BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 7

Pembe Somon [Oncorhynchus gorbuscha(Walbaum, 1792)]: Kambur sırtlı somon olarak bilinir (şekil 4.6). Erkek bireylerde üreme döneminin sonuna doğru sırtlarında kıkırdaksı bir kambur oluşur. Alaska ve Kuzey Pasifik sularında bulunur. Asya kıtasının büyük nehirlerinde de varlığını sürdüren bir balıktır. Yumurtlama dönemi ağustos-eylül aylarıdır. Doğru yanıt E'dir.

Mavi yüzgeçli orkinoslar yüksek ekonomik değere, uluslararası deniz ürünleri pazarında önemli bir yere sahiptir. Dünyada yıllık orkinos avcılığı 3.5
milyon tondur ve bunun %1’i Akdeniz’den elde edilmektedir. Orkinos yetiştiriciliği yapılan ülkeler; İspanya, İtalya, Malta, Hırvatistan, Fransa, Kıbrıs,
Tunus, Türkiye ve Cezayir’dir. Doğru yanıt A'dır.

Deniz balıkları yetiştiriciliğine uygun balık tür sayısı oldukça sınırlıdır. Son yıllarda yapılan çalışmalarla doğada yaşayan balıkların kültüre alınması ile bu sayının artırılması amaçlanmıştır. Deniz balıkları yetiştiriciliğindeki en zor kısımlardan bir tanesi yavru teminidir. Örneğin yılan balıkları ve kefal balıklarından yumurta alınması oldukça zordur. Genel olarak bu balıklar doğadan yakalanan yavru balıkların yetiştirilmesiyle olmaktadır.

Hermafrodizm genetik olarak programlanmış olan bir fonksiyon olabilir. Tropikal mercan resiflerinde yaygın olarak görülür. Eş zamanlı ve simultane hermofrodizmde sağ veya sol gonadlardan biri yumurtalık biri testistir veya ovotestis olabilir. Eş zamanlı olmayan sıralı ve birbirini izleyen hermafroditllerde balıklar işlevsel olarak bir cinsiyet olarak başlar, daha sonra başka bir cinsiyete dönüşür. Bu durum papağan balıklarında ve çipuralarda görülür. Prodantrik herfafrodizmde (çipura) balıklar önce erkek sonra dişidir. Protogini hermafrodizmde balıklar önce dişi sonra erkektir.

Semelparus Balıklar: Pasifik somonu gibi yaşamı boyunca sadece bir defa yumurta bırakan balıklardır.

Balık sağımında iki yöntem kullanılır. Bunlardan birincisi kuru yöntem diğeri ise yaş yöntemdir. Yaş yöntemde elde edilen yumurtaların 5 dakika içerisinde, kuru sağım yönteminde ise bir saat içerisinde döllenmeleri gerekir. Yaş yöntem içerisinde su bulunan kaba önce yumurtalar alınır, sonra üzerlerine erkeğin spermleri sağılır ve karıştırılır. Kuru yöntemde yumurtalar ve spermler kuru bir kaba alındıktan sonra su ilave edilerek karıştırılır. Balıklar sağılmadan önce anestezik çözeltiye konularak bayıltılabilir. Yumurta kanalı olan balıklarda yumurtaların olgunlaşmasını sağlamak ve hızlandırmak amacıyla hormon uygulaması yapılabilir.

Karnın Yarılması Yoluyla Yumurta Alınması
Hareketsiz hâle getirilen anaç balıkların anüsünden yumurtaların dökülmesini engellemek için anüse tampon yapılır. Balıklar operasyon odasına alınır. Balıklar anestezik madde ile bayıltılır. Balığın solungaç yarıkları zedelenmeden ağız ve solungaç yarıklarının üst kısmına geçirilen kuvvetli bir iple, baş yukarıda olacak şekilde balık askıya alınır. Oluşan kanamaların balığın başından aşağı su dökülerek yıkanması sağlanır. Anüsten gırtlağa kadar kesilerek yumurtalar alınır. Genellikle mersin balıklarından bu yöntemle yumurta alınır. Mersin balıklarının erkeklerinden sperm alınırken hareketsiz hâle getirilen erkek balığın baş ve kuyruğundan tutarak dizi yardımıyla bel kısmından balık bükülür. Bunun sonucunda balık spermler aniden üreme açıklığından dışarı çıkar. Balık spermleri -50° C’de uzun süre saklanabilir.

Avrupa’da en önemli akuakültür balık türü olan levrek balığının üretimi 1980’lerin başlarında başlamış ve bugüne kadar giderek artmıştır. Ülkemizde levrek yetiştiriciliği ilk olarak 1984 yılında Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinde başlamıştır. İlk yıllarda sınırlı olan üretimler günümüzde yıllık larva üretimi olarak milyonlarla ifade edilmektedir. TÜİK verilene göre 2006 yılında yılda 38 bin ton yılda yetiştirilirken bu rakam her geçen yıl artarak 2015 yılında 75 bin tona ulaşmıştır. Ülkemizde en çok kültür üretimi yapılan deniz balığıdır.

Levrek yumurta hücresinin gelişimi 12 aşamada olur.

Ağırlıklarına göre çipuralar;
• 30-50 gr arası ağırlıkta olanlara ince lidaki
• 100 gr ağırlıkta olanlara lidaki
• 100-180 gr arasında ağırlıkta olanlara kaba lidaki
• 200 gr ve üzerinde ağırlıkta olanlar çipura olarak adlandırılmaktadır.

Çipura balıkları 8 aylık olana kadar cinsi olgunluk göstermez. Bir yaşına ulaşan balıkların erkeklik organları gelişmeye başlar ve balıklar bu dönemde erkektir. 18 aydan sonra çipuralarda cinsiyet dönüşümü başlar. İki yaşına ulaşan balıkların yaklaşık olarak %80’i dişidir ve %20’si erkektir. Balık yaşı büyüdükçe cinsiyet değiştirme oranı düşmektedir. Cinsiyet değişimi üzerinde beslenme, su sıcaklığı ve genetik yapı etkilidir. Kontrollü üretim yapılırken anaç balıkların 3 yaşın üzerinde olan balıklardan seçilmesi daha uygundur

Somon balıkları büyüme evrelerinde farklı isimler almaktadır bunlar;
• Alevin: Yumurtadan yeni çıkmış somon larvalarına denir.
• Parr: Somon yavrularının Tatlı sularda yaşadıkları son dönemdir.
• Smolt: Denizlerde yaşayabilmelerine uyum sağlamak amacıyla gerekli fizyolojik değişimleri geçiren (smoltifikasyon) yavru somon balıklarıdır. Bu dönemde balık gümüşümsü bir renk alır.
• Grilse: Denizel yaşamının birinci yılının sonunda cinsi olgunluğa erişen somonlardır. Bu dönemde balıkların ağırlıkları artar, sırtları yüksek olur ve yanlarında beneklenmeler başlar.

Gonokorizm olarak da bilinen ayrı eşeylilik (biseksüellik), balık yetiştiriciliğinde en yaygın olarak uygulanan üreme yöntemidir.

Doğal yumurtlatma yöntemi cinsi olgunluğa ulaşmış balıkların üreme dönemlerinde yumurtlamasıdır. Çevresel koşullar yumurta alınacak balık türünün isteklerine göre uyarlanmalıdır. Su sıcaklığı, pH, çözünmüş oksijen, tuzluluk ve ışık miktarı uygun değerlerde olmalıdır. Yumurtlama havuzlarında erkek dişi oranının 1:1 olması tercih edilir ancak bu oran balık türünün üreme davranışına göre değişiklik gösterebilir. Havuz suyunun günlük olarak değiştirilmesi gerekmektedir.

Üreme sezonunda yumurtaları olgunlaşan damızlık balıkların sağıma hazır hâle gelenleri ayrı tanklara alınır. Bazı balıklarda yumurta kanalı bulunmaz.
Olgunlaşan yumurtalar vücut boşluğuna dökülür. Bu balıklardan sağarak yumurta alımı mümkün olmaktadır.

Kefal, mersin ve kalkan balıklarının hipofiz bezleri çıkarılarak hormon uygulaması olarak kullanılabilir.

Levrek

Tercih edilen bir renginin ve görünüşünün olması

Denizlerin dip ve dibe yakın kısımlarına demersal bölge denir.

Vakum yoluyla yumurta alma