BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 15

Sazan yetiştiriciliği genellikle Uzakdoğu ve Avrupa uygulamaları ile gelenekselleşen bir yetiştiricilik türü olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Geleneksel uygulama tipik olarak balığın ekstansif (denetimsiz) koşullarda yetiştirilerek satışı ilkesine dayanmaktadır. Günümüzde yaygın olarak yarı entansif (yarı denetimli) koşullarda yapılan sazan yetiştiriciliği az da olsa entansif (tam kontrollü) üretim yapan işletmelerde de gerçekleştirilmektedir. Bu tür Uzakdoğu’da polikültür yetiştiricilik işletmeleri için de tercih edilen bir tür olarak tanınmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Sazan balıkları çevresel koşulların uygun olduğu ilkbahar, yaz ve sonbaharın erken dönemlerini kapsayan aylarda iyi bir büyüme gösterirler. Bu dönem aktif olarak beslendikleri bir dönemdir dolayısıyla metabolizma hızları yüksektir. Büyük göllerde kış aylarında hayatta kalmak için suların derin bölgelerine çekilirler. Avrupa ve Türkiye pazarında 1-1,5 kg canlı ağırlığa yaklaşık 3 yılda yani üç hızlı büyüme dönemini takiben ulaşırlar. Bu süre Uzakdoğu’da 1-1,5 yıl kadar sürmektedir. Ayrıca Uzakdoğu’da 20 g’dan başlamak üzere her boyda tüketim talebi olan bir balıktır. Doğru cevap E'dir.

Sazan havuzları genellikle topraktan yapılsa da beton ya da polyester havuzlar da kullanılabilir. Bazı durumlarda havuzların yan duvarları beton olarak inşa edilebilir. Toprak havuzlarda plankton gelişimi daha yüksek olacağından sazanlar günlük besinlerinin yaklaşık %30’unu doğal olarak gelişen bu canlılar üzerinden sağlayabilirler. Sazan havuzları kullanım amacına göre; yumurtlama havuzları, yavru büyütme havuzları, sofralık balık büyütme havuzları ile kışlatma ve stok havuzları havuzları olarak sınıflandırılabilir. Bu havuzların bir sazan işletmesindeki oranları sırasıyla %1, %19, %70 ve %10 oranında olacak şekilde planlanabilir. Doğru cevap B'dir.

Yavru büyütme havuzları, şekil ve yapı bakımından işletmenin tipine ve bulunduğu bölgeye göre değişiklik gösterir. Havuzların büyüklükleri ve derinlikleri işletmenin amacına, suyun durumuna, arazinin topoğrafik yapısına ve besleme durumuna göre planlanır. Bu havuzların alanları mümkün olduğunca küçük tutulmalıdır. Uygun havuz büyüklüğü 500-1000 m² aralığındadır. Bu havuzlara iyi bir drenaj yani su çıkışı düzeneği ile iyi bir hasat düzeneği hazırlanmış olmalıdır. Havuzların yıl içinde stoklama sezonundan önce mutlaka kuruya alınmış olması olası hastalık problemlerini engellemek için önerilmektedir. Havuzlar kuruya alınmadan önce kireçlenmelidir. Doğru cevap D'dir.

Hayvansal organizmaları besin olarak tüketen canlılara karnivor canlılar adı verilir.

Entansif tip yani denetimli yumurta alımında seçilen anaçlar su sıcaklığının yaklaşık 16°C ve üzerine çıktığı dönemde erkek ve dişi olarak ayrılarak ayrı ayrı havuzlara stoklanırlar. Anaçlar yumurta ve sperm olgunluğunun teşvik edilmesi için doğal hormon kullanılarak uyarılabilirler. Genellikle 1 kg canlı ağırlığa bir adet hipofiz bezi olacak şekilde hazırlanan solüsyon ile kas içerisine enjeksiyon gerçekleştirilir. Anaçların hipofiz enjeksiyonu öncesi karanfil yağı, kinaldin veya 2-fenoksietanol gibi anestezik maddeler kullanılarak sakinleşmeleri ve bir süre baygın kalmaları temin edilmelidir.

Hipofiz bezi, beynin alt bölümünde bulunan ve yumurtlamayı da kontrol eden cinsiyet hormonlarının salgılanmasını düzenleyen bir bezdir. Yetiştiricilik koşullarında balıklardan yumurta alımını kolaylaştırmak için çok uzun yıllardır doğal hormon olarak kullanılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Alabalıklar diğer soğuk su balıkları gibi bol oksijenli suları tercih ederler. Bu nedenle yetiştiricilikte en önemli kriter suyun oksijen içeriğidir ve kullanılacak olan suyun oksijen düzeyi hiçbir zaman 6-7 mg/L’nin altına düşmemelidir.

Yumurtadan pazar boyuna (satış büyüklüğü) kadar yetiştiricilik yapan bir alabalık tesisinde havuzlar;

• Yavru havuzları
• Büyütme (semirtme) havuzları
• Damızlık havuzları
• Stok (satış) havuzları
olmak üzere 4 ayrı şekilde yapılır.

Gökkuşağı Alabalık dişileri 3 yaşında, erkekleri 2 yaşında üreme olgunluğuna gelirler

Yumurtadan yeni çıkmış balık yavrusuna larva adı verilir.

Yavrular 1-2 gram ağırlıkta olduğunda 1000 yavru balık için 3-4 litre/dakika su akış hızı yeterli olur.

Gökkuşağı alabalıklarının yavru yeminde protein oranları % 30-40 olmalıdır.

Polikültür: Aynı ortamda birbirlerine zarar vermeyecek ve rekabet yaratmadan
beslenebilecek farklı canlıların beraberce yetiştirilmesidir

Sazan yumurtaları yapışkan olduğu için, kuluçkalıklarda birbirlerine yapışarak ölürler Bu nedenle kuluçkalıklarda açtırılacak olan yumurtaların yapışkanlığının giderilmesi gerekir. Bu amaçla çeşitli dölleme çözeltileri kullanılmaktadır. Bunlardan en çok kullanılanı tuz-üre çözeltisidir.

Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss, Walbaum, 1792) ismini derisi üzerindeki gökkuşağına benzeyen renklerden almaktadır. Doğal olarak Amerika’nın Pasifik kıyılarında bulunan bu tür 19. Yüzyıl sonlarında Avrupa’ya daha sonra da ülkemize getirilmiş, 1970’li yıllardan itibaren yetiştiriciliğine başlanmıştır. Dünyanın birçok ülkesinde yetiştiriciliği yapılan bu tür, yetiştiricilik koşullarına kolay uyum sağlaması, nispeten yüksek su sıcaklıklarına dayanıklı olması, sağım, döl alımı ve yavruların yapay yeme alışmasının kolay olması, gelişim hızı ve yem değerlendirmesinin daha iyi ve hastalıklara karşı daha dirençli olması nedeniyle yetiştiricilikte tercih edilmektedir. Ülkemizde ve Avrupa’da iç sularda yetiştiriciliği en fazla yapılan balık türüdür.

İşletme yerinin seçiminde aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

• Arazinin büyüklüğünün kurulması planlanan işletmeye uygun olması
• Arazinin topografik yapısının suyun doğal cazibe ile getirilmesi için hafif eğimli olması
• Arazi içinde veya yakınında yetiştiriciliğe alınacak türün isteklerine uygun bir su kaynağı bulunması
• Toprak havuz yapılacaksa uygun toprak yapısına sahip (kil yapısı yüksek) olması
• Sel baskınları ve heyelandan korunmuş bir alan olması
• Yoğun tarım ve ilaçlamanın yapıldığı tarım alanları ile sanayi tesisi ve büyük yerleşim yerlerinin etkisinden uzak olması
• Elektrik, su gibi altyapı ve kara yolu ulaşımının kolay olması

Genel olarak kışın 5°C’nin altına düşmeyen, yazın da 20°C’nin üzerine çıkmayan sularda yaşamlarını sürdüren alabalıklar için yetiştiricilik koşullarında kuluçka ve larva döneminde 8-12°C, yavru döneminde 12-15°C, besi döneminde 15-18°C’lik sular uygundur. Eğer kademeli olarak artan bir sıcaklık ve yeterli oksijen varsa 20°C’ye kadar da yaşamlarını sorunsuz olarak sürdürebilirler.

Damızlık seçimi, yetiştiriciliğin ilk aşamasıdır ve dikkatle yapılması gerekir. Gereksinim duyulan damızlık balık sayısı, elde edilmesi düşünülen yumurta ve yavru sayısına göre değişiklik gösterir. Damızlık miktarı hesaplanırken önce gereksinim duyulan dişi miktarı belirlenir daha sonra 3 dişi için 1 erkek balık olacak şekilde damızlık stok oluşturulur.

Yumurtalarda görülen mantar enfeksiyonlarına karşı en yaygın olarak kullanılan ilaç malahit yeşilidir. Yumurtalardaki mantar enfeksiyonlarına özellikle Saprolegnia’ya karşı son derece etkilidir.

Su ürünleri yetiştiriciliğinde kullanılan bazı anestezik maddeler, karanfil yağı, MS-222, Quinaldin, 2-fenoksietanol’dür.

Alabalıkların 10-20 gram ağırlık ve 10-12 cm boyundaki yavrularına fingerling (parmak boy) adı verildiğinden bu döneme fingerling yetiştiriciliği de denmektedir. Bu dönemde yavru balıklar yine kanal şeklinde veya yuvarlak havuzlarda yetiştirilebilirler.