgili bir kavramdır. Hidrojen iyonlarının yoğunluğunun artması pH’ın düşmesine, azalması ise pH’ın yükselmesine neden olur.

Diğer çeldiriciler anaerobik mikroorganizmalarla ilgilidir.

Demir, bakır ve çinko gibi metaller canlılarda önemli roller üstlenmişlerdir ve bunlar esansiyel elementler olarak isimlendirilir. Ancak cıva, kurşun ve kadmiyum gibi metaller esansiyel olmamakla birlikte çok küçük konsantrasyonlarda bile canlılarda zehir etkisi meydana getirebilir.

Balıklar açısından toksikolojide en önemli organ, şüphesiz solungaçlardır. Solunum, boşaltım ve osmoregülasyondan sorumlu olan solungaçlar, toksik kimyasallara sürekli ve direkt olarak maruz kalmaktadır.

Biyosferde, yalnız bir oksijen (O) ve iki hidrojen (H) atomundan oluşan su molekülünden (H2O) daha basit yapıya sahip bir bileşik daha neredeyse yok gibidir. Bunun yanında biyosferde; Sıvı hali katı halinden daha yoğun olan, en yüksek yoğunluğuna donma noktasında değil +4°C’de ulaşan, iyonik bileşikler için mükemmel bir çözücü özelliğinde olan, Kısaca canlılığın yeryüzünde devam edebilmesi için, sudan daha özel ve daha önemli bir bileşik daha yoktur.

İki su molekülü oldukça zayıf olan ve suya yaşam ve canlılık açısından bambaşka özellikler kazandıran hidrojen bağları ile bir arada tutulur. Her su molekülü en fazla 4 komşu molekül ile hidrojen bağları vasıtasıyla bağlanabilir.

Suyun canlılık açısından çok büyük önem arz eden başka bir özelliği ise oldukça yüksek diyebileceğimiz özgül ısısıdır. Bir su kitlesine dışarıdan vereceğimiz ısı, su moleküllerini hareketlendirmeye başlamadan önce (kinetik enerjilerini artırmadan önce), hidrojen bağlarını kırmada kullanılır ve suyun sıcaklığını hemen arttırmak yerine verdiğimiz ısı depolanır. Bu suyu soğuttuğumuzda ise moleküllerin hareketinin yavaşlamasına bağlı olarak (kinetik enerjilerinin düşmesi ile) tekrar hidrojen bağları kurulurken depolanan bu enerji, yani ısı, dışarı verilir. Su, sahip olduğu bu özellik yani yüksek özgül ısısı sayesinde sıcaklığı kararlı tutabilme kabiliyetindedir ve özellikle balıklar gibi sucul canlılar açısından bu özellik çok büyük öneme sahiptir.

Kohezyon teriminin tanımı hidrojen bağları ile su moleküllerini bir arada tutan kuvvettir. Su gibi bir sıvının, yüzey katmanının esnek bir tabakaya benzer özellikler göstermesinden kaynaklanan etkiye, yüzey gerilimi denir. Kohezyon kuvvetine bağlı olan bu yüzey gerilimi, bir sıvının yüzeyini esnetmenin ya da kırmanın ne derece zor olduğunu belirtir.

Bazı canlılar ışıksız yaşayamamakta ve belirli sürelerde belirli miktarlarda ışığa gereksinim duymaktadır. Ayrıca, güneş enerjisi, sucul sistemlerde besin zincirinin ilk halkası olan fitoplanktonlar ve diğer bitkilerinin fotosentez yoluyla gelişebilmelerine sebep olmakta ve yüksek yapılı su canlılarına besinler sağlamaktadır. Bu da ışığın sucul sistemdeki canlılar arasındaki dolaylı etkisini oluşturur.

Kabul edilebilir maksimum sıcaklık değişim oranları türler arasında farklılık göstermektedir. Örneğin bir ılık su balığı, düşük sıcaklıklara soğuk su balıklarından daha uzun zamanda alışabilir. Dolayısıyla aklimasyon periyotlarının belirlenmesinde su ürünleri yetiştiricilik uygulamalarında balığın doğal ortamda tercih ettiği sıcaklığın bilinmesi önemlidir. Genel bir kural olarak sıcaklık değişimi günlük 5°C’yi geçmemelidir. Çünkü doğal ortamda balığın kalabileceği maksimum sıcaklık değişikliği yaklaşık 5°C’dir.

Nitrit su ürünleri yetiştiriciliğinde havuzlardaki yem ve bitkisel materyaller gibi organik maddelerin aerobik (oksijenli) parçalanması sonucu veya havuz tabanındaki organik maddelerin anaerobik (oksijensiz) parçalanması sonucu meydana gelmektedir. Havuz tabanındaki organik maddelerin oksijensiz ortamda parçalanması daha çok ılık su balıkları yetiştiriciliğinde görülür.

Göl yüzeyinde meydana gelen, yeşil ince alg kütlesi, alg patlaması olarak isimlendirilir. Zamanla bu alglerin ölmesisonucunda, göl tabanı bu ölü ve çürümüş organik madde ile dolarak bataklık haline dönüşebilir. Bu durum ‘ötrofikasyon’ olarak tanımlanır. Bu tip göllerde dibe çöken organik madde (ölü alg top luluğu, balıklar vb.) çok fazla olduğundan, parçalan-maları için gerekli olan oksijen ortamda tükendiğinde, meydana gelen anaerobik ayrışma neticesince, metan (CH4) ve hidrojen sülfür (H2S) gibi oldukça kötü kokulu ve sucul sistemlerde istenmeyen yan ürünlerin oluşmasına neden olur. Bu durum önemli derecede su kalitesinin düşmesine neden olmaktadır.

Balık yaşamında çok önemli bir tampon görevi gören bu metabolik yapı, balıkların çevresel değişimlere ve toksikantlara karşı toleranslarının, sıcakkanlılardan fazla olmasını sağlamaktadır. Balıkların toksik metallere karşı en hassas oldukları dönem, yumurtadan yeni çıktığı dönemdir. Genel olarak balık büyüdükçe toksikant toleransı da artış göstermektedir.

Suların toplam sertliği (1 litrede mg olarak CaCO₃ olarak ifade edilir) kalsiyum ve magnezyum tuzlarının miktarı seklinde tanımlanır. Demir, bakır, alüminyum ve mangan gibi diğer metaller de toplam sertliğe katkı yapar.