BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 17

Anaç havuzlarına 3-5 kg/m³ olarak yerleştirilen balıkların beslenmesinde hayvansal protein bakımından zengin ve dengeli yemler kullanılmalıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yumurtaların açtırılmasında kuluçkalık olarak daha çok kuluçka yalakları ya da kuluçka dolapları kullanılır. Bu dönemde su sıcaklıkları 8-12 °C arasında olmalıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Kuluçka döneminde 10 °C’lik bir sudan kuluçka yalaklarındaki 1000 yumurta için dakikada 0.5 litre su girişi gerekmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Alabalık yetiştiriciliğinde ön yavru döneminde larvaların yemlenmesine günde 8-10 kez ile başlanır, daha sonra bu sayı 6-8 arasına düşürülür. Yavru yetiştiriciliğinde yemleme sıklığı günde 3-4 kez, sofralık balık beslemede ise günde 2 kez olmalıdır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Sazan yetiştiriciliğinde Avrupa ve Türkiye pazarında 1-1,5 kg canlı ağırlığa yaklaşık 3 yılda yani üç hızlı büyüme dönemini takiben ulaşırlar. Bu süre Uzakdoğu’da 1-1,5 yıl kadar sürmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yapışkanlığı giderilen yumurtalar Zuger şişesi adı verilen kuluçkalıklara yerleştirilerek inkübasyonun gerçekleşmesi sağlanır. Zuger şişelerinde su debisi yaklaşık 2 L/dk olacak şekilde ayarlanmalıdır. Suyun sıcaklığı ise 20-22°C aralığında tutulmalıdır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Tarımsal üretimin bir kolu olan su ürünleri yetiştiriciliği ülkemizde ilk olarak tarla balıkçılığı adıyla tanınmıştır. 1970’li yıllarda Alabalık ve Sazanın toprak havuzlarda yetiştiriciliği ile başlayan bu üretim faaliyeti daha sonra deniz kafeslerinde Çipura ve Levrek üretimi ile devam etmiştir.

Alabalıklar soğuk, berrak, temiz ve bol oksijenli suları tercih eden, beslenme yönünden etçil (karnivor) balıklardır. Salmonidae familyasının üyesi olan bu balıkların bir bölümü tamamen tatlı sularda yaşarlar, büyük bir kısmı ise anadrom balıklar olup yaşamlarının bir bölümünü tatlı sularda daha uzun bir kısmını ise denizlerde geçirirler. Bu familyanın yetiştiricilikte en bilinen türleri, Oncorhynchus mykiss (Gökkuşağı alabalığı) Salmo salar (Atlantik salmonu) ve Salmo trutta (Dere alabalığı)’dır.

Sazana olan talebin sınırlı olması ve pazar fiyatının düşük olması nedeni ile ülkemizde özel sektör tarafından yetiştiriciliği tercih edilmemektedir. Halen ülkemizde tatlı sularda en fazla yetiştiriciliği yapılan tür Gökkuşağı alabalığı, denizde ise Çipura ve Levrektir. İç sularda ve denizlerde daha farklı türlerin de yetiştirilmeye başlanması amacıyla özel ve kamu kuruluşları tarafından sürdürülen araştırmalardan olumlu sonuçlar alınmaya başlanmıştır. Ülkemiz gerek tatlı su kaynakları gerekse uygun denizel alanları ile su ürünleri yetiştiriciliği konusunda çok daha ileri gidebilecek bir konumdadır.

Yumurtadan yeni çıkmış balık yavrusuna larva adı verilir.

Yumurtanın döllenmesinden sonra yumurta içinde gelişen canlıya embriyo adı verilir.

Aynı türden canlıların birbirini yemesine kanibalizm adı verilir. Bu davranış biçimine karnivor türlerde daha fazla rastlanır.

Sazan yetiştiriciliği Asya’da milattan önceki dönemlere dayanırken, Avrupa’da ise bu uygulamaların orta çağ döneminde başladığı bilinmektedir. Hatta bu dönemde Orta Avrupa’da ıslah (seçici yetiştiricilik) çalışmalarının yapıldığına ilişkin kayıtlar mevcuttur.

Varyete: Çeşit, ırk.

Morfoloji: Vücut şekli, vücut yapısı.

Omnivor: Hem bitkisel hem de hayvansal kaynaklı besinleri tüketen canlılardır.

Yem değerlendirme oranı: Verilen yemin canlı ağırlığa dönüşüm oranıdır.

Kanibalizm: Aynı türden canlıların birbirini yemesine denir.

Entansif: Çevresel koşulların tam kontrollü olarak düzenlenebildiği ve sadece yapay yemlerle beslemeye dayalı yoğun yetiştiriciliktir.

Ekstansif: Doğal çevresel koşullara ve doğal besinlere dayalı, balık stok oranı düşük tutulan yetiştiriciliktir.

Yarı entansif: Doğal koşullarda doğal besinlere takviye yapay yem verilmesine dayalı yarı yoğun yetiştiriciliktir.

Polikültür: Aynı ortamda birbirlerine zarar vermeyecek ve rekabet yaratmadan beslenebilecek farklı canlıların beraberce yetiştirilmesidir.

Zooplankton: Suda yaşayan çok küçük boyutlardaki hayvansal organizmalardır.

Detritus: Bitkisel ve hayvansal organizmaların bütünlüğü bozulmuş, parçalanmış kalıntılarıdır.

Dünyada su ürünleri üretimi balıkların yanı
sıra kabuklu, yumuşakça ve su bitkilerinin yetiştiriciliğini de kapsamaktadır. Milattan önceki yıllara
kadar uzanan yetiştiricilik uygulamalarında ilk kullanılan balığın Sazan olduğu bilinmektedir. Sazan
dünya genelinde en fazla üretimi yapılan tatlı su
balıklardan biri olmasına rağmen ülkemizde doğal
kaynakların balıklandırılması amacı ile daha çok
ilgili devlet kuruluşları tarafından üretilmektedir.
Sazana olan talebin sınırlı olması ve pazar fiyatının
düşük olması nedeni ile ülkemizde özel sektör tarafından yetiştiriciliği tercih edilmemektedir.

Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss, Walbaum, 1792) ismini derisi üzerindeki gökkuşağına
benzeyen renklerden almaktadır. Doğal olarak
Amerika’nın Pasifik kıyılarında bulunan bu tür 19.
Yüzyıl sonlarında Avrupa’ya daha sonra da ülkemize
getirilmiş, 1970’li yıllardan itibaren yetiştiriciliğine
başlanmıştır. Dünyanın birçok ülkesinde yetiştiriciliği yapılan bu tür, yetiştiricilik koşullarına kolay
uyum sağlaması, nispeten yüksek su sıcaklıklarına
dayanıklı olması, sağım, döl alımı ve yavruların
yapay yeme alışmasının kolay olması, gelişim hızı
ve yem değerlendirmesinin daha iyi ve hastalıklara
karşı daha dirençli olması nedeniyle yetiştiricilikte tercih edilmektedir. Ülkemizde ve Avrupa’da iç sularda yetiştiriciliği en fazla yapılan balık türüdür.
Türkiye’de 2016 yılında 101.297 tonu iç sularda,
5.716 tonu denizde olmak üzere 107.013 ton Gökkuşağı Alabalığı üretilmiştir.

İşletme yerinin
seçiminde aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
• Arazinin büyüklüğünün kurulması planlanan işletmeye uygun olması
• Arazinin topografik yapısının suyun doğal
cazibe ile getirilmesi için hafif eğimli olması
• Arazi içinde veya yakınında yetiştiriciliğe
alınacak türün isteklerine uygun bir su kaynağı bulunması
• Toprak havuz yapılacaksa uygun toprak yapısına sahip (kil yapısı yüksek) olması
• Sel baskınları ve heyelandan korunmuş bir
alan olması
• Yoğun tarım ve ilaçlamanın yapıldığı tarım
alanları ile sanayi tesisi ve büyük yerleşim
yerlerinin etkisinden uzak olması
• Elektrik, su gibi altyapı ve karayolu ulaşımının kolay olması

Su Koşulları
Gökkuşağı Alabalığı yetiştiriciliğinde yararlanılan su kaynaklarının başlıcaları şunlardır
• Kaynak suları
• Dere veya ırmak suları
• Göl veya gölet suları
• Yeraltı suları
• Deniz suları
Alabalıkların her dönemine göre farklı su sıcaklık
istekleri vardır. Alabalık yetiştiriciliğinde kullanılacak
su alabalığın değişik evrelerindeki isteklerine cevap
verecek nitelikleresahip olmalıdır. Eğer arazidefarklı
su kaynakları bulunuyorsa farklı dönemlerde ayrı su
kaynaklarından yararlanmak da mümkündür.
Genel olarak kışın 5 °C’nin altına düşmeyen,
yazın da 20 °C’nin üzerine çıkmayan sularda yaşamlarını sürdüren alabalıklar için yetiştiricilik
koşullarında kuluçka döneminde ve larva 8-12 °C,
yavru döneminde 12-15 °C, besi döneminde 15-18
°C’lik sular uygundur. Eğer kademeli olarak artan
bir sıcaklık ve yeterli oksijen varsa 20°C’ye kadar da
yaşamlarını sorunsuz olarak sürdürebilirler. Balıklar poikiloterm (soğukkanlı) canlılar oldukları için
su sıcaklığı ile balık metabolizması arasındaki ilişki
çok önemlidir. Su sıcaklıkları yükseldikçe balığın
metabolizma hızı yükselir ve dolayısıyla yem alımı
artarak daha iyi büyür. Bu nedenle optimum (en
iyi) sıcaklık sınırları içindeki yüksek su sıcaklıkları
yetiştiricilikte tercih edilir.
Alabalıklar diğer soğuk su balıkları gibi bol oksijenli suları tercih ederler. Bu nedenle yetiştiricilikte en önemli kriter suyun oksijen içeriğidir ve
kullanılacak olan suyun oksijen düzeyi hiçbir zaman 6-7 mg/L’nin altına düşmemelidir. Diğer taraftan sudaki oksijen miktarı kullanılan su kaynağına göre büyük değişiklik gösterir. Kaynak suları
kaynaktan hemen işletmeye geliyorsa veya yeraltı
suları kullanılıyorsa bu sular oksijence fakir olabilirler. Suların oksijen içeriğini artırmak veya zararlı
gazların uçmasını sağlamak için en basit ve kolay
uygulanır yöntem suyun havuzlara yüksek ve geniş
bir yüzeyden akmasını sağlamaktır.