BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 35

Günümüzde yaşayan balıklarda 4 tip pul bulunur: Plakoit, Kosmoit, Ganoit ve Elasmoit.

Balıklar, besinlerinin çeşitliliğine göre de üçe ayrılır. Çok çeşitli besinlerle beslenenlere öyrifag; belli tip besinlerle beslenenlere stenofag; tek bir çeşit besinle beslenenlere de monofag denir. Balıkların çoğu öyrifagdır.

Sindirim Sistemi

Balıklarda da sindirim sistemi bir sindirim borusu ile sindirim ve metabolizmada etkili olan ek bezler, yani karaciğer ve pankreastan oluşur. Balıkların sindirim borusu 4 alt bölümde incelenebilir: 1) Baş bağırsak Buca faringial), 2) Ön bağırsak (Özafagus+Mide), 3) Orta bağırsak (İnce bağırsak) ve 4) Son bağırsak (Rektum).

Boy-ağırlık ilişkisinde yer alan b değeri balığın vücut şeklinin bir göstergesidir ve balığın yaşadığı habitatın özelliklerinden doğrudan etkilenir. b değeri 3’e eşitse balığın boy artışına paralel olarak ağırlığının da arttığı ve balığın her tarafında eşit bir büyümenin olduğundan bahsedilir ki buna izometrik büyüme adı verilir. Değerin 3’ten farklı olması boy artışına karşılık ağırlık artışının fazla veya az olduğu, vücut şeklinin de değişiklik gösterdiği anlamına gelir, bu tür büyümeye de allometrik büyüme adı verilmektedir. Değerin 3’ten küçük olması (negatif allometri), balığın büyüdükçe vücut şeklinin ince-uzun bir form kazandığını, 3’ten büyük olması (pozitif allometri) ise tıknazlaştığını, boyuna oranla vücut derinliğinin, sırt yüksekliğinin ve bunun sonucu olarak da ağırlığının daha fazla arttığını ifade eder.

Balık göçleri çeşitli biçimlerde sınıflandırılabilir. Bunlardan en çok kullanılanına göre bu göçler, potamodrom (ya da limnodrom), oseanodrom ve diyadrom olmak üzere, üçe ayrılır. Yalnızca tatlı sular içinde yapılan göçler potamodrom (ya da limnodrom), yalnızca deniz içinde yapılanlara oseanodrom (ton balığı, palamut gibi), tatlı su ile deniz arasında yapılanlara da diyadrom göçler denir ve bu göçleri yapan balıklar da aynı adlarla adlandırılır.

Gaz değişiminin yapılabilmesi için, suyun solungaçlara tek yönlü pompalanması olayına solungaç solunumu denir.

Balıklarda Yaş

Araştırıcılar, bir balığın yaşını belirlemek ama- cıyla, periyodik çevresel olguların etkisiyle büyüyen bazı yapılara bakmaktadır. Balık vücudunun birçok parçası bu şekildeki özelliğe sahiptir. Doğal olarak oluşan büyüme bantlarının sayılarak yaş tayininin yapıldığı yapılar: pullar, otolitler, omur, yüzgeç dikenleri, göz lensleri, çene dişleri veya kemikleri, pektoral kemer ve operkul kemikleri.

Diğer omurgalılarda olduğu gibi balıkların çoğu ozmoregülatör (geçiş düzenleyici)’dür. Yani, vücut içindeki ozmotik çevrelerini, değişen ortam ozmotik şartlarına göre sınırlı da olsa uygun şekilde düzenleyebilir. Bu bağlamda, çevredeki tuzluluk değişimlerine uyum sağlayamayan yani dar bir tuzluluk değişimini tolere edebilen balıklara stenohalin, geniş bir tuzluluk dağılımına ozmoregülasyon ile uyum sağlayabilen balıklara ise öyrihalin balıklar denir.

Yeryüzündeki su kütlesinin güneş ve yer çekiminin etkisi ile katı, sıvı ve gaz hâllerine dönüşmek suretiyle, atmosfer, hidrosfer (okyanuslar, denizler, akarsular, göller) ve litosfer (karalar) arasında yapmış olduğu çevrime hidrolik döngü ya da su döngüsü denir. Bu döngüde, buharlaşma ile atmosfere karışan su kar–yağmur gibi yağışlarla tekrar karalara ve yüzey akışları ile tekrar denizlere dönmektedir. Diğer çeldiricilerde belirtilen maddeler kullanılabilir suyun kirlenme ve azalma nedenleridir.

Molekül hareketinden kaynaklanan kinetik enerjinin toplamına ısı denir ve birimi kalori (Cal), kilokalori (KCal) ya da jül (J) olarak ifadeedilir. 4 J yaklaşık 1 Cal eder ve 1000 Cal de 1 KCal’ye    eşittir. Sıcaklık terimi ise ısıdan farklı olarak maddeyi oluşturan moleküllerin ortalama kinetik enerjisini ifade eder ve birimi derecedir (°C).

0,47 zeytinyağının, 0,48 su buharının, 0,50 buzun, 0,83 ise insan vücudunun özgül ısısıdır.

A,C,D ve E çeldiricileri suyun kimyasal özellikleridir.

A,B,C ve D çeldiricileri suyun fiziksel özellikleridir.

Suları kirleten en önemli inorganik faktörlerden biri olan toksik metaller, özellikle endüstriyel atıkların ve bazı tarım ilaçlarının içerisinde oldukça yüksek konsantrasyonlarda bulunabilir. Biyokimyasal oksijen ihtiyacı, aerobik bakteri ve diğer mikroorganizmaların organik maddeleri kararlı son ürünlerine dönüştürmek için gereksinim duydukları oksijen miktarının bir ölçüsüdür. Suların toplam sertliği (1 litrede mg olarak CaCO3 olarak ifade edilir) kalsiyum ve magnezyum tuzlarının miktarı şeklinde tanımlanır. Demir, bakır, alüminyum ve mangan gibi diğer metaller de toplam sertliğe katkı yapar. Kimyasal oksijen ihtiyacı(KOİ) organik  maddelerin kimyasal madde ile ayrıştırılması (oksidasyon) esnasında tüketilen oksijen miktarıdır. Suyun pH derecesi genellikle sudaki hidrojen (H+) iyonları konsantrasyonunu ifade eder. pH asitlik ve baziklik ile ilgili bir kavramdır. Hidrojen iyonlarının yoğunluğunun artması pH’ın düşmesine, azalması ise pH’ın yükselmesine neden olur.

Diğer çeldiriciler anaerobik mikroorganizmalarla ilgilidir.

Demir, bakır ve çinko gibi metaller canlılarda önemli roller üstlenmişlerdir ve bunlar esansiyel elementler olarak isimlendirilir. Ancak cıva, kurşun ve kadmiyum gibi metaller esansiyel olmamakla birlikte çok küçük konsantrasyonlarda bile canlılarda zehir etkisi meydana getirebilir.

Biyosferde, yalnız bir oksijen (O) ve iki hidrojen (H) atomundan oluşan su molekülünden (H2O) daha basit yapıya sahip bir bileşik daha neredeyse yok gibidir. Bunun yanında biyosferde; Sıvı hali katı halinden daha yoğun olan, en yüksek yoğunluğuna donma noktasında değil +4°C’de ulaşan, iyonik bileşikler için mükemmel bir çözücü özelliğinde olan, Kısaca canlılığın yeryüzünde devam edebilmesi için, sudan daha özel ve daha önemli bir bileşik daha yoktur.

İki su molekülü oldukça zayıf olan ve suya yaşam ve canlılık açısından bambaşka özellikler kazandıran hidrojen bağları ile bir arada tutulur. Her su molekülü en fazla 4 komşu molekül ile hidrojen bağları vasıtasıyla bağlanabilir.

Suyun canlılık açısından çok büyük önem arz eden başka bir özelliği ise oldukça yüksek diyebileceğimiz özgül ısısıdır. Bir su kitlesine dışarıdan vereceğimiz ısı, su moleküllerini hareketlendirmeye başlamadan önce (kinetik enerjilerini artırmadan önce), hidrojen bağlarını kırmada kullanılır ve suyun sıcaklığını hemen arttırmak yerine verdiğimiz ısı depolanır. Bu suyu soğuttuğumuzda ise moleküllerin hareketinin yavaşlamasına bağlı olarak (kinetik enerjilerinin düşmesi ile) tekrar hidrojen bağları kurulurken depolanan bu enerji, yani ısı, dışarı verilir. Su, sahip olduğu bu özellik yani yüksek özgül ısısı sayesinde sıcaklığı kararlı tutabilme kabiliyetindedir ve özellikle balıklar gibi sucul canlılar açısından bu özellik çok büyük öneme sahiptir.

Kohezyon teriminin tanımı hidrojen bağları ile su moleküllerini bir arada tutan kuvvettir. Su gibi bir sıvının, yüzey katmanının esnek bir tabakaya benzer özellikler göstermesinden kaynaklanan etkiye, yüzey gerilimi denir. Kohezyon kuvvetine bağlı olan bu yüzey gerilimi, bir sıvının yüzeyini esnetmenin ya da kırmanın ne derece zor olduğunu belirtir.