BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 11

Balıklar pelajik yumurtlayan ve demersal yumurtlayan olmak üzere iki gruba ayrılır. Pelajik bölge denizleri oluşturan su kütlesinin tamamına verilen isimdir.

Anaç levrek balıklardan mevsim dışı yumurta alabilmek için fotoperiyot ve termoperiyot uygulamaları yapılır. Doğal koşullarında levrek balıkları ocak-mart aylarında yumurtlar. Fotoperiyot uygulamasında yetiştiriciliğin yapıldığı yerde ışık süresi ve şiddeti ocak-mart aylarına benzer şekilde ayarlanır.

Fekondite: bir dişi balık tarafından bir üreme periyodunda oluşturulan yumurta miktarına denir.

Çipura yavruları yumurtadan aralık-mart ayları arasında çıkar. Yumurtadan çıkan yavru çipuralar nisan-mayıs ayları sonunda 50 gr ağırlığa ulaşır. Ağustos ayının sonuna doğru balıklar 100 gr ağırlığa ulaşmış olur.

Parr: Somon yavrularının tatlı sularda yaşadıkları son dönemdir.

Mavi yüzgeçli orkinoslar yüksek ekonomik değere, uluslararası deniz ürünleri pazarında önemli bir yere sahiptir. Orkinoslar çok hızlı yüzen balıklardır. Genellikle 0-100 metre derinlikteki sularda yaşar. Yaklaşık olarak 3-30’C sıcaklıktaki sularda yaşayabilir. Maksimum 458 cm total boya ve 684 kg ağırlığa ulaşabilir.

Yetiştiriciliği en çok yapılan ve yumurtalarını tatlı sulara bırakan anadrom balıklar olan somon türü Atlantik somonudur. Doğru cevap D'dir.

Kalkan balığı Atlantik boyunca uzanan bölgede, Avrupa sahillerinde, Akdeniz ve Karadeniz’de görülmektedir. Karnivor olan kalkan balığı yüksek ekonomik değeri olan bir türdür. Denizin taban kısımlarında yaşayan (demersal) bir türdür. Doğru cevap E'dir.

Kambur sırtlı somon olarak bilinen ve erkek bireylerde üreme döneminin sonuna doğru sırtlarında kıkırdaksı bir kambur oluşan somon Pembe Somon [Oncorhynchus gorbuscha)'dur. Doğru cevap B'dir.

Semelparus Balıklar: Pasifik somonu gibi yaşamı boyunca sadece bir defa yumurta bırakan balıklardır. Doğru cevap B'dir.

Bir balık türünün yetiştiricilikte kullanılabilmesi için aşağıdaki özelliklere sahip olması beklenir: 

• Yetiştiriciliği yapılacak bölgenin iklim koşullarına uyum sağlama kabiliyeti, • Boy-ağırlık kazanma kabiliyetinde ki yükseklik,

• Yumurta ve yavru elde edilebilmesinin kolaylığı,

• Beslenme giderlerinin düşük olması,

• Tercih edilen bir et verimi ve lezzetinin olması,

• Grup hâlinde yaşama uyum sağlama özelliğinde olması,

• Enstantif, yarı enstantif ve eksantif üretime uygunluğu,

• Ağ kafes veya bir havuzda sayıca fazla stoklanmaya uygunluğu,

• Hastalıklara karşı dirençli olmasıdır.

Hermafrodizm genetik olarak programlanmış olan bir fonksiyon olabilir. Tropikal mercan resiflerinde yaygın olarak görülür. Eş zamanlı ve simultane hermofrodizmde sağ veya sol gonadlardan biri yumurtalık biri testistir veya ovotestis olabilir. Eş zamanlı olmayan sıralı ve birbirini izleyen hermafroditllerde balıklar işlevsel olarak bir cinsiyet olarak başlar, daha sonra başka bir cinsiyete dönüşür. Bu durum papağan balıklarında ve çipuralarda görülür. Prodantrik herfafrodizmde (çipura) balıklar önce erkek sonra dişidir. Protogini hermafrodizmde balıklar önce dişi sonra erkektir. Doğru cevap D'dir.

Balıkların yumurtlamalarını etkileyen faktörler aşağıda verilmiştir: 

• Dişilerin beslenmesi 

• Fizyolojik faktörler

• Ekolojik faktörler

• Sıcaklık

• Fotoperiyod

• Termoperiyot 

• Ay döngüleri

• Yükselti ve bölge

• Su derinliği

• Üreme substrat türü

• Tuzluluk

Doğru cevap E'dir.

Yumurtlama havuzlarında erkek dişi oranının 1:1 olması tercih edilir ancak bu oran balık türünün üreme davranışına göre değişiklik gösterebilir. Havuz suyunun günlük olarak değiştirilmesi gerekmektedir. Bu, günde iki defa havuz suyunun değişimine denk gelecek şekilde havuza su verilmesi ile yapılır. Balıklar doğal olarak yumurta ve spermlerini bıraktıktan sonra döllenme gerçekleşmiş olur. Doğal yumurtlatma yumurtlama mevsimlerinde olabildiği gibi fotoperiyot ve termoperiyot uygulamalarıyla mevsim dışı yumurta alımı gerçekleştirilebilir.

Levrekler yırtıcı ve karnivor balıklardır. Levrek ergin bireylerinin ağırlıkları 12 kg’ a kadar ulaşabilir. Boyları 1 m’ye kadar uzayabilen levrek balıkların ortalama boyu 50 cm’dir. Levrek balıkları 5-34° C arası sıcaklıktaki sularda yaşayabilir. Optimum büyüme sıcaklığı 22-24° C olan levrek balıkları 12- 14° C arasında yumurta bırakır. Levrekler ‰3 tuzluluktan ‰50 tuzluluğa kadar tuzluluk değişimlerine karşı dayanıklı balıklardır. Optimum yaşam koşullarında 7-8 mg/l çözünmüş oksijen düzeyi tercih edilir. Genç levrek bireyleri Crangon, Gammarus ve Ligia’larla beslenir. Ergin dönemlerinde ise küçük balıklardan Sardina, kafadan bacaklılardan Sepiola ve Loligo’yu, eklem bacaklılardan Carnicus, Crangon sp. ve Macropipus türlerini tercih ederler. Doğru cevap D'dir.

Balıklar tanklara 10-15 kg/m3 olacak şekilde ve dişi erkek oranı anaç balığın durumuna göre 1:1, 1:2 veya 2:3 kg olacak şekilde ayarlanır. Tankların debisi saatte %10-20 arası olacak şekilde ayarlanmalıdır. Tanklarda kullanılan su, doğal deniz suyu tuzluluğunda olmalı ve sıcaklığı 14-15° C olacak şekilde ayarlanmalıdır. Yumurtaların pelajik yapısından dolayı tankların su çıkışları yüzeyde olmalıdır. Bunun için tankların üst çıkışına 500 mikron göz açıklığına sahip tank içine yerleştirilmiş reküparatör sistemleri konulmalıdır. Normal koşullarda anaç balıklardan kilogram başına 200-300 bin adet yumurta alınabilir. Doğru cevap C'dir.

Doğadan avlanan balıklardan verimli yumurta alabilmek için yaralanmamalarına ve strese girmemelerine dikkat edilmelidir. Bunun için en uygun yöntem olta avcılığı veya paraketalarla yapılan avcılıkla anaç teminidir. Olta ve paraketa ile yakalanan balıklar sadece ağız bölgelerinden yaralanır ve daha az strese girer. Anaç balıklar cinsiyetin net olarak belli olduğu 2-6 yaş arasında olan balıklardan seçilmelidir. Doğadan avlanan balıklar mutlaka adaptasyon sürecinden geçirilmelidir. Adaptasyon havuzlarının sıcaklık, pH, tuzluluk ve çözünmüş oksijen gibi bazı fizikokimyasal parametreleri kontrol edilmelidir. Adaptasyon havuzlarının su sirkülasyonu çok iyi olmalıdır. Havuzlar iyi dezenfekte edilerek parazit ve mantar hastalıklarının oluşması engellenmelidir. İdeal su sıcaklığı 10-19° C arasında, suyun tuzluluğu ‰ 35-36 olmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Alevin: Yumurtadan yeni çıkmış somon larvalarına denir.

Parr: Somon yavrularının Tatlı sularda yaşadıkları son dönemdir.

Smolt: Denizlerde yaşayabilmelerine uyum sağlamak amacıyla gerekli fizyolojik değişimleri geçiren (smoltifikasyon) yavru somon balıklarıdır. Bu dönemde balık gümüşümsü bir renk alır.

Grilse: Denizel yaşamının birinci yılının sonunda cinsi olgunluğa erişen somonlardır. Bu dönemde balıkların ağırlıkları artar, sırtları yüksek olur ve yanlarında beneklenmeler başlar. 

Anodrom Balıklar:  Denizlerde beslenme ve büyümelerini gerçekleştiren, cinsi olgunluğa eriştikten sonra yumurtlamak için tatlı sulara göç eden ve orada yumurtlayan, yavruları hayatlarının bir kısmını iç sularda geçiren ve daha sonra denizlere göç eden balıklardır.

Omnivor olan bu balıklar hem hayvansal hem de bitkisel kökenli gıdalar ile beslenir ve genel olarak kabuklular, yumuşakçalar gibi hayvansal besinlerle, yosunlar gibi bitkisel gıdalarla beslenmeyi tercih eder. Doğru cevap A'dır.

Bir balık türünün yetiştiricilikte kullanılabilmesi için aşağıdaki özelliklere sahip olması beklenir:
• Yetiştiriciliği yapılacak bölgenin iklim koşullarına uyum sağlama kabiliyeti,
• Boy-ağırlık kazanma kabiliyetinde ki yükseklik,
• Yumurta ve yavru elde edilebilmesinin kolaylığı,
• Beslenme giderlerinin düşük olması,
• Tercih edilen bir et verimi ve lezzetinin olması,
• Grup hâlinde yaşama uyum sağlama özelliğinde olması,
• Enstantif, yarı enstantif ve eksantif üretime uygunluğu,
• Ağ kafes veya bir havuzda sayıca fazla stoklanmaya uygunluğu,
• Hastalıklara karşı dirençli olmasıdır