BAKIMA GEREKSİNİMİ OLAN ENGELLİ BİREYLER-I

Süreğen Metabolik Hastalıklar - Diyabet - Guatr Hastalığı - Fenilketonüri

Süreğen Metabolik Hastalıklar - Diyabet - Guatr Hastalığı - Fenilketonüri • Süreğen Kas İskelet Sistemi Hastalıkları - Inflamtuar Artritler - Juvenil Romatoid Artrit (JRA) - Romatoid Artrit - Ankilozan Spondilit - Miyopatiler 125 Süreğen Hastalığı Olan Bireyler - Müsküler Distrofiler - Osteoporoz • Süreğen Nörolojik Hastalıklar - Çocuklarda Görülen Süreğen Nörolojik Hastalıklar - Yetişkinlerde Görülen Süreğen Nörolojik Hastalıklar • Süreğen Kan Hastalıkları - Alyuvar Kaybının Arttığı Durumlar - Eksikliklere Bağlı Kansızlıklar - Akyuvarlarla İlgili Hastalıklar - Kan Pulcukları ile İlgili Hastalıklar - Kanamalı Hastalıklar • Süreğen Kalp Hastalıkları - Çocuklarda Görülen Kalp Hastalıkları - Yetişkinlerde Görülen Kalp Hastalıkları • Hipertansiyon • Süreğen Onkolojik Hastalıklar (Kanserler) - Kan Kanserleri - Lenfoma - Akciğer Kanseri - Bağırsak Kanseri - Prostat Kanseri - Meme Kanseri • Süreğen Solunum Hastalıkları - Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH) - Kistik Fibrozis - Astım • Diğer Süreğen Hastalıklar - Bulaşıcı Sarılık - AIDS ve HIV

Süreğen Metabolik Hastalıklar - Diyabet - Guatr Hastalığı - Fenilketonüri

Süreğen hastalıklara ilişkin risk faktörleri ile ilgili önlemlerin alınması, süreğen hastalıklara bağlı olarak gerçekleşen ölümlerin azaltılmasında alınabilecek en önemli önlemdir. Süreğen hastalıkların oluşumunda önemli görülen evrensel olarak kabul edilen risk faktörleri bulunmaktadır. Bu risk faktörleri şu şekildedir: • Tütün kullanımı • Alkol kullanımı • Yetersiz beslenme ve yetersiz fiziksel aktivite • Obezite (sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi) • Hipertansiyon • Tuz kullanımı • Psikolojik ve çevresel etkenler

Epilepsi, halk arasında “sara” olarak bilinen, toplumda en sık görülen nörolojik hastalıklardan birisidir.

Tablo 6.2 Tonik-klonik Nöbet Geçiren Bir Kişiye Yardım Ederken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tip 1 Diyabet: Vücut çok az insülin yapar veya hiç insülin yapmaz. Genellikle erken yaşlarda başlar, tanıdan itibaren mutlaka insülin kullanılması gerekmektedir.

Tuz kısıtlaması • Obezitenin önlenmesi ve ideal kilonun sağlanması • Meyve ve sebze tüketiminin arttırılması ve doymuş yağ alımının azaltılması • Fiziksel aktivitenin arttırılması • Sigara alışkanlığının bırakılması • Alkol tüketiminin makul ölçülere indirilmesi

Tablo 6.3 Astımın Ortaya Çıkışı ve Gelişmesinde Etkili Risk Faktörleri

Astım hastalığını kontrol altına alabilmek için astım hastalığı olan kişinin yapması gerekenler ise şöyledir: • Doktorun verdiği ilaçları doğru ve düzenli kullanmalı • Kontrol edici ve rahatlatıcı ilaçların hangisi olduğunu öğrenmeli • Doktor kontrollerine düzenli olarak gitmeli • Astım ile ilgili belirtileri arttıran tetikleyici etkenleri öğrenmeli ve mümkün olduğunca bu etkenlerden kaçınmalıdır.

Hastalıklar; akut ve süreğen (kronik) hastalıklar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Akut hastalıklar, hızlı başlayan ya da kısa süreli devam eden, tedavisi mümkün olan hastalıklardır. “Geçici hastalıklar” olarak da ifade edilen akut hastalıklar; kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği, idrar yolları enfeksiyonu, bronşit ve zatürre gibi hastalıklardır.

Süreğen Metabolik Hastalıklar

-  Diyabet

-  Guatr Hastalığı

-  Fenilketonüri

Süreğen Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

-  Inflamtuar Artritler

-  Juvenil Romatoid Artrit (JRA)

-  Romatoid Artrit

-  Ankilozan Spondilit

-  Miyopatiler

- Müsküler Distrofiler

- Osteoporoz

Süreğen Metabolik Hastalıklar

-  Diyabet

-  Guatr Hastalığı

-  Fenilketonüri

Süreğen Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

-  Inflamtuar Artritler

-  Juvenil Romatoid Artrit (JRA)

-  Romatoid Artrit

-  Ankilozan Spondilit

-  Miyopatiler

- Müsküler Distrofiler

- Osteoporoz

Süreğen Nörolojik Hastalıklar

-  Çocuklarda Görülen Süreğen Nörolojik Hastalıklar

-  Yetişkinlerde Görülen Süreğen Nörolo- jik Hastalıklar

Süreğen Kan Hastalıkları

-  Alyuvar Kaybının Arttığı Durumlar

-  Eksikliklere Bağlı Kansızlıklar

-  Akyuvarlarla İlgili Hastalıklar

-  Kan Pulcukları ile İlgili Hastalıklar

-  Kanamalı Hastalıklar

Süreğen Kalp Hastalıkları

-  Çocuklarda Görülen Kalp Hastalıkları

-  Yetişkinlerde Görülen Kalp Hastalıkları

Hipertansiyon

Süreğen Onkolojik Hastalıklar (Kanserler)

-  Kan Kanserleri

-  Lenfoma

-  Akciğer Kanseri

-  Bağırsak Kanseri

-  Prostat Kanseri

-  Meme Kanseri

Süreğen Solunum Hastalıkları

-  Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH)

-  Kistik Fibrozis

-  Astım

Diğer Süreğen Hastalıklar

-  Bulaşıcı Sarılık

-  AIDS ve HIV

Süreğen hastalıklara ilişkin risk faktörleri ile ilgili önlemlerin alınması, süreğen hastalıklara bağlı olarak gerçekleşen ölümlerin azaltılmasında alınabilecek en önemli önlemdir. Süreğen hastalıkların oluşumunda önemli görülen evrensel olarak kabul edilen risk faktörleri bulunmaktadır. Bu risk faktörleri şu şekildedir:

Kanser

Kanser, vücutta kontrol edilemeyen anormal şekilde hücre yapımı ve çoğalması ile oluşan bir süreğen hastalıktır. Vücudun temel yapı taşı hücrelerdir.

Karışık kısmi nöbet (psikomotor nöbet): Bu tip nöbet elde, ayakta ya da yüzde istemsiz hareketler yani seğirmeler şeklinde ortaya çıkmaktadır. Nöbet sırasında çocuk ağzını şapırdatmakta, dudaklarını yalama, etrafta amaçsızca dolaşma, bağırma, baş sallama ve giysilerini çıkarma gibi uygun olmayan ve amaçsız hareketler yapmaktadır. Karışık kısmi nöbetler 2-5 dakika sürmekte, çocuğun bilinci yerinde gözükmemektedir, ancak bazı çocuklar nöbet periyodu içinde kendilerine sorulan sorulara cevap verebilmektedir.

Kişisel Etkenler

Genetik

Cinsiyet

Obezite

Çevresel Etkenler

AIDS, HIV (Human Immunodeficiency Virus), İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü adı verilen virüs ile bulaşan bir viral enfeksiyondur. Bu virüs vücudun bağışıklık sisteminin içine yerleşerek zaman içerisinde bağışıklık sistemini güçsüz hale getirmekte ve vücudun mikroplara karşı koyma yeteneğini yok etmektedir.

HIV, korunmasız cinsel temas, ortak paylaşılan enjektörler, damar içi madde kullanımında ortak iğne/enjektör kullanımı, gebelik ve doğum sırasında anneden bebeğe geçiş ve kan transfüzyonu gibi nedenlerle bulaşabilmektedir. Bu geçiş yolları nedeni ile HIV enfeksiyonu, erişkinlerin yanı sıra, tüm yaş gruplarında görülebilmektedir.

Orak hücreli anemi kalıtsal bir kan hastalığı dır. Anne ve babadan orak hücreli gen geçerse orak hücreli anemi hastalığı gelişir. Orak hücreli anemi hastalığında kansızlık ve tekrarlayan ağrı atakları görülür. Hastalığın nedeni alyuvarlar içinde oksijeni akciğerden vücudun diğer bölümlerine taşıyan hemoglobinin yapısal bozukluğudur.

Normal kırmızı kan hücreleri yuvarlak ve yumu- şaktır. Orak hücreli anemide ise bu hücreler hilal ya da orak şeklini almakta ve esnekliklerini kaybederek küçük kan damarlarını bloke etmektedir. 

Orak Hücreli Anemi hastalığı için başvurulan tedavi yöntemleri; sıvı tedavisi, ağrı kesiciler, enfek- siyonlara karşı uygun antibiyotik tedavisi, basit kan transfüzyonu, kan değişimi gibi tedavi yöntemleridir. Kan transfüzyonu kan veya bir kan ürününün doğrudan bireyin dolaşım sistemine verilmesidir.

Tip 1 Diyabet: Vücut çok az insülin yapar veya hiç insülin yapmaz. Genellikle erken yaşlarda baş- lar, tanıdan itibaren mutlaka insülin kullanılması gerekmektedir.

Tip 2 Diyabet: Vücut insülin yapar fakat yeterli kullanılmaz. genellikle daha ileri yaşlarda (35 yaş ve üzeri) başlar. Ortaya çıkışında sağlıksız yaşam biçimi davranışları ve aile öyküsünün etkili olduğu, beslenme, egzersiz ve anti-hiperglisemik ilaçlarla tedavi edilebilen bir hastalıktır.

Gebelik diyabeti: Gebelik diyabeti, gebelerin %2-8’inde görülür. Gebelikte ortaya çıkan diyabet şeklidir. Çoğu kez gebeliğin son 3 ayında ortaya çıkar. Genellikle doğumdan sonra düzelir.

Pre-Diyabet (Gizli şeker): Pre-diyabet, diyabet tanısı henüz konmamış ama kan şekerinin yükselmeye başladığı kişiler için kullanılan bir tanımdır. Özellikle karbonhidrattan zengin bir yemeğin ardından vücudun fazla insülin salgılaması ve şekerin normalin alt sınırına düşmesi bu kişilerde yemeği takip eden saatler içinde halsizlik, yorgunluk, uyku hali gibi belirtilere yol açabilmektedir.