BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-I

Fiziksel yetersizlikleri olan bireylerde sıkça karşılan düşük özdeğerlilik algısı, bireyin kendini sorgulaması ve kendini içerisinde yaşadığı toplumda gereksiz, faydasız, ailesinin üzerinde yük olarak görmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle bireyler, kendilerine sunulmak istenen destekleri reddetme eğiliminde olabilmekte, kendisinin ve bakımından sorumlu kişilerin yaşam kalitelerinin olumsuz etkilenmesine neden olabilmektedirler. Ayrıca bireylerde olabilecek dil ve konuşma sorunları, duygu, ihtiyaç ve gereksinimlerini doğru olarak ifade etmede sınırlılıklar yaratabileceğinden, birey üzerinde stres oluşmasına ve depresyon durumunun ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

Fiziksel yetersizliği olan bireylerle çalışan/çalışacak olan personele şu önerilerde bulunulabilir:

• Kişisel bakım ve günlük yaşam gereksinimlerini kolaylaştırmada bireyle ve bireyin yakınlarıyla işbirliği içerisinde olun.

• Bireyin özel yaşam alanını (evini, eşyalarını, giysilerini ve diğer kişisel eşyalarını) korumak ve desteklemek için onlara yardımcı olun.

• Bireyi merkeze alacak şekilde, etkin bir dinleyici olun.

• Etkili iletişim becerileriniz geliştirin.

• Korumacı değil yardımcı olun.

• Farklı fiziksel yetersizlikleri olsa bile birey olduğunu unutmayın ve özel ihtiyaç ve ilgilerine karşı anlayışlı bir iletişim kurun.

• Öncelikle bireyin kendi evinde ve sosyal ortamında mümkün olduğu kadar bağımsız hareket etmesine öncelik verin.

• Bireylerin ilaç kullanımına özen gösterin

Fiziksel yetersizlikleri olan bireyler, yaşadıkları yetersizliklerden dolayı, normal gelişim gösteren akranlarıyla yeteri kadar ve uygun şekilde sosyal etkileşim kuramamaktadırlar. Özellikle akranlarıyla aynı ortamda olamama, bağımsız hareket etmekte yaşanan sınırlılıklar, sürekli olarak yetersizliğini ve nedenlerini diğer insanlara açıklama gereksinimi ve benzeri nedenlerle, bu bireyler var olan sosyal olanakları yerinde kullanamamaktadırlar. Bu durum bireylerin farklı kişilerle deneyim paylaşamama, sosyal ilişkiler kurmama ve kendini yalnız hissetmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle fiziksel yetersizlikleri olan bireyler için olumlu etkileşim fırsatları yaratmak, sosyal paylaşım ortamları hazırlamak oldukça önemlidir.

MEB Özel Eğitim Hizmetleri Yönetme­liğinde ortopedik yetersizliği olan birey “Hastalıklar, kazalar ve genetik problem­lere bağlı olarak kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesi sonucunda meydana gelen hareket ile ilgili yetersiz­likler nedeniyle özel eğitim ve destek eği­tim hizmetine ihtiyacı olan birey” olarak tanımlanmaktadır (http://mevzuat.meb. gov.tr/html/26184_0.html).

Doğum öncesi nedenler embriyonun anne rahmine yerleşmesinden doğum anına kadar zaman aralığını kapsamaktadır. Bu zaman aralığında özellikle gebeliğin ilk üç ayında annenin geçirdiği hastalıklar,annenin alkol ve uyuşturucu kullanımı, ilaç kullanımı, dengesiz ve yetersiz beslenmesi, gebeliği uygun olmayan şekilde sonlandırma girişimleri, röntgen ışınına maruz kalması, anne-baba arası akrabalık bağının bulunması gibi nedenler, bebeğin beyin gelişiminde gerilemelere ve hatta hasarlara neden olmaktadır.

Bebeğin doğum sonrasında yüksek ateşle birlikte havale geçirmesi, enfeksiyona maruz kalması (menenjit vb.), kas ve iskelet sistemi hastalıkları, düşme, çarpma   gibi   travmalar, tümör ve bunun gibi diğer  etmenler   doğum sonrası nedenler Doğum  sonrası  nedenler arasında en sık karşılaşılanı düşme veya çarpmaya bağlı kafa travmalarıdır. olarak düşünülebilir.

Bebeğin anne bedenini terk edişi esnasında oksijensiz kalması (perinatal asfiksi),  doğumda anormal geliş pozisyonu sergilemesi, zor ve uzun doğum, doğum anı travmaları, hastane enfeksiyonları gibi durumlar doğum anı nedenler arasında yer almaktadır.

Tablo 7.1. FİZİKSEL YETERSİZLİKLERİN SINIFLANDIRILMASI

Tablo 7.1. FİZİKSEL YETERSİZLİKLERİN SINIFLANDIRILMASI

Tablo 7.1. FİZİKSEL YETERSİZLİKLERİN SINIFLANDIRILMASI

Doğumsal anomalilerin en sık rastlanılanı olan spina bifida, anne karnında bebeğin omuriliğini oluşturan omurların tam kapanmaması nedeniyle ortaya çıkan bir fiziksel yetersizlik türüdür. Omuriliğin kapanmaması nedeniyle omurilik ve omurilik sıvısı bebeğin sırt ya da bel bölgesinde dışarı doğru bir kese oluşturmakta ve sonuçta bebeğin kol ve bacaklarında hareket sınırlılıkları oluşmasına neden olmaktadır.

Bu durum bireylerin zihinsel performanslarının düşmesine ve belki de ağır olan tablonun daha da ağırlaşmasına neden olmaktadır. Bununla beraber geleneksel öğretim yöntemlerinin bireylerin eğitim ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamaması nedeniyle, önemli bir kısmında yaşıtlarına göre akademik açıdan gerilikler görülebilmektedir.

Fiziksel yetersizliği olan bireylerle çalışan/çalışacak olan personele şu önerilerde bulunulabilir:

Kişisel bakım ve günlük yaşam gereksinimlerini kolaylaştırmada bireyle ve bireyin yakınlarıyla işbirliği içerisinde olun. • Bireyin özel yaşam alanını (evini, eşyalarını, giysilerini ve diğer kişisel eşyalarını) korumak ve desteklemek için onlara yardımcı olun. • Bireyi merkeze alacak şekilde, etkin bir dinleyici olun. • Etkili iletişim becerileriniz geliştirin. • Korumacı değil yardımcı olun. • Farklı fiziksel yetersizlikleri olsa bile birey olduğunu unutmayın ve özel ihtiyaç ve ilgilerine karşı anlayışlı bir iletişim kurun. • Öncelikle bireyin kendi evinde ve sosyal ortamında mümkün olduğu kadar bağımsız hareket etmesine öncelik verin. • Bireylerin ilaç kullanımına özen gösterin. • Bireyin yetersizliğinden geriye kalan performansını dikkatle gözleyin ve bu performansı olabildiğince etkili kullanın.