BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-II - Deneme Sınavı - 14

Duygu ve davranış bozukluğuna ilişkin farklı
tanımlar yapılmasına rağmen yaygın olarak kabul
edilen bir tanımın olmadığı görülmektedir.Farklı tanımların olmasının
altında yatan çeşitli nedenler bulunmaktadır.Birincisi sorunlu davranışın, toplumsal bir yapı olmasıdır ve zihinsel sağlığı neyin oluşturduğuna ilişkin net bir uzlaşmanın sağlanamamasıdır.İkincisi duygusal bozukluklara ilişkin farklı teorilerde, çok az
anlam farklılıkları içeren kavramların ve ifadelerin
yer almasıdır. Üçüncüsü davranışsal beklentilerin
ve normların, etnik ve kültürel gruplar arasında
önemli değişiklik göstermesidir. Dördüncüsü ise
duygusal ve davranışsal bozuklukların bazen diğer
yetersizlikler ile birlikte görülebilmesidir. Doğru cevap dört yani C seçeneğidir

Bozukluk aşağıdaki özelliklerden bir ya da
birkaçının uzun süre boyunca görülmesini
ve çocuğun eğitim performansını belirli bir
dereceye kadar olumsuz etkilemesini ifade
eder:
- Zihinsel, duygusal ve sağlıkla ilgili nedenlerle açıklanamayan öğrenme yetersizliği
- Öğretmenleri ve akranları ile uygun ilişkiler kuramama ve sürdürememe
- Normal şartlar altındaki uygun olmayan davranış ve duygular
- Genel bir mutsuzluk ve depresyon hali
- Okul ve kişisel sorunlarla ilgili fiziksel belirtiler ya da korkular geliştirme eğilimi. Bu özellikler arasında D seçeneği yer almadığından cevap D seçeneğidir.

Araştırmalarda ABD’de duygu
ve davranış bozukluğu olan çocuk ve gençlerin dört te üçünden fazlasının erkek çocuklardan oluştuğu
rapor edilmektedir (Wagner, Kutash, Duchnowski,
Epstein ve Sumi, 2005, s. 84). Ülkemizde ise ne
yazık ki duygu ve davranış bozukluğunun sayısal
olarak belirlenmesine
yönelik herhangi bir
istatiksel veri olmadığından yaygınlık
oranlarına ilişkin sağlıklı bilgilere ulaşmak
mümkün olamamaktadır. Cevap A seçeneğidir.

Ülkemizde 
geçerlik ve güvenirlik çalışması olan Akran Sapması Ölçeği, Antisosyal Davranış Eğilimi Envanteri,
Antisosyal Süreçleri Tarama Aracı Ebeveyn ve Öğretmen Formu, CDC Saldırganlık Anketi, Çocuk
Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği gibi ölçü
araçları kullanılmaktadır Dünyada ise,
duygu ve davranış bozukluğunu tanılama amacıyla
kullanılan araçlar arasında; Çocuk Davranış Kontrol Listesi, Davranış ve Duygu Ölçü Aracı, Davranışsal Bozukluklar Sistematik Tarama Aracı gibi
tarama araçları yer almaktadır. Cevap C seçeneğidir.

Çocuk Davranış Kontrol Listesi
Bu kontrol listesi, 6-18 yaş aralığındaki okul
çağı çocuklarının problem davranışlarını değerlendirmek için kullanılmaktadır. Ailelerden, öğretmenlerden ve çocukların kendilerinden alınan
bilgilere göre kontrol listesi doldurulmaktadır. Doğru seçenek E seçeneğinde yer almaktadır.

Davranışsal Bozukluklar Sistematik
Tarama Aracı;
Bu araç, ilkokul dönemindeki duygu ve davranış bozukluğu olan çocukları belirlemek için üç
aşamalı bir tarama sürecini kapsamaktadır. Bu
tarama aracında birinci aşamada sınıf öğretmenleri
çocukları içe yönelim davranışları ve dışa yönelim
davranışlarına göre sıralamaktadır. Birinci aşamadaki sıralamaya göre her bir öğretmenin ilk üç sıradaki öğrencisi, ikinci aşamadaki Kritik Olay İndeksi
’ne geçmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Duygu ve davranış bozukluğunu etkileyen
biyolojik nedenler, beyin hasarı, genetik 
faktörler ve mizaçtır.Ev-aile, okul ve toplum  duygu ve davranış bozukluğu etkileyen çevresel nedenler arasında yer aldığından cevap B seçeneğidir.

İçe yönelim davranışları; içine kapanma, belli
düşüncelere takıntılı olma, depresyon, kaygı,
sınırlı düzeyde sosyal etkinliklere katılma ve
akranları ile nadiren oynama gibi davranışları
içermektedir. Bunların içinde fobiler, anksiyete,depresyon,sosyal ayrılma,Obsesif/kompulsif bozukluklar (Saplantı/zorlantı bozukluğu) sayılabiilir.

Yerinden kalkma,bağırma, laf atma, küfretme,arkadaşlarını rahatsız etme,Vurma ya da dövüşme,öğretmeni dinlememe ve yakınma gibi davranışlar ise dışa yönelim davranışlarıdır. Bu nedenle cevap E seçeneğidir.

Duygu ve davranış bozukluğu olan çocukların
öğretmenleri sınıflarını etkili bir şekilde yönetmenin yanı sıra sınıfın düzenine de dikkat etmelidir.
Sınıf düzeni için izleyen önerilere yer verilebilir:
• Öğrenciler için düzen, çoklu öğrenme fırsatları yaratacak biçimde oluşturulmalıdır.
• Öğrencilerin başarılı olmalarını ve pekiştireç elde etmelerini sağlayacak bir düzen
sağlanmalıdır.
• Sınıf düzeni, öğrencilerin dikkatlerini dağıtmamalı ve daha kolay odaklanmalarını
sağlamalıdır

Sınıfta farklı etkinliklerde kullanılacak araç
gereçler için uygun yerler belirlenmeli ve
kullanılan her bir aracın yerine konulması
sağlanmalıdır.
• Sınıftaki gürültü azaltılmalıdır.
• Sınıf mevcudunun çok kalabalık olmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca öğretmenler sınıflarını etkili bir şekilde yönetebilmek için kurallar belirlemelidirler. Sınıf kuralları
öğrencilerle birlikte belirlenmeli ve hem öğretmenler hem de öğrenciler tarafından kabul edilmelidir. B seçeneğinde sadece öğrenciler tarafından belirlenmeli dendiği için cevap B seçeneğidir.

Bu basamaktaki uygulamalar,
genellikle küçük grup uygulamaları biçiminde gerçekleşmektedir. Küçük grup uygulamaları a), kendini yönetme, b) sosyal beceri, c) davranış destek
planları ve d) akademik destekleri içermektedir.Öğrencilerin olumsuz
davranışın yerine olumlu davranışları kazandırmak
üzere akran izlemesi, olumlu akan raporu, akran
eğitimi ve akran desteği ve karşılaştırılması gibi
kullanılan akran aracılı stratejiler bu gruba girmediğnden cevap A seçeneğidir.

Günümüzde akranları gibi toplum içinde sosyal olarak kabul edilmeyen davranışlar sergileyen ve akademik olarak başarısızlık yaşayan bu çocuklar, duygu ve davranış bozukluğu tanısı almaktadırlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ülkemizde Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre duygu ve davranış bozukluğu olan çocuklar, “Yaşına uygun olmayan sosyal ve kültürel normlardan farklı duygusal tepki ve davranışlar göstermesi nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan çocuk (Milli Eğitim Bakanlığı, 2012, s.2).” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

IDEA tarafından duygu ve davranış bozukluğuna ilişkin tanımdaki, “uzun süre boyunca”, “belirli bir dereceye kadar” ve “eğitim performansının olumsuz yönde etkilenmesi” ifadeleri eleştirilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ülkemizde ise ne yazık ki duygu ve davranış bozukluğunun sayısal olarak belirlenmesine yönelik herhangi bir
istatiksel veri olmadığından yaygınlık oranlarına ilişkin sağlıklı bilgilere ulaşmak mümkün olamamaktadır
(Sakallı-Gümüş, 2013, s. 108). Doğru cevap A seçeneğidir.

Duygu ve davranış bozukluğunu tanılama amacıyla kullanılan araçlar ülkemizde; geçerlik ve güvenirlik çalışması olan Akran Sapması Ölçeği, Antisosyal Davranış Eğilimi Envanteri, Antisosyal Süreçleri Tarama Aracı Ebeveyn ve Öğretmen Formu, CDC Saldırganlık Anketi, Çocuk Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği gibi ölçü araçlarıdır (Kaner, Bayraklı, Diken & Çelik, 2012,). Davranış ve Duygu Ölçü Aracı ise dünyada bu iş için kullanılan ölçü araçlarından biridir.

Dünyada duygu ve davranış bozukluğunu tanılama amacıyla kullanılan araçlar arasında; Çocuk Davranış Kontrol Listesi, Davranış ve Duygu Ölçü Aracı, Davranışsal
Bozukluklar Sistematik Tarama Aracı gibi tarama araçları yer almaktadır (Heward, Alberg-Morgan, & Konrad, 2016, s. 196). CDC Saldırganlık Anketi ve Çocuk Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği ise ülkemizde bu iş için kullanılan ölçme araçlarından biridir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Duygu ve davranış bozukluğunun nedenleri hakkında bilgi sahibi olmak, önleme çabaları ve müdahaleye ilişkin algılarımızı geliştirmek açısından önemlidir (Landrum, 2011, s. 211). Doğru cevap A seçeneğidir.

Duygu ve davranış bozukluğunu etkileyen biyolojik nedenler, beyin hasarı, genetik faktörler ve mizaçtır.

Duygu ve davranış bozukluğu etkileyen çevresel
nedenler ev-aile, okul ve toplumdur.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Duygu ve davranış bozukluğunu etkileyen biyolojik nedenler, beyin hasarı, genetik faktörler ve mizaçtır.

Duygu ve davranış bozukluğu etkileyen çevresel
nedenler ev-aile, okul ve toplumdur.

Doğru cevap A seçeneğidir.

İçe yönelim (İçselleştirilmiş) davranışları; içine kapanma, belli düşüncelere takıntılı olma, depresyon, kaygı, sınırlı düzeyde sosyal etkinliklere katılma ve akranları ile nadiren oynama gibi davranışları içermektedir.

İçe yönelim davranışlarından biri olan;

Obsesif/kompulsif bozukluklar (Saplantı/ zorlantı bozukluğu): Bu bozukluk, aşırı anksiyete ve korkuları yansıtan ısrarcı ve tekrarlayan düşüncelerle kendini göstermektedir.

Mikrop kapma, uygun olmayan şekilde davranma, şiddetli biçimde davranma gibi saplantılar örnek olarak verilebilir.  (Heward, Alberg-Morgan,
& Konrad, 2016, s. 186). 

Doğru cevap E seçeneğidir.